Ông vua rác thải Tom Szaky: khởi nghiệp từ giun, tái sinh những vật phẩm bỏ đi, sáng tạo dịch vụ tái sử dụng bao bì sản phẩm đơn giản mà hiệu quả không ngờ

Các công ty hàng tiêu dùng lớn nhất thế giới đang đối mặt với một vấn đề lớn: rác thải nhựa chất đống ở các bãi rác và đại dương có logo công ty của họ trên đó.

Để cố gắng khắc phục, họ đang tăng cường nỗ lực tái chế, tài trợ cho việc dọn dẹp bãi biển và thay đổi vật liệu đóng gói. Tuy nhiên, nỗ lực triệt để nhất cũng khó thực hiện nhất: Khiến người tiêu dùng chuyển từ đồ nhựa sử dụng một lần sang các loại có thể tái sử dụng.

Điều này có vẻ như không thể, nhưng Procter & Gamble, Unilever, Nestlé, Clorox và PepsiCo đều đang thử nghiệm biện pháp này, nhờ sáng kiến của Tom Szaky.

Ông Szaky là người sáng lập và Giám đốc điều hành của TerraCycle, một công ty tái chế có trụ sở tại Trenton, New Jersey. Ông cũng là đứng đằng sau Loop, một dịch vụ sáng tạo mà ông ví như "người giao sữa" của thế kỷ 21. Đầu những năm 1900s, người giao sữa (milk man) đem sản phẩm đến cho khách hàng trong những chai thủy tinh. Khi uống hết sữa, họ chỉ cần đem lọ ra ngoài cửa cho milkman đến lấy và đổi những chai sữa mới. Loop vận hành tương tự như vậy: "khách hàng cứ việc mua sắm và tận hưởng, các thương hiệu sẽ chịu trách nhiệm thu hồi bao bì và bổ sung sản phẩm."

Ra mắt vào tháng 5, dịch vụ này bán các mặt hàng với thương hiệu quen thuộc như bột giặt Tide, dầu gội Pantene, dao cạo râu Gillette, kem Häagen-Dazs… trong các bao bì có thể tái sử dụng.

Đối với ông Szaky, thất bại là mất một khoản đầu tư đáng kể và danh tiếng của một chuyên gia kinh doanh xanh. Các công ty cũng vậy, "đổ" rất nhiều thời gian và tiền bạc vào Loop. Đó là dự án "rủi ro lớn nhất chúng tôi từng làm, một canh bạc lớn," ông Szaky nói với CNN Business.

Bao bì tái sử dụng

Nhựa dùng một lần giá rẻ đã thay thế chai và hộp thủy tinh nhiều thập kỷ nay. Người tiêu dùng đã quen với việc nhanh chóng ném mọi thứ đi. Việc sử dụng lại các vật phẩm đòi hỏi họ phải thực hiện thêm một bước để bảo quản các bao bì. Đó là lý do tại sao, bà Lisa McTigue Pierce, tổng biên tập của Packaging Digest, đã hoài nghi khi nghe về Loop.

"Khi tôi lần đầu tiên nhận được thông tin về Loop, tôi đã nghĩ điều này sẽ không bao giờ thực hiện được", bà nói. Nhưng rồi bà lại có suy nghĩ khác. "Đây là Tom Szaky của TerraCycle, một trong những nhà marketing giỏi nhất tôi từng thấy. Nếu ai có thể làm công việc này, đó sẽ là Tom."

Đúng vậy, ông Szaky đã làm được những điều tưởng chừng không thể.

18 năm trước, khi còn là sinh viên năm nhất tại Princeton, ông đã nảy ra ý tưởng bán phân giun làm phân bón tự nhiên. Szaky đã bỏ học đại học để phát triển doanh nghiệp của mình với tên TerraCycle. Ông thuyết phục sinh viên đại học Princeton làm việc miễn phí, và những người khác rời bỏ công việc ổn định của họ cho các vị trí lãnh đạo tại công ty. Trong những năm đầu tiên, dựa vào các quỹ nhỏ từ các nhà đầu tư và tiền thắng giải từ các cuộc thi khởi nghiệp, TerraCycle đã vượt qua bờ vực sụp đổ.

Sau đó, ông Szaky đã thuyết phục các nhà bán lẻ lớn như Home Depot và Walmart bán sản phẩm của mình nhưng thất bại. Phân bón của TerraCycle không chỉ được làm từ chất thải mà còn được đóng gói trong chất thải: chai soda đã qua sử dụng và mũ bỏ đi.

Trong khi Szaky đang cố gắng nhận được cái gật đầu của các nhà bán lẻ lớn, các công ty thân thiện với môi trường và các nhà môi trường khác đã tuyên bố không bao giờ làm việc với Walmart. Nhưng Szaky luôn tin rằng để các sản phẩm xanh của mình tạo ra sự khác biệt, ông sẽ phải hợp tác - chứ không phải chống lại - các công ty Mỹ. Ông đang thực hiện phương pháp đó với Loop ngày hôm nay.

"Người tiêu dùng mục tiêu của tôi là một người ở giữa nước Mỹ thậm chí vẫn chưa bị thuyết phục về biến đổi khí hậu, bởi vì nếu tôi có thể khiến người đó tham gia, thì chúng ta thực sự có thể thay đổi thế giới. Đây là lý do tại sao chúng tôi làm việc với các nhà sản xuất lớn nhất, các nhà bán lẻ lớn nhất. Bởi vì đó là những gì nước Mỹ thích hiện nay," ông nói.

Qua nhiều năm, TerraCycle đã phát triển, chuyển từ phân bón sang "tái sinh" các vật phẩm khó tái chế thành vật hữu dụng. Những mẩu vải denim đã được chuyển thành những chiếc túi đựng thư; găng tay phẫu thuật được tái chế thành ghế trong công viên; các máy fax và máy tính cũ biến thành chậu cây; những hộp đựng bút chì được làm từ các gói cà phê… Trong các văn phòng của TerraCycle trên toàn thế giới, mọi mọi đồ vật, trừ máy tính, đều được làm từ vật liệu tái chế.

Công ty đang hoạt động tốt, trong 6 tháng đầu năm 2019, các hoạt động tại Mỹ của TerraCycle đã báo cáo thu nhập ròng 1,8 triệu USD trên doanh thu 11,2 triệu USD. Doanh số tăng 19% so với cùng kỳ năm trước, một phần nhờ vào mối quan hệ đối tác tái chế mới với Gillette, Williams Sonoma, Reebok và General Mills.

Ông Szaky có một doanh nghiệp thành công, có lợi nhuận, đang phát triển. Nhưng hiện tại, ông đặt cược toàn bộ tâm sức vào dự án Loop.

Thuận tiện là chìa khóa thành công

Để Loop hoạt động, dịch vụ này cần phải đơn giản và dễ sử dụng.

Ngày nay, người tiêu dùng luôn đòi hỏi sự tiện lợi, bà Pierce lưu ý. Không có điều đó, ngay cả Tom và tất cả các đối tác chính của ông - các công ty hàng tiêu dùng lớn sẽ thất bại. Thuận tiện là ưu tiên hàng đầu, theo bà Pierce.

Mặc dù các sản phẩm Loop được thiết kế để có giá tương đương với các sản phẩm truyền thống, nhưng người dùng phải đặt cọc khi họ mua hàng trực tuyến. Khoản đặt cọc có thể dao động từ 25 xu đến 10 USD, tùy thuộc vào mặt hàng.

Người tiêu dùng sẽ không được hoàn trả khoản đặt cọc nếu họ làm vỡ, giữ lại hoặc làm mất bao bì đựng sản phẩm. Nhưng một số khách hàng có thể không sẵn lòng hoặc không thể đặt trước một khoản tiền. Các khoản đặt cọc riêng lẻ được gộp lại và nếu mọi người sử dụng dịch vụ trong thời gian dài, họ sẽ không lấy lại được số tiền đó trong một thời gian.

Nhận thấy các khoản tiền cọc có thể làm khách hàng phân vân, ông Szaky suy nghĩ cách làm cho Loop thuận tiện nhất có thể. Khách hàng sẽ "ném" các chai rỗng đã qua sử dụng vào một chiếc túi tote giống như bỏ vào thùng rác mà không cần phải rửa, Loop sẽ làm sạch chúng. Và nhờ sự phát triển của thương mại điện tử, giao hàng là lựa chọn thuận tiện nhất cho người tiêu dùng.

Túi tote Loop và các sản phẩm với bao bì có thể tái sử dụng nhiều lần. Nguồn: CNN

Thêm vào đó, vào năm 2020, các sản phẩm Loop dự kiến ​​sẽ có mặt tại các cửa hàng bán lẻ lớn như Walgreen và Kroger. Điều đó có nghĩa là, ngoài việc nhận hàng và giao vỏ hộp rỗng tại nhà, người tiêu dùng có thể sử dụng dịch vụ Loop trực tiếp tại các chuỗi cửa hàng. Cuối cùng, ông Szaky muốn xây dựng một mạng lưới đủ rộng để cho phép khách hàng ghé vào một cửa hàng địa phương để mua một sản phẩm Loop và chuyển qua một cửa hàng khác để gửi lại các bao bì Loop.

Đối với ông Szaky, sự phổ biến sẽ là một dấu ấn của sự thành công và mọi thứ đang đi đúng hướng. Các công ty cam kết tham gia thí điểm chỉ với một vài sản phẩm đã lên kế hoạch bổ sung thêm nhiều sản phẩm khác. Dịch vụ Loop hiện đang có 120 sản phẩm và bổ sung trung bình 2 sản phẩm mới mỗi tuần.

Khi các thương hiệu mới tham gia, các đối thủ của họ cũng có xu hướng tham gia để không bị thua kém. Ví dụ, Loop ra mắt với hộp đựng kem Häagen-Dazs có thể tái sử dụng và ngay sau đó "các công ty kem lớn nhất, đối thủ cạnh tranh của họ, đã gọi cho chúng tôi và hỏi làm thế nào để tham gia, làm thế nào để họ lớn mạnh hơn nữa", ông Szaky cho biết. Đây là những gì cạnh tranh phải làm: liên tục cải tiến sản phẩm và thúc đẩy nhau phát triển.

Hộp kem Häagen-Dazs có thể tái sử dụng của Nestlé. Nguồn: CNN

Hiện nay, Loop hoạt động ở một số vùng của Pháp và Bờ Đông Mỹ với hơn 10.000 người sử dụng. Đơn đặt hàng liên tục tăng mỗi tuần và tỷ lệ đặt hàng lặp lại rất mạnh, công ty cho biết. Năm tới, dịch vụ sẽ ra mắt tại London, Toronto, Tokyo, một số khu vực của Đức và California.

Tuy nhiên, mở rộng quá mức và nhanh chóng cũng là một rủi ro.

Bà Heather Crawford, phó chủ tịch phụ trách marketing và thương mại điện tử của Loop nói: "Một trong những điều khiến tôi suy nghĩ cả đêm là xây dựng kế hoạch mở rộng hoạt động thực tế".

Rất nhiều khó khăn phải trải qua để đưa Loop đến giai đoạn thử nghiệm. Các công ty đã phát triển các hộp đựng bền, dễ làm sạch và sử dụng. Ông Szaky và các đối tác phải đảm bảo rằng các hộp rỗng được phân phối, thu thập, làm sạch và sắp xếp lại kịp thời - một đề xuất hậu cần phức tạp, đặc biệt là xem xét có bao nhiêu công ty khác nhau tham gia. Loop hiện đang có một cơ sở làm sạch ở Đông Nam Pennsylvania để xử lý các đơn đặt hàng tại Mỹ. Nhưng khi nó tiếp tục mở rộng, TerraCycle cho biết họ sẽ cần có nhiều cơ sở hơn ở các khu vực khác trên cả nước.

Hiện tại, đây vẫn là dự án nhỏ và nhóm thực hiện Loop đang ghi chú cẩn thận về hành vi, khiếu nại và sở thích của người tiêu dùng. Nhưng nếu Loop mở rộng hoạt động như ông Szaky mong muốn, thì hệ thống hoạt động cần phải có một quy trình chặt chẽ và hoàn hảo.

Nếu bất cứ một khâu nào không ổn như đơn đặt hàng bị giữ lại, hết hàng…, mọi người có thể từ bỏ ý định tái sử dụng.

Trước đây, người tiêu dùng có xu hướng coi trọng sự tiện lợi hơn là vấn đề môi trường. Ví dụ, Starbucks đã cố gắng trong nhiều năm để người tiêu dùng hạn chế dùng cốc sử dụng 1 lần, bán các phiên bản cốc sử dụng nhiều lần mang thương hiệu của họ với giá vài USD và giảm giá cho những khách hàng mang cốc riêng. Nhưng bất chấp những nỗ lực của Starbucks, chỉ một phần nhỏ người tiêu dùng mang cốc của họ đến cửa hàng. Liệu Loop có thể thuyết phục người tiêu dùng chuyển sang tái sử dụng không?

Trong khi đó, các công ty tham gia dự án Loop sẽ không chờ đợi điều này được chứng minh. Mối quan tâm chính của họ là lãi.

Tuy nhiên, các chuyên gia lạc quan rằng lần này, mọi thứ có thể khác.Thời điểm ra mắt của Loop rất hoàn hảo. Người tiêu dùng đang tìm kiếm giải pháp cho cuộc khủng hoảng chất thải nhựa và Loop là một giải pháp nổi bật.

Dù thế nào, các tập đoàn lớn sẽ phải xem xét lại một cách nghiêm túc cách thức bán hàng của họ.

Thứ Hai tuần trước, Unilever cho biết có kế hoạch cắt giảm 50% việc sử dụng nhựa không tái chế vào năm 2025. Để thực hiện lời hứa đó, công ty sẽ phải thu thập hơn 660.000 tấn nhựa mỗi năm và tiếp tục đổi mới dòng sản phẩm của mình. Ngoài các bao bì có thể tái sử dụng, Unilever đã thử sản xuất các thanh dầu gội giống như xà phòng, bàn chải đánh răng bằng tre và que khử mùi bằng bìa cứng, và nhiều sản phẩm khác.

"Thách thức xung quanh việc đóng gói sẽ không biến mất", ông Tensie Whelan, giám đốc Trung tâm kinh doanh bền vững của Trường Kinh doanh Stern - Đại học New York cho biết. "Mối quan tâm ngày càng tăng của người tiêu dùng về vấn đề này sẽ không biến mất. Chi phí xử lý chất thải ngày càng tăng và tác động môi trường sẽ không biến mất."

Ông Szaky hiểu rằng các đối tác của mình đang rất cần một giải pháp. Khi lần đầu tiên tiếp cận các công ty về dự án Loop, ông đã nhắm đến những công ty nổi bật trong danh sách Greenpeace về những tổ chức gây ô nhiễm nhựa tồi tệ nhất, bởi vì ông biết rằng họ có một cuộc khủng hoảng quan hệ công chúng đang tiềm ẩn.

Loop là một câu hỏi lớn và mọi người đang chú ý đến những gì ông Szaky làm.

Với ông Szaky, Loop có trách nhiệm rất lớn. Sự thành công hay thất bại của Loop sẽ ảnh hưởng lớn tới tương lai có thể giảm thiểu tối đa rác thải nhựa và tạo ra thói quen tái sử dụng cho người tiêu dùng.