Phó TGĐ GTNfoods chia sẻ 4 bí quyết giúp công ty làm nông nghiệp thành công

Đến Cao nguyên Mộc Châu những ngày qua, đặc biệt là mùa lễ hội Hoa hậu bò sữa, cảm nhận lớn nhất của du khách có lẽ là những nụ cười của nông dân Mộc Châu. Mô hình làm nông cùng doanh nghiệp đã giúp bà con vùng nuôi bò sữa, trồng chè gạt đi mọi lo toan để vui lao động, làm giàu.

Phải nói chính xác là làm giàu chứ không đơn thuần chỉ là kiếm sống nữa. Lên Mộc Châu, những người "biết tính" có thể nhẩm ngay ra khối gia tài hàng chục, vài chục tỷ đồng của nhiều nông hộ. Vì đâu dân Mộc Châu đổi đời và giàu sang hơn rất nhiều khu vực khác là điều mà nhiều người thực sự hiếu kỳ khi Mộc Châu là đất Cao nguyên, đường xá đi lại vẫn còn khó khăn?

Bí quyết của nông dân Mộc Châu nằm ở chỗ: Làm nông cùng doanh nghiệp.

Trở lại câu chuyện của nhiều năm trước, Nông trường quốc doanh Mộc Châu đã từng- như các nông trường quốc doanh khác-rơi vào trạng thái sản xuất đình trệ. Năng suất lao động của thời mà người ta dùng từ "cha chung không ai khóc" đó rất thấp khiến đời sống của cán bộ công nhân viên hết sức khó khăn. Trước tình cảnh hoặc chết lâm sàng, hoặc đổi mới để sống, lãnh đạo Nông trường quốc doanh Mộc Châu (nay là Công ty cổ phần giống bò sữa Mộc Châu-Mộc Châu Milk) đã ra một quyết định táo bạo: Chuyển mô hình từ chăn nuôi tập trung sang khoán hộ nuôi bò và doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm. 

Bẵng qua nhiều năm, mô hình liên kết chăn nuôi của Mộc Châu dần dần được minh chứng thành công. Đàn bò của nông dân tăng dần qua năm tháng. Đến nay, Mộc Châu Milk đã có đàn bò hơn 24.000 con được nuôi tại gần 600 hộ nông dân

Anh Quang – người được mệnh danh là Vua bò sữa Mộc Châu – là chủ sở hữu của nông hộ liên kết lớn nhất với đàn bò hơn 200 con

"Đối với người nông dân, đừng bảo họ phải làm gì mà phải đồng hành cùng với họ và cho họ thấy một bức tranh lớn để họ tự lựa chọn" - Ông Nguyễn Hồng Anh, Thành viên Hội đồng quản trị GTNfoods & Vilico, công ty mẹ của Mộc Châu Milk chia sẻ. Khi đã hình thành một tập thể sản xuất, nông dân là một khối đoàn kết không gì phá vỡ được. Nếu đã tin tưởng, cả khối tập thể đấy sẽ cùng nhau sản xuất, tạo ra giá trị cho họ, cho doanh nghiệp và cho xã hội.

"Khi bắt đầu đầu tư vào nông nghiệp, GTNfoods đã không coi đây chỉ là một khoản đầu tư tài chính. Chúng tôi muốn cùng công ty con như Vilico, Mộc Châu Milk, Vinatea…và những người nông dân cùng phát triển chuỗi sản xuất - cung ứng khép kín để tạo ra giá trị. Chính bởi thế, GTNfoods luôn đồng hành, bàn bạc, hỗ trợ các công ty con thực hiện các kế hoạch phát triển sản xuất kinh doanh theo các mục tiêu chung tổng thể cả tập đoàn, thay vì áp đặt theo quan điểm của Công ty mẹ"- ông Hồng Anh chia sẻ thêm.

Bức tranh lớn mà GTNfoods và Mộc Châu Milk đưa cho những người nông dân Mộc Châu là bức tranh về phát triển nông nghiệp bền vững, sản xuất sạch, chuỗi cung-ứng khép kín. Nghe thì khó hiểu nhưng phát triển nông nghiệp bền vững có được khi quyền lợi của các bên liên quan: nông dân, doanh nghiệp, nhà đầu tư, người tiêu dùng…đều được hài hoà về lợi ích, chuỗi cung-ứng hoạt động nhịp nhàng. 

Tại Mộc Châu, người dân chọn nuôi bò, trồng chè cho doanh nghiệp theo tiêu chuẩn chất lượng toàn cầu mà doanh nghiệp đang theo đuổi, điều này càng được khẳng định mạnh mẽ hơn từ khi GTNfoods tham gia vào hoạt động quản trị. Nông dân hiểu rằng, khi nuôi-trồng theo quy chuẩn, sạch, sản phẩm họ luôn được doanh nghiệp bao tiêu với mức giá cạnh tranh nhất trên thị trường. Nông dân cũng hiểu rằng, chỉ khi tham gia vào chuỗi, họ mới được tiếp cận từ những con giống tốt đến nguồn thức ăn phù hợp nhất với bò sữa và nâng cao được hiệu quả sản xuất. Họ học được cả tỷ điều từ kỹ thuật chăn nuôi đã được minh chứng ở những nước xa lạ đến những điều nhỏ nhặt nhất như vắt sữa cho bò thế nào để đạt hiệu quả cao nhất.

Hệ thống vắt sữa hiện tại tại các trang trại của nông hộ liên kết của Mộc Châu Milk

Minh chứng lớn nhất cho lợi ích mà người nông dân đạt được là sản lượng sữa bình quân của đàn bò. Ngày xưa, con bò tốt nhất của người nông dân cho ra 4-5 tấn sữa/năm thì nay, cô Hoa hậu bò sữa đạt sản lượng lên đến 15,55 tấn sữa/năm- cao gấp 3 lần. So với bình quân trong nước, sản lượng trung bình mỗi con bò sữa tại Mộc Châu đạt 7,8 tấn/chu kỳ, tương đương gần 30 kg sữa/ngày/con, thuộc vào hàng cao nhất cả nước. Nếu không có mô hình "Nông dân bắt tay cùng làm với doanh nghiệp" thì nông dân sẽ không thể có được những con giống tốt nhất cho trại bò của mình.

Theo ông Hồng Anh, có 4 bí quyết lớn để một doanh nghiệp trẻ ngành nông nghiệp như GTNfoods hướng đến thành công.

Thứ nhất: GTNfoods lựa chọn M&A những doanh nghiệp truyền thống lâu năm trong ngành và đồng hành cùng họ. Bản thân những doanh nghiệp như Mộc Châu Milk hay Vinatea đã có truyền thống lâu năm, họ đã xây dựng được văn hoá, tập quán, khu vực sản xuất ổn định. Thứ mà các doanh nghiệp này thiếu là vốn để mở rộng nhanh chóng cùng khả năng ứng dụng công nghệ tiên tiến nhất trên thế giới vào hoạt động kinh doanh hiện hữu. Họ cũng thiếu cơ hội để mở rộng tệp khách hàng.

Ví dụ như Vinatea, nếu không có nỗ lực của GTNfoods cùng công ty con và nông dân tái cấu trúc lại cây chè, tập quán trồng thì chất lượng chè sẽ không thể đáp ứng được tiêu chuẩn khắt khe của các nước như Mỹ, Đài Loan, Châu Âu…và tất nhiên, sẽ khó lòng mở được thị trường xuất khẩu ra các quốc gia này.

Thứ hai: Chấp nhận phát sinh những chi phí chủ động tái cấu trúc, mạnh dạn đầu tư vào những mảng còn hạn chế trong mô hình sản xuất kinh doanh, hướng tới lợi nhuận tăng trưởng lâu dài thay vì lợi ích ngắn hạn. 

Trong năm 2018, Mộc Châu Milk bước đầu đẩy mạnh chi phí đầu tư cho marketing và promotion, xây dựng kênh phân phối nhằm mở rộng thị trường. Bên cạnh đó, hoạt động xử lý thanh lý bò có hiệu quả thấp được chủ động đẩy mạnh để nâng cao hơn nữa chất lượng giống, chất lượng sữa trong toàn khu vực. 

"Trong ngắn hạn, các khoản chi lớn ảnh hưởng sụt giảm lợi nhuận nhưng GTNfoods vẫn làm để đảm bảo cho tăng trưởng lợi nhuận bền vững dài hạn. Điển hình như kết quả kinh doanh quý 3 chúng tôi vừa công bố, lợi nhuận sụt giảm có thể khiến một số cổ đông thất vọng nhưng là điều GTNfoods phải làm. Một hai năm trước, chúng tôi cũng đã từng mạnh tay chi để tái cấu trúc Vinatea và kết quả là biên lợi nhuận của các vườn chè tăng mạnh, chè đáp ứng đủ tiêu chuẩn để xuất khẩu vào những thị trường khó tính nhất, thương hiệu Vinatea được khẳng định." - Ông Hồng Anh chia sẻ.

Thứ ba: GTNfoods chọn "Làm Cùng" công ty con, người nông dân. Khác với việc đầu tư tài chính, ngồi một chỗ và săm soi những con số, đòi hỏi cổ tức thì GTNfoods chọn cách "Làm Cùng" công ty con, người nông dân. Sau 3 năm M&A trà, sữa, hầu hết lãnh đạo của GTNfoods đều có thể nói về con bò ăn uống thế nào, chế độ vắt sữa ra sao, phối giống lúc nào, bao nhiêu năm thì đẻ lứa đầu, hay đồi chè 1 năm cho thu hoạch bao nhiêu cấp cành, chế độ bón phân, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật ra sao để đảm bảo chất lượng…như những người nông dân chính hiệu. Chọn Làm Cùng nông dân, ban lãnh đạo công ty mới có thể thấu hiểu được những vấn đề của sản xuất kinh doanh để giải hoặc cùng nông dân giải các bài toán lớn.

Thứ tư: Làm giàu được cho những người nông dân, bảo vệ nụ cười của họ. Điều này với người lạ nghe có vẻ mơ hồ nhưng thực sự với GTNfoods thì nó là một bí quyết để thành công. Nếu doanh nghiệp không giúp được nông dân làm giàu, ổn định cuộc sống thì nông dân sẽ khó có thể đồng hành bền vững cùng doanh nghiệp được. Việc bao tiêu sản phẩm, cung cấp con giống, thức ăn, bảo hiểm cho bò…là những điều GTNfoods đã cùng các công ty thực hiện để nông dân có thể yên tâm đầu tư sản xuất nhất. Ở Mộc Châu bây giờ không ít nông dân tỷ phú và nông dân đã có được những nụ cười hạnh phúc của những người đang gặt hái thành quả lao động.

"Nếu đến cuộc thi Hoa Hậu Bò sữa Mộc Châu, du khách có thể thấy doanh nghiệp đã vinh danh người nông dân đến mức độ nào. Thậm chí, chúng tôi đã không tiếc tiền bạc mời cả những ca sỹ nổi tiếng nhất để những người nông dân có được một ngày vui hết sức." – Ông Hồng Anh chia sẻ.