[Quy tắc đầu tư vàng] "Tượng đài" trong mắt Warren Buffett với 2 triết lý đơn giản gây dựng nên đế chế đầu tư quy mô 5.000 tỷ USD

Jack Bogle không chỉ là nhà đầu tư lão làng trên thị trường mà còn là người đã vượt qua những thời khắc đen tối nhất ngành tài chính như Thứ hai Đen tối, vụ vỡ bong bóng công nghệ cho tới những đợt khủng hoảng tài chính…

Đầu năm 2017, Warren Buffett đã công bố lá thư thường niên đến các nhà đầu tư của Berkshire Hathaway. Lá thư dài 29 trang này đã tung hô 1 cái tên, Jack Bogle. "Nếu xây dựng 1 tượng đài để vinh danh người đã cống hiến nhiều nhất cho các nhà đầu tư, chắc chắn đó phải là Jack Bogle", nhà tiên tri xứ Omaha viết.

Năm 1974, Jack Bogle thành lập Vanguard Group, mãi mãi thay đổi tính chất của đầu tư với quỹ đầu tư theo chỉ số. Quỹ đầu tư chỉ số (index fund) là quỹ đầu tư thụ động theo một chỉ số thị trường, cho phép người bình thường đầu tư vào thị trường chứng khoán với chi phí thấp hơn nhiều những quỹ quản lý chủ động truyền thống. Và Jack Bolge đã gây dựng Vanguard trở thành quỹ tương hỗ lớn nhất thế giới và quỹ ETF lớn thứ (sau iShares thuộc Blackrock) với tổng tài sản toàn cầu đang quản lý có giá trị lên đến hơn 5,1 nghìn tỷ USD.

Arthur Levitt, cựu chủ tịch Ủy ban Chứng khoán và Hối đoái Mỹ gọi Bogle là "một người nhìn xa trông rộng trong thị trường tài chính toàn cầu". Paul Samuelson, nhà kinh tế học từng đoạt giải Nobel xếp việc phát minh ra quỹ đầu tư theo chỉ số của Jack Bogle vào cùng hạng với "việc phát minh ra xe ô tô, bảng chữ cái, rượu vang và phô mai".

Ở tuổi gần 90, khi mà thế giới có thể chao đảo chỉ cần 1 dòng tweet từ Tổng thống Donald Trump, thì với Jack Bogle đó không phải điều gì quá ghê gớm. Sự nghiệp kéo dài hơn 66 năm của nhà sáng lập Vanguard đã chứng kiến 13 đời Tổng thống Mỹ và không dưới ba lần thị trường chứng khoán sụp đổ. Và đó là quá đủ để Jack Bogle đối phó với một thị trường như hiện tại.

Mỗi nhà đầu tư đều có những phong cách đầu tư cũng như triết lý đầu tư của riêng mình, và tất nhiên Jack Bogle cũng vậy. Triết lý đầu tư của ông đơn giản là nắm bắt lợi nhuận bằng cách đầu tư kiên trì với kế hoạch ban đầu và bỏ qua những biến động ngắn hạn trên thị trường. Và điều này được hiện thực hóa bằng 2 nguyên tắc đơn giản: đừng ngừng đầu tư và luôn sẵn sàng với biến động.

"Giả sử bạn đang tích lũy tiền bạc và tiết kiệm cho tương lai. Trong bất kỳ hoàn cảnh nào cũng đừng ngừng làm việc đó. Đó là nguyên tắc đầu tiên. Đừng ngừng đầu tư", ông nói.

Nhà đầu tư huyền thoại này khuyên mọi người đừng để tiền một chỗ mà hãy làm nó sinh lợi nhuận. Nguy cơ lớn nhất mà các nhà đầu tư phải đối mặt không phải là biến động ngắn hạn của thị trường mà là nguy cơ không thu đủ lợi nhuận trên số vốn đã tích lũy.

Nguyên tắc thứ hai là, theo nhà sáng lập của Vanguard, là một đợt sụt giảm mạnh trên thị trường là một điều may mắn. "Nếu bạn đầu tư mỗi tháng thì bạn sẽ có cơ hội mua cổ phiếu với các mức giá càng ngày càng thấp hơn. Đừng tức giận vì điều đó; hãy sử dụng nó như là cơ hội của cả đời", ông nói.

Một trong những câu nói để đời của nhà đầu tư này: "Nếu bạn cảm thấy khó khăn khi hình dung tới khoản lỗ 20% trên thị trường chứng khoán, bạn không nên đầu tư chứng khoán nữa".

Jack Bogle cho rằng nhà đầu tư cần luôn sẵn sàng cho chuyện thị trường có thể giảm 20% đến 30% - hay thậm chí sâu hơn. Là một nhà đầu tư, bạn cần nhận thức được rằng một khi đã chấp nhận rủi ro nghĩa là bất cứ một biến động nào bên ngoài thế giới (chẳng hạn như thiên tai, động đất…) cũng sẽ tác động đến bạn. Nhưng bạn sẽ không thể làm gì với thiên tai, động đất cả.

Một nhà đầu tư khôn ngoan sẽ biết rằng: Dù có nổ bom hạt nhân thì nó cũng chẳng ảnh hưởng gì đến cổ phiếu hay trái phiếu mà bạn đang nắm giữ. Chỉ cần bỏ qua những biến động ngắn hạn, bạn sẽ không phải lo sợ nữa.

Trong lần trả lời phóng vấn, Bogle từng cảnh báo không nên thay đổi kỳ vọng chỉ vì những thông tin nhiễu tạp trên thị trường. Cha đẻ của thuyết đầu tư giá trị, Benjamin Graham cũng đồng ý với nhận định này: "Kẻ thù lớn nhất của nhà đầu tư thường chính là chính bản thân mình".

Nhiều nhà đầu tư có kiến thức và kỹ năng nhưng bản lĩnh thiếu vững vàng nên ùa theo tâm lý đám đông, kết quả là chịu cảnh bị dẫm đạp bởi nghìn vạn con bò, con gấu trong đám đông thị trường. Các công ty môi giới chứng khoán cũng góp phần làm lung lay tâm lý vì họ muốn nhà đầu tư giao dịch và trả phí nhiều hơn. Họ hay nói "đừng ngồi im như thế, làm gì đi", còn với Bogle lời khuyên sẽ là đừng làm gì cả, cứ ngồi im đó.

Dù 2 nguyên tắc của Bogle nghe giống như những lời khuyên đơn giản, nhưng ông nói rằng mọi người thường hay làm ngược lại. Thay vì đi theo một lối đi có nguyên tắc do suy nghĩ có lý trí dẫn dắt, những nhà đầu tư trẻ và ít kinh nghiệm hơn lại để cảm xúc dẫn dắt – đặc biệt là vào những thời điểm căng thẳng.

"Trong một thị trường giá lên, mọi người cảm thấy tốt, họ cảm thấy lạc quan, họ muốn đầu tư thêm vào cổ phiếu. Nếu có một thị trường giá xuống, mọi người hoảng sợ và muốn rút tiền ra khỏi cổ phiếu. Họ muốn bỏ thêm tiền vào khi giá cao và lấy tiền ra khi giá thấp – đó là một phương pháp đầu tư thất bại", ông nói.