Sản lượng xe dư thừa, vì sao các hãng xe điện Trung Quốc vẫn hăng say sản xuất?

Năm 2019, nhà sản xuất ô tô điện Trung Quốc Zhido đã phá sản sau khi Bắc Kinh cắt trợ cấp cho những chiếc ô tô điện cỡ nhỏ khiến doanh số sụt giảm. Gần đây, họ đã bất ngờ quay trở lại thị trường. và cho ra mắt mẫu xe điện mini có tên “Caihong” hay “Rainbow” trong tiếng Trung, với giá chỉ từ khoảng 4.400 USD.

Sự hồi sinh của Zhido diễn ra sau khi các quỹ được nhà nước hậu thuẫn và hàng chục nhà đầu tư khác bơm vốn mới vào công ty vào cuối năm ngoái – bất chấp nhiều dấu hiệu cho thấy Trung Quốc có quá nhiều nhà sản xuất ô tô để phục vụ nhu cầu của mình. Các quan chức chính quyền địa phương cũng đã cổ vũ sự hồi sinh này.

Hỗ trợ khổng lồ từ Chính phủ

Trung Quốc thường xuyên đối mặt với tình trạng dư thừa công suất ô tô với hơn 100 thương hiệu nội địa đang sản xuất ra nhiều xe hơn so với số lượng người tiêu dùng cần.

Tuy nhiên, Chính phủ vẫn tiếp tục hỗ trợ các công ty như Zhido, khuyến khích các nhà sản xuất ô tô thua lỗ tiếp tục sản xuất để đảm bảo mục tiêu thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, bảo toàn việc làm cho người lao động và nhấn mạnh vai trò của Trung Quốc trên ngành xe điện toàn cầu.

Sự khuyến khích tương tự như vậy cho các nhà sản xuất ô tô đang khiến thị trường ô tô toàn cầu ngày càng dư thừa. Trung Quốc hiện có khả năng sản xuất khoảng 40 triệu xe mỗi năm mặc dù chỉ bán được khoảng 22 triệu xe trong nước.

Tình trạng đó đã dẫn đến một cuộc đua khốc liệt về giá với việc Tesla và những hãng khác giảm giá ở Trung Quốc, đồng thời gây ra lo ngại ở Mỹ và châu Âu rằng các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc sẽ tràn ngập các nước khác.

Tình trạng dư thừa công suất đặc biệt rõ ràng đối với những chiếc ô tô có động cơ đốt trong, vốn đang không còn được ưa chuộng khi người tiêu dùng Trung Quốc chuyển sang sử dụng xe điện.

Nhưng dư thừa công suất cũng là một vấn đề đối với xe điện Trung Quốc khi có quá nhiều công ty tranh giành thị phần. Stephen Dyer, nhà tư vấn ô tô tại AlixPartners có trụ sở tại Thượng Hải, cho biết năm ngoái có 123 thương hiệu đã bán được ít nhất một loại xe điện ở Trung Quốc.

Washington lo lắng rằng các công ty Trung Quốc sẽ cố gắng bán phá giá xe được trợ cấp ở Mỹ, bất chấp mức thuế cao của Mỹ đối với ô tô nhập khẩu từ Trung Quốc. Châu Âu năm ngoái đã mở một cuộc điều tra về trợ cấp xe điện của Trung Quốc, có khả năng dẫn đến thuế nhập khẩu trong những tháng tới.

Xuất khẩu ô tô của Trung Quốc đã tăng gần gấp 5 lần chỉ trong vòng 3 năm lên khoảng 5 triệu xe vào năm 2023, phần nào gây ra những lo ngại của Mỹ và châu Âu. 3/4 lượng xuất khẩu năm ngoái là ô tô động cơ đốt trong, trong đó nhiều chiếc xuất sang Nga, mặc dù số lượng xe điện được vận chuyển ra nước ngoài cũng đang tăng lên.

Bắc Kinh từ lâu đã xác định xe điện là ngành công nghiệp mà họ muốn thống trị thị trường thế giới và nhiều chính quyền địa phương đã cạnh tranh để phát triển các nhà sản xuất ô tô mới để có thể mang lại việc làm.

Theo Viện Kinh tế Thế giới Kiel có trụ sở tại Đức trong một báo cáo hồi tháng 4, sự hỗ trợ của Chính phủ dành cho ngành này bao gồm các khoản vay dưới lãi suất thị trường, thép và pin chiết khấu dành cho các nhà sản xuất ô tô.

BYD, nhà sản xuất ô tô điện lớn nhất Trung Quốc, đã nhận được khoảng 3,5 tỷ USD trợ cấp trực tiếp của chính phủ từ năm 2018 đến năm 2022. Nhìn chung, Trung Quốc đã chi khoảng 173 tỷ USD trợ cấp để hỗ trợ lĩnh vực xe sử dụng năng lượng mới, bao gồm xe điện và xe hybrid, từ năm 2009 đến năm 2022.

Dyer của AlixPartners cho biết chỉ có bốn thương hiệu xe điện tại thị trường Trung Quốc bán được hơn 400.000 xe mỗi năm - một khối lượng được coi là điểm hòa vốn cho xe điện dựa trên báo cáo tài chính lịch sử của Tesla. Bốn hãng là BYD, Tesla, Aion và Wuling.

Vào tháng 3, Thủ tướng Li Qiang cho biết trong báo cáo công việc thường niên của chính phủ rằng Trung Quốc sẽ củng cố và nâng cao vị thế dẫn đầu trong các ngành công nghiệp bao gồm cả phương tiện sử dụng năng lượng mới. Chính quyền địa phương đã phản ứng bằng cách hỗ trợ các nhà sản xuất ô tô trong khu vực của họ.

Vào tháng 2, thành phố Trịnh Châu ở miền trung Trung Quốc tuyên bố sẽ thúc đẩy các ngành công nghiệp thuộc “lực lượng sản xuất mới” và trở thành thành phố của các phương tiện sử dụng năng lượng mới với công suất hàng năm là 700.000 chiếc ô tô như vậy.

Haima Auto đã bán được chưa đến 2.000 chiếc ô tô trong quý đầu năm và nhà sản xuất này đang gặp khó khăn. Công ty gần đây đã được hậu thuẫn bởi một đơn vị trực thuộc nhà nước ở Zhengzhou tạm thời tiếp quản tài sản với một nhà máy và gần 3.000 nhân viên. Thỏa thuận kéo dài 5 năm đã mang lại cho Haima số tiền mặt cần thiết tương đương khoảng 27,5 triệu USD. Haima cho biết sẽ tập trung đẩy mạnh xuất khẩu tại các thị trường như Nga và Việt Nam để thúc đẩy tăng trưởng.

Theo FT, WSJ