Sao chép lệnh của các cao thủ chứng khoán: Có thực sự "dễ ăn" như lời đồn?

Sau hơn 23 năm hình thành và phát triển, thị trường chứng khoán Việt Nam ngày càng hoàn thiện và cung cấp những sản phẩm mới nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng của lượng lớn nhà đầu tư. Đáng chú ý, việc ứng dụng công nghệ vào đầu tư cổ phiếu đã mở ra nhiều phương thức giao dịch dễ dàng và thuận tiện hơn. Trong số đó, công cụ sao chép giao dịch (tạm gọi là Copy Trade) tuy đã có từ lâu trên thế giới nhưng một vài năm trở lại đây mới bắt đầu được ứng dụng trên thị trường chứng khoán Việt Nam.

Hiểu một cách đơn giản, Copy Trade là công cụ giúp nhà đầu tư sao chép lại y nguyên giao dịch của một tài khoản người khác mà không quan tâm nhiều tới hành động như thế nào. Mỗi khi tài khoản mẫu đặt lệnh mua/bán chứng khoán thành công thì gần như ngay lập tức tài khoản nhà đầu tư sẽ thực hiện giao dịch tương tự theo một tỷ lệ nhất định.

Những tài khoản mẫu thông thường sẽ được giới thiệu là các nhà đầu tư chuyên nghiệp, có trình độ cao hoặc sở hữu lịch sử đầu tư với nhiều thương vụ "thắng lớn". Bởi lẽ, mục đích của Copy Trade là để nhà đầu tư có cùng vị trí với người mà họ đang sao chép và thực hiện đầu tư theo quyết định đầu tư của người khác. Điều này sẽ giúp những nhà đầu tư có vốn, không am hiểu sâu về chứng khoán có thể mua bán theo những nhà đầu tư đã có kinh nghiệm trên thị trường để có thể đạt hiệu quả đầu tư cao hơn. Nếu tài khoản mẫu lỗ hay lãi thì tài khoản của nhà đầu tư cũng sẽ lỗ hoặc lãi tương đương.

Tại Việt Nam, một số công ty chứng khoán đã cung cấp sản phẩm Copy Trade, hợp thức hoá thành một sản phẩm dịch vụ chứng khoán trong vài năm trở lại đây. Đi kèm, các công ty chứng khoán này cũng sẽ liệt kê toàn bộ danh sách các tài khoản mẫu đã được sàng lọc về hiệu quả đầu tư, cấp độ rủi ro, tổng tài sản, số lượng người sao chép,... cho nhà đầu tư lựa chọn. Một tài khoản mẫu giỏi có thể được hàng nghìn nhà đầu tư sao chép lệnh với tỷ trọng và giá y hệt ngay lập tức mà không cần tới người nhập lệnh và quản lý.

Liệu có dễ "ăn" khi sao chép lệnh của các cao thủ chứng trường?

Lợi ích của công cụ Copy Trade giúp nhà đầu tư có thể mua bán như những “cao thủ chứng khoán”, có kinh nghiệm và tỷ suất sinh lời cao. Tuy nhiên, công cụ này mới trở nên thịnh hành trên thị trường chứng khoán Việt Nam chưa lâu, chỉ trong khoảng một năm trở lại đây. Đây là mốc thời gian chưa thực sự thuyết phục vì không quá dài, đồng thời trùng với giai đoạn hồi phục của thị trường khi các cổ phiếu tăng mạnh từ đáy và xác suất kiếm tiền thành công trên thị trường lúc này là khá cao. Nhưng nếu thị trường không còn thuận lợi, sẽ không có một đảm bảo nào về việc không thua lỗ cho nhà đầu tư, kể cả tài khoản mẫu lẫn những người sao chép giao dịch.

Ngoài ra, những mức hiệu suất sinh lời “khủng” mà nhà đầu tư thấy đều là thành tích đã xảy ra trong quá khứ và không có điều gì đảm bảo sẽ tái hiện trong tương lai . Khi giá cổ phiếu đã tăng quá mạnh tất yếu sẽ gặp áp lực điều chỉnh, gây ra rủi ro lớn cho người gia nhập sau cùng.

Theo chia sẻ của một số nhà đầu tư mới tham gia thị trường, sau khi quan sát một số tài khoản mẫu có hiệu suất đầu tư rất tốt, họ đã tham gia lựa chọn sao chép. Tuy vậy, trải nghiệm với lần đầu tham gia hình thức Copy Trade không thực sự dễ chịu khi tài khoản mẫu mua vào "đúng đỉnh" và sau đó đã ngậm ngùi cắt lỗ vì "đủ đỉnh".

Không những vậy, phần lớn tài khoản mẫu của hình thức Copy Trade có tần suất giao dịch tương đối lớn, đồng nghĩa nhà đầu tư cần trả đồng thời nhiều khoản như phí giao dịch mua, bán cổ phiếu; thuế,…Việc nhà đầu tư giao dịch liên tục sẽ khiến mất một phần không nhỏ chi phí, ảnh hưởng đáng kể tới hiệu quả đầu tư, điều mà mọi người thường "tặc lưỡi" cho qua mỗi khi thị trường Uptrend.

Thêm nữa, nhà đầu tư chắc chắn sẽ phải mất thêm khoản phí sử dụng sản phẩm Copy Trade. Như vậy, với việc “đốt tiền” vào nhiều khoản phí, nếu mức sinh lời quá thấp thì thậm chí nhà đầu tư sẽ vẫn ghi nhận tổng tài sản bị hao hụt.

Bản thân các tài khoản mẫu đều là nhà đầu tư trên thị trường, điểm khác biệt là có xác suất thành công cao hơn số đông. Việc mua bán kéo theo đám đông sao chép có thể ảnh hưởng lớn đến cung cầu của cổ phiếu được mua/bán đó, do đó có thể bị các đội lái, tạo lập thị trường theo dõi. Hậu quả có thể khiến chính tài khoản mẫu và những nhà đầu tư sao chép trở thành nạn nhân trong những phong trào hô hào, làm giá cổ phiếu.

Nhận định về dịch vụ Copy Trade đang gây sốt hiện nay, ông Vicente Nguyen, CIO AFC Vietnam Fund cho rằng nhà đầu tư khi quyết định sao chép tài khoản đồng nghĩa việc đầu tư sẽ phụ thuộc 100% vào tài khoản sao chép, kể cả lãi hay lỗ. Nếu xui xẻo, nhà đầu tư thua lỗ mất tiền thì các tài khoản sao chép cũng rất dễ dàng “đổ lỗi” cho việc thị trường là thứ khó đoán hay những lý do tương tự. Vị chuyên gia này cho rằng việc đầu tư theo một tài khoản khác có yếu tố rủi ro quá cao, đặc biệt là rủi ro làm giá cổ phiếu.

“Một tài khoản có thể được hàng trăm tài khoản khác sao chép lệnh, một lệnh mua vào tỷ trọng lớn từ tài khoản mẫu sẽ ngay lập tức có hàng trăm lệnh theo sau với tổng giá trị hàng trăm tỷ đồng. Khối lượng giao dịch lớn và cùng lúc sẽ dễ dàng đẩy giá cổ phiếu lên nhanh. Tuy nhiên, nếu không may mắn thì nhà đầu tư hoàn toàn có thể bị “đánh úp” bởi các tay to trên thị trường”, ông Vicente Nguyen cảnh báo.

Ngoài yếu tố khách quan, yếu tố chủ quan cũng được lưu ý kỹ khi độ uy tín của những tài khoản mẫu không thể được chứng thực 100%. Do đó, việc giao dịch theo tài khoản mẫu sẽ có xác suất chiến thắng cao hơn nhưng không phải lúc nào cũng lãi vì thị trường luôn tồn tại những yếu tố rủi ro phát sinh.

Thực tế, trong hành trình đầu tư, hiệu suất sinh lời trong ngắn hạn đôi khi sẽ không quan trọng bằng chiến lược xây dựng danh mục. Mức hiệu suất tốt trong vòng 1-2 năm không thể đảm bảo sẽ tiếp tục tăng trưởng trong tương lai, đặc biệt trong bối cảnh thị trường chứng khoán liên tục biến động. Tuy nhiên, nếu nhà đầu tư có chiến lược hợp lý và xây dựng danh mục hướng tới tăng trưởng dài hạn thì mức sinh lời có thể lớn và bền vững hơn rất nhiều so với việc thường xuyên trading ngắn hạn.