Ngành dệt may 40 tỷ USD gặp khó vì nhiều đơn hàng bị hủy, CEO Vinatex vẫn ưu tiên bảo toàn lực lượng lao động

Trong 3 ngày từ ngày 16-19/3, Tập đoàn Dệt May Việt Nam (Vinatex) bắt đầu ghi nhận có hiện tượng các khách hàng nhập khẩu từ thị trường Mỹ và Châu Âu thông báo giãn, hoãn đẩy lùi thời gian giao hàng và cá biệt có một số đơn hàng dự kiến kinh doanh ngay trong tháng 4 bị hủy đơn hàng nếu Vinatex chưa sản xuất, mới đang có nguyên liệu tại kho.

Ông Lê Tiến Trường, Tổng giám đốc Vinatex đã khẳng định điều này với báo giới thông qua một bài phỏng vấn với VTV vào ngày 19/3 và chia sẻ số lượng đơn hàng bị hủy tương đương với năng lực sản xuất của nhiều đơn vị lên tới một nửa tháng sản xuất, tương ứng 3-3,5% sản lượng của cả năm 2020.

Ông Trường nhận định, "đây là phản ứng của các nhà nhập khẩu do hiện tượng tại Mỹ và Châu Âu đang hạn chế đi lại, hạn chế tiếp xúc, các trung tâm thương mại giảm thời gian hoạt động thậm chí đóng cửa, kênh phân phối bị thắt chặt lại và khả năng nhu cầu tiêu dùng của các thị trường này đều thấp đi. Việc này sẽ làm các nhà sản xuất trong nước gặp khó khăn, vì vừa hết lo thiếu nguyên liệu sản xuất, thì lập tức rơi vào tình thế gay go hơn, đó là thiếu đầu ra".

Theo ông Trường, hai thị trường Mỹ và Châu Âu là thị trường hết sức quan trọng của dệt may Việt Nam. Năm 2019, thị trường Mỹ chiếm 45% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam, Châu Âu chiếm 18%, như vậy hai thị trường chiếm 63-64% tổng kim ngạch xuất khẩu, ảnh hưởng dịch Covid tại 2 thị trường này làm giảm lượng cầu. Trong thời gian hạn chế đi lại và khoanh vùng có dịch ở châu âu, sức cầu tiêu thụ rất thấp.

"Đây quả là một khủng hoảng chưa từng có tiền lệ trong hơn 20 năm hoạt động của Vinatex. Tập đoàn từng trải qua khủng hoảng kinh tế châu Á năm 1997, khủng hoảng kinh tế thế giới năm 2008, nhưng thời điểm đó, lượng cầu tuy giảm, tiến độ giao hàng giảm, nhưng sản xuất vẫn được duy trì. Trong cuộc khủng hoảng do đại dịch Covid-19 năm nay, thì có hiện tượng đẩy lùi thời gian giao hàng, đặc biệt là hủy hẳn đơn hàng khiến các nhà quản lý DN dệt may hết sức trăn trở để tìm cách khắc phục", ông Trường chia sẻ.

Mỹ, Châu Âu chiếm 64% kim ngạch xuất khẩu của dệt may Việt Nam

Để tìm hướng ra cho dệt may Việt Nam, ông Trường nhấn mạnh rằng, đối với ngành dệt may Việt Nam tỷ trọng năng lực xuất khẩu chiếm 90%, quy mô thị trường nội địa chỉ khoảng 5 tỷ USD/năm trong khi năng lực sản xuất trên 40 tỷ USD/năm.

"Dệt may Việt Nam hiện nay xuất khẩu trên 40 quốc gia (nếu tính EU là một), chúng ta xác định tổng cầu chung bị giảm, với 4 thị trường Mỹ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc chiếm tới 90% kim ngạch xuất khẩu của dệt may VN và là thị trường lớn nhất thế giới, rất khó tìm được thị trường đủ sức bù đủ lại quy mô các thị trường chính này. Các doanh nghiệp đơn lẻ có thể tìm được thị trường ngách nhưng phạm vi cả ngành thì việc đủ bù sự thiếu hụt của Mỹ và Châu âu là hết sức không khả thi", ông Trường khẳng định.

Trước thông tin này, Bộ Công Thương đã họp và cho biết "Phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam nói rằng các hàng hoá, dịch vụ tới EU vẫn tiếp tục lưu thông, nhất là các mặt hàng thiết yếu như thực phẩm, thuốc men...Các hoạt động vận chuyển và thông thương hàng hóa thì không bị hạn chế, đây chỉ là các biện pháp kiểm dịch để đảm bảo sức khỏe của người châu Âu".

Đại diện Bộ Công Thương cho biết hiện nay, chúng ta xuất khẩu 60% bằng đường biển, 39% bằng đường hàng không. Trong thời gian tới, các chuyến bay bị hoãn, cắt giảm ảnh hưởng lưu thông hàng hoá. Còn đối với thị trường Mỹ, Phòng Kinh tế Đại sứ quán Hoa Kỳ đã khẳng định họ cũng không áp dụng biện pháp nào để ngăn chặn việc tiếp cận thị trường với hàng hóa Việt Nam xuất khẩu vào thị trường này. Việc giãn đơn hàng, nếu có chỉ là của một số công ty đơn lẻ.

Đề xuất giãn đóng thuế VAT, thuế thu nhập doanh nghiệp, miễn đóng bảo hiểm xã hội năm 2020

Ông Trường cho biết, "Vinatex đã họp chỉ đạo các đơn vị tập đoàn tập trung sản xuất các sản phẩm phòng dịch trong nước và phát triển thị trường nội địa, đưa ra các chương trình khuyến mãi nhưng phải khẳng định rằng nội địa không thể gánh được sự sụt giảm của xuất khẩu đối với ngành dệt may. Mặc dù vậy Vinatex vân phải tiếp tục giữ ổn định lao động, có thể giảm giờ làm nhưng vẫn phải giữ thu nhập tối thiểu trên mức của Luật lao động để ổn định an sinh xã hội".

Trước mắt, DN không tăng giờ làm, cho NLĐ nghỉ hai ngày/tuần, trong trường hợp khó khăn hơn nữa thì phải giảm số ngày làm việc của NLĐ, cả lãnh đạo và công nhân đều chia sẻ giảm thu nhập, nhưng vẫn phải đảm bảo cao hơn mức lương tối thiểu theo luật định, trên tinh thần cùng nhau gắn bó vượt qua điểm đáy của thị trường.

Các lãnh đạo DN thành viên Vinatex thống nhất kiến nghị với Chính phủ về một số điểm sau, để có thể giúp DN tập trung nguồn lực duy trì sản xuất, giữ giá thành hấp dẫn bạn hàng trong điều kiện tổng cầu thị trường xuống thấp, bảo toàn lực lượng lao động, và đảm bảo an sinh xã hội:

Các DN được miễn đóng Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm Y tế, Bảo hiểm thất nghiệp và phí công đoàn trong năm 2020, để tạo dòng tiền giúp DN có thể thu xếp trả lương cho NLĐ trong điều kiện thiếu việc làm. (Vừa rồi, Bảo hiểm xã hội có đưa ra tiêu chí DN có 50% NLĐ thiếu việc làm thì được miễn đóng bảo hiểm, như vậy thì với tiêu chí này, DN dệt may với lượng NLĐ lớn sẽ rất áp lực). Toàn ngành DMVN có tới 2,5 triệu NLĐ, nếu 50% không có việc làm thì vô cùng khó khăn.

Chính phủ nghiên cứu để DN chưa phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2019 vào thời điểm này, mà giãn nộp thuế đó tới cuối năm 2020. Các sắc thuế VAT, có thể vẫn áp dụng, nhưng cũng cho giãn thu thuế tới cuối năm 2020. Khi đó, các DN đã có thể vượt qua được khó khăn của đại dịch toàn cầu. Bên cạnh đó, tiền sử dụng đất năm 2019 cũng nên được giãn nộp tới năm 2021, 2022.

Các ngân hàng thương mại nên có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, không chỉ gói 250.000 tỷ với doanh nghiệp khó khăn. Các DN đang có dư nợ tại ngân hàng, được hưởng ân hạn chưa phải trả phần tiền lãi và gốc đến hạn trả năm 2020 của các khoản đầu tư dài hạn, để DN sẽ tiếp tục trả vào các năm sau. Kéo dài vòng quay của vốn lưu động, từ vốn quay vòng trong 4-6 tháng, nay cho vay 11 tháng, giúp cho các DN bị ảnh hưởng của việc giãn đơn hàng, giãn tiến độ trả tiền của người mua, không bị rơi vào tình trạng nợ ngắn hạn quá hạn tại các ngân hàng, không bị hạ loại hoặc chuyển loại tín dụng.

Chính phủ cho phép các DN được tổ chức sản xuất, xuất khẩu mặt hàng phục vụ phòng dịch để trang trải một phần năng lực sản xuất trống trong thời đoạn khó khăn này.