Sự thật về ‘quy tắc 5s’ của đồ ăn rơi xuống đất?

Đây là câu hỏi chắc chắn rằng sẽ có nhiều câu trả lời khác nhau. Trong nhiều năm gần đây, người ta vẫn tin vào quy tắc 5s , nghĩa là nếu đồ ăn rơi xuống đất, chỉ 5 giây đầu tiên thì bạn hoàn toàn có thể nhặt chúng lên để ăn. Nhưng có người lại cho rằng chỉ cần chạm đất thì thực phẩm đã bị vi khuẩn xâm nhập.

Người dân nói gì về thời gian sử dụng của thức ăn vừa rơi xuống đất?

Để tìm câu trả lời thích đáng, cộng đồng BBC Earth đã có một cuộc thí nghiệm khảo sát ý kiến bạn đọc trên mạng xã hội Facebook và kết quả khá ngạc nhiên.

Bạn đọc Adam Harmsworth nói quy tắc này phải đúng đắn: "Chắc chắn là vi khuẩn và các sinh vật lây nhiễm hiểu quy tắc thời gian này" - ông nói.

Manuel Rodriguez cho biết anh là một sinh viên đại học nghèo, vì thế anh theo quy tắc 5 phút. Nhưng những người khác nghiêm khắc hơn hẳn. Corinne Howard nói: "Nếu đồ ăn không vào thẳng miệng thì bỏ nó vào sọt rác."

Tuy nhiên ông Gary Burch nói, ông theo quy tắc ba giây nhưng vì lí do hoàn toàn khác: "Bởi đó là thời gian trung bình từ lúc tôi làm rơi thức ăn xuống sàn cho đến khi chú chó ăn mất."

Bạn đọc Jon Bedet cho rằng: "Chúng ta đang nói về vài phần triệu giây để vi khuẩn bám vào miếng thức ăn bạn đánh rơi. Vậy thì vài phần trăm giây còn có lý." Lane Jasper thì nói, điều đó còn "phụ thuộc vào đấy là thức ăn gì và bạn đang đói cỡ nào."

Nhà khoa học nói gì?

Để giải quyết cuộc tranh luận, BBC Earth phải tìm đến các nhà khoa học chuyên về vi sinh vật để tìm ra câu trả lời thích đáng nhất, bài viết được đăng tải trên trang BBC.com.

Vi khuẩn có ở bất cứ đâu, ngay cả khi bạn vừa lau nhà xong nhưng không có nghĩa là chúng lúc nào cũng túc trực để vồ lấy thức ăn hay bất kì thứ gì rơi xuống.

Adam Taylor đã chỉ ra điều hữu ích này: "Theo khoa học mà nói, chẳng có quy tắc năm giây nào hết. Nếu thức ăn chạm vào nền nhà chỉ một nano giây, nó đã bị bẩn rồi."

Ở môi trường không hợp vệ sinh thì chỉ một nano giây, nó đã bị bẩn. Ảnh: Internet

"Ngay khi thức ăn chạm mặt sàn, tất nhiên nó sẽ bám chất bẩn và dĩ nhiên là có vi sinh vật trong chất bẩn đó", Jack Gilbert- một nhà sinh thái học vi sinh vật tại Đại học Chicago, bang Illinois, Hoa Kỳ, giải thích.

Bất cứ lúc nào, cũng luôn có khoảng 9.000 loài vi sinh vật khác nhau rình rập trong bụi bặm trong nhà. Theo một nghiên cứu năm 2005, có khoảng 7.000 loại vi khuẩn khác nhau. Hầu hết các loại này đều vô hại. Vi khuẩn ở xung quanh bạn bất cứ lúc nào, trên tay, trên mặt, trong nhà bạn, và chúng lập tức bám vào da, vào không khí ta đang hít thở. "Bạn không thể tránh khỏi các vi sinh vật. Đó là điểm quan trọng. Thực ra mà nói, bạn đang sống và thở trong một biển vi khuẩn", Gilbert nói.

Các nhà khoa học thậm chí đã tìm ra một con số cho các loại vi khuẩn. Mỗi người thải ra khoảng 38 triệu tế bào vi khuẩn vào môi trường mỗi giờ - theo một nghiên cứu. Gilbert nói chúng ta đã được học rằng vi khuẩn nguy hiểm và chúng ta phải tiêu diệt chúng trong suốt 100 năm qua. Chúng ta bị hoang tưởng quá mức về bụi bẩn và cũng không nhận thức được sự hên xui của việc bị nhiễm mầm bệnh".

Gilbert nói ông sẽ vẫn ăn thức ăn bị đánh rơi trên sàn, miễn là môi trường ở đó khá an toàn. Ông giải thích: "Nếu tôi làm rơi thức ăn trong một hố chôn bệnh dịch hạch, chắc chắn tôi sẽ không nhặt lên ăn". Trong thực tế, ông nói, ngay cả khi có liếm sàn nhà hay bệ ngồi nhà vệ sinh, bạn cũng khó có thể mắc bệnh. Tuy nhiên, thật không khôn ngoan chút nào nếu bạn làm vậy khi trong nhà có người bị bệnh hay bạn đang sống ở một quốc gia có tình trạng an toàn vệ sinh kém.

Nếu mầm bệnh xuất hiện trong nhà bạn, thì chúng cũng có thể ở bất cứ đâu như trên kệ bếp, tay nắm cửa… chứ không nhất thiết phải ở nền nhà. Nếu đồ ăn rơi ở nơi có khuẩn salmonella thì lúc chạm đất cũng có nghĩa là vi khuẩn đã xâm nhập vào miếng bánh rồi.

Các quy tắc cảnh báo thông thường vẫn cần thiết. Nếu bạn không may có loại vi khuẩn tên salmonella trên nền nhà, ăn đồ ăn rơi trên sàn có thể khiến bạn nhiễm bệnh dù bạn có nhặt lên thật nhanh dưới 5 giây hay không. Một nghiên cứu năm 2006 cho thấy, nguy cơ nhiễm Salmonella với thức ăn đánh rơi 5 giây thấp hơn đánh rơi 1 phút, nhưng nguy cơ vẫn hiện diện.

Tuy nhiên trong thực tế, một số loại vi sinh vật có ích cho chúng ta.

Katherine Amato từ Đại học Northwestern ở Illinois, Hoa Kỳ nói: "Nếu bạn không đánh rơi thức ăn trong phòng khám bệnh hay nhà vệ sinh công cộng, thì có thể việc dính vi khuẩn cũng có lúc tốt".

Bởi vì chúng ta tiến hoá cùng với các vi sinh vật xung quanh mình. Các nhà nghiên cứu như Amata ngày càng tin rằng chúng đó một vai trò quan trọng trong quá trình tiến hoá của loài người.

Chúng ta dính vi sinh vật từ môi trường từ khi còn rất bé, kể cả việc nghịch đất, cát. "Hệ vi sinh vật" trên cơ thể một đứa trẻ bắt đầu khá giống người lớn khi bé được hai tuổi.

"Nếu có vi sinh vật dính trên thức ăn, nó có thể (vì thế) đóng góp vào quá trình phát triển hệ miễn dịch cho cơ thể." - Amato nói - "Tôi vẫn nhặt lên và ăn".

"Bạn không thể có hệ miễn dịch nếu quá mức sạch sẽ" - Natalie Henning đồng ý với ý kiến này.

Nói cách khác, quy tắc 5 giây hoàn toàn vô nghĩa. Nếu có vi sinh vật nguy hiểm hiện diện, dù có làm theo quy tắc này bạn cũng không thể tránh khỏi việc nhiễm bệnh. Ngoài ra, thì ăn thức ăn nhặt lên từ sàn nhà cũng an toàn.