Các “đại gia” tháo chạy khỏi ngân hàng

Vietnam Airlines thoái vốn khỏi Techcombank

Là một trong những cổ đông sáng lập của Ngân hàng TMCP Kỹ Thương Việt Nam (Techcombank), Tổng công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines) ban đầu giữ đến gần 20% vốn của Techcombank nhưng sau đó giảm dần và từ cuối năm 2011 đến 2013 chỉ còn nắm giữ rất ít.

Cuối tháng 6/2013, Vietnam Airlines bắt đầu triển khai các thủ tục để thoái vốn tại Techcombank theo lộ trình của đề án tái cơ cấu Vietnam Airlines giai đoạn 2012-2015 theo phê duyệt của Thủ tướng.

Cuối tháng 8/2013, Vietnam Airlines công khai chào bán đấu giá toàn bộ cổ phần đơn vị này đang sở hữu tại Techcombank, bao gồm 24,033 triệu cổ phần và 827.847 trái phiếu chuyển đổi Techcombank có thời hạn 10 năm.

Kết quả là, gần 828 nghìn trái phiếu chuyển đổi đã được sang tên cho 6 nhà đầu tư cá nhân với giá 132.700 đồng/trái phiếu; hơn 24 triệu cổ phần được bán cho 3 nhà đầu tư cá nhân với giá 10.800 đồng/cổ phần. Tổng cộng, Vietnam Airlines đã thu về hơn 369 tỷ đồng từ việc rút chân khỏi ngân hàng.

EVN giảm tỷ lệ sở hữu ở ABBank từ 21,27% xuống 16,02%

Một thương vụ cũng khá đình đám trong ngành ngân hàng năm 2013 là việc Tập đoàn Điện lực (EVN) rút vốn khỏi Ngân hàng TMCP An Bình (ABBank).

Là một cổ đông lâu năm của ABBank nhưng EVN cũng bị buộc phải thoái vốn ngoài ngành theo đề án tái cơ cấu. Theo số liệu thống kê thì EVN là cổ đông lớn nhất của ABBank, nắm giữ hơn 102 triệu cổ phiếu, chiếm tỷ lệ 21,27% vốn điều lệ của nhà băng này.

Hồi tháng 7/2013, EVN thông báo bán đấu giá công khai 25,2 triệu cổ phiếu ABBank. Tuy nhiên cuộc đấu giá này đã thất bại, một số nguồn tin cho rằng nguyên nhân là do giá chào bán quá cao nên không ai dám mua.

Cho đến những ngày trung tuần tháng 12 vừa qua, EVN bất ngờ thông báo đã dàn xếp và thỏa thuận xong việc bán 25,2 triệu cổ phần, tương đương 5,25% vốn ABBank cho một cổ đông lớn khác của ABBank đó là Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu Tổng hợp Hà Nội (Geleximco). Giá chuyển nhượng là 10.000 đồng/cp, bằng giá gốc và giúp EVN thu về 252 tỷ đồng.

Như vậy, sau khi bán cổ phần ABBank, EVN chỉ còn nắm giữ hơn 76,8 triệu cổ phiếu ABBank, tương đương 16,02% vốn điều lệ ngân hàng.

Nhưng đáng lưu ý là sau cuộc chuyển giao này, Geleximco đã nắm lượng lớn cổ phần của ABBank, tổng cộng 12,25% vốn điều lệ ABBank (7% trước khi mua từ EVN). Thêm một chi tiết đáng quan tâm nữa là ông Vũ Văn Tiền, chủ tịch ngân hàng An Bình cũng đang là chủ tịch kiêm Tổng giám đốc của Geleximco.

Tổng công ty Tín Nghĩa rút khỏi DaiABank

Năm 2013, Ngân hàng TMCP Đại Á (DaiABank) đã tiến hành sáp nhập vào với Ngân hàng TMCP Phát triển TP. Hồ Chí Minh (HDBank). Đi kèm với đó, một nhóm các cổ đông cũ cũng tiến hành chuyển nhượng cổ phần cho nhóm các cổ đông mới, bao gồm cả cổ đông lớn nhất là Tổng công ty Tín Nghĩa.

Hồi cuối tháng 11, công ty Tín Nghĩa đã chào bán công khai gần 79,8 triệu cổ phần DaiABank, tương đương tỷ lệ 25,7% vốn điều lệ của ngân hàng. Trước khi sáp nhập vào HDBank thì ông Quách Văn Đức, chủ tịch HĐQT của DaiABank là người đại diện vốn của Tín Nghĩa tại ngân hàng này.

Kết quả của phiên đấu giá vẫn chưa công bố nhưng khả năng thương vụ đã hoàn tất êm đẹp. Từ ngày 20/12/2013, DaiABank và HDBank đã chính thức là một, thương hiệu DaiABank cũng đang trong giai đoạn xóa sổ theo yêu cầu của Ngân hàng Nhà nước (trong vòng 15 ngày sau quyết định sáp nhập có hiệu lực). Theo kế hoạch thì đầu năm 2014 sẽ tiến hành công bố thương hiệu mới HDBank sau sáp nhập.

OCBC bán toàn bộ cổ phần tại VPBank

Các trường hợp rút vốn khỏi Techcombank, ABBank, DaiABank hầu hết đã nằm trong lộ trình và được thông báo trước. Tuy nhiên trường hợp Oversea-Chinese Banking Corporation Limited (OCBC), cổ đông nắm giữ 14,88% vốn điều lệ của Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) hồi cuối năm nay quyết định rút khỏi ngân hàng này sau 7 năm gắn bó đã gây bất ngờ cho không chỉ thị trường mà cả những người trong ngành. Bởi lẽ đây là lần đầu tiên một cổ đông chiến lược nước ngoài rút khỏi nhà băng Việt.

Ngày 22/11, OCBC đã chính thức bán xong gần 86 triệu cổ phần VPBank cho 3 nhà đầu tư cá nhân trong nước, với tổng số tiền thu về khoảng 55,5 triệu USD. Phía VPBank không công bố tên của 3 nhà đầu tư cá nhân này bởi lẽ mỗi người sở hữu chưa đến 5%, nhưng theo nguồn tin nước ngoài thì đó là ông Huỳnh Bá Lân (Huynh Ba Lan), bà Ngô Thu Thủy (Ngo Thu Thuy) và bà Phạm Vũ Thị Như Hoàng (Pham Vu Thi Nhu Hoang)

Có nhiều tính toán cho thấy, sau 7 năm là đối tác chiến lược, OCBC đã có lãi khoảng 35% và việc rút vốn khi làm ăn có lãi là chuyện bình thường.

Trước đó một năm, vào ngày 27/12/2012, công ty cổ phần đầu tư Châu Thổ cũng đã tiến hành chuyển nhượng toàn bộ 86,5 triệu cổ phần VPBank, tương đương tỷ lệ 14,99% cổ phần của ngân hàng VPBank.

Đã và sẽ còn nhiều vụ rút vốn khác

Ngoài các thương vụ lớn trên thì năm 2013 cũng chứng kiến nhiều cuộc chia tay của các đại gia ngân hàng. Điển hình như gia đình ông Đặng Thành Tâm rút vốn khỏi Ngân hàng TMCP Nam Việt (Navibank); nhóm các cổ đông cũ của Ngân hàng TMCP Đại Tín (TrustBank) bán gần 85% vốn cho Tập đoàn Thiên Thanh (mua 9,67%) và 20 nhà đầu tư khác (số còn lại); Sacombank bán cổ phần của cha con ông Đặng Văn Thành để cấn trừ nợ…

Đó chỉ là những vụ giao dịch công khai, theo giới quan sát thì có thể còn nhiều hơn nữa các vụ chuyển nhượng hoặc rút vốn khỏi ngân hàng một cách âm thầm hoặc không thuộc diện phải công bố thông tin, chẳng hạn như các lệnh thỏa thuận cổ phiếu ngân hàng khổng lồ ở một vài cổ phiếu trên sàn trong năm qua.

Thời gian tới, dự đoán những thương vụ như năm 2013 sẽ tiếp tục diễn ra, đặc biệt là sự ra đi của nhóm các đại gia ngân hàng là tập đoàn, tổng công ty.

Một trong những cái tên có thể kể đến tiếp theo là Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) tại OceanBank. Hiện tại PVN sở hữu khoảng 80 triệu cổ phần tương đương 20% vốn của OceanBank. Hồi tháng 10, lãnh đạo PVN đã lên tiếng rằng Tập đoàn và các đơn vị thành viên đang rốt ráo thoái vốn ngoài ngành, riêng với OceanBank dù đã lên kế hoạch từ lâu nhưng đến nay vẫn chưa kiếm tìm được đối tác.

Ngoài ra, những tập đoàn, tổng công ty cũng sẽ phải rút khỏi ngân hàng trong thời gian tới như Tập đoàn Dệt may (Vinatex) tại Navibank; Tập đoàn Than Khoáng sản VN (Vinacomin) tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Hà Nội (SHB); Tập đoàn Bảo Việt tại Ngân hàng TMCP Bảo Việt: Tập đoàn Bưu chính Viễn thông VN (VNPT) ở Ngân hàng Hàng Hải (Maritimebank)...

Nguyễn Hằng