Cơ chế tỷ giá mới: Dấu son 1 tháng

Sau 1 tháng, NHNN áp dụng cách thức điều hành tỷ giá mới, tỷ giá trung tâm của đồng Việt Nam diễn biến tăng/giảm linh hoạt hàng ngày, đến ngày 29/1 ở mức 21.881 VND/USD, giảm 9 VND/USD so với cuối năm 2015. Tính riêng trong tuần cuối tháng 1, cơ quan điều hành đã điều chỉnh giảm tỷ giá 29 đồng.

Tại các ngân hàng thương mại, so với thời điểm cuối năm 2015, giá USD hiện nay đã giảm 250 - 270 đồng/USD, tương đương giảm 1,1% về mức thấp nhất trong 3 tháng qua.

Vì sao tỷ giá giảm?

Trao đổi với người viết mới đây, Phó Thống đốc NHNN, bà Nguyễn Thị Hồng cho biết, tỷ giá giảm là bởi thanh khoản thị trường đang dư thừa, trong khi đó nhu cầu ngoại tệ giảm. Các doanh nghiệp đã qua giai đoạn "nóng" cần USD để thanh toán cho các đơn hàng.

Ngoài ra, theo Thông tư 15 NHNN đã ban hành, kể từ ngày 5/10/2015, tất cả các doanh nghiệp chưa có nhu cầu thanh toán ngay (trong vòng 2 ngày) sẽ không được mua ngoại tệ giao ngay để "găm giữ" và "phòng thủ" như trước đây, mà phải mua kỳ hạn từ ngân hàng. Nếu doanh nghiệp nào muốn mua cũng phải chấp nhận trả phí, vì thế họ cân đối thiệt hơn, giúp thị trường hạ nhiệt.

Đồng thời, theo Phó thống đốc, tư lệnh ngành ngân hàng Thống đốc Nguyễn Văn Bình cũng đã chỉ đạo phải quyết liệt hơn với tỷ giá, dập tắt những hy vọng đầu cơ, ổn định thị trường tiền tệ ngay từ đầu năm.

Theo phân tích của một chuyên gia, một trong những nguyên nhân khiến cung USD dồi dào là do doanh nghiệp đầu tư nước ngoài rót vốn mạnh đầu tư vào Việt Nam, một số công ty nước ngoài chuyển vốn để thực hiện các thương vụ mua bán và sáp nhập doanh nghiệp với trị giá lớn.

Báo cáo của Cục Đầu tư nước ngoài (FIA) thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, trong tháng đầu năm 2016, số vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) cam kết đạt 1,334 tỷ đô la Mỹ, tăng hơn gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái.

Theo CTCK BVSC, nguyên nhân tỷ giá hạ nhiệt chủ yếu vẫn do nguồn cung USD (từ giải ngân đầu tư và kiều hối) tại các ngân hàng đang khá tốt, thậm chí trong tuần qua nhiều ngân hàng đã bán ra ngoại tệ để cân bằng trạng thái ngoại hối do lo sợ những biện pháp hành chính của NHNN áp dụng xử phạt đối với trường hợp găm giữ ngoại tệ.

Tuy nhiên, theo BVSC đây chỉ là yếu tố mang tính tạm thời và áp lực thực tế từ sự mạnh lên của đồng đô la Mỹ và khả năng tiếp tục phá giá đồng Nhân dân tệ lên tỷ giá đồng VNĐ hiện vẫn còn tương đối lớn.

Giữ USD hay tiền đồng?

Đối lập với sự đi xuống của đồng bạc xanh, tiền đồng lại trở nên hấp dẫn hơn. Vào thời điểm giáp Tết Nguyên đán, các ngân hàng lại ồ ạt đưa ra các chương trình khuyến mại cộng lãi suất hấp dẫn để thu hút người gửi tiền VND. Nếu gửi tiền tiết kiệm với kỳ hạn ngắn dưới 6 tháng, khách hàng sẽ được hưởng mức lãi suất 5-5,5%. Ngoài ra, ngân hàng còn tặng quà gia dụng hữu ích ngày Tết khi giao dịch tiết kiệm trong thời gian diễn ra chương trình.

Chính vì thế, tích góp được tiền dành dụm cả năm qua, chị Hoàng Thu (Quận Cầu Giấy, Hà Nội) sau khi tính toán kỹ đã quyết định gửi tiết kiệm ngân hàng vì cho rằng tỷ giá có tăng trong thời gian tới cũng không sinh lời bằng lãi suất VND từ 5%-7%/năm. Theo chị, làm như vậy cho chắc ăn, tính ra, gửi VND vẫn lợi hơn.

Tương tự, với trường hợp của bà My (Thanh Xuân, Hà Nội). Bà My có con gái bên Mỹ gửi về số tiền 15.000 USD, sau khi làm thủ tục nhận tại ngân hàng, bà đã chuyển sang gửi tiền đồng kỳ hạn 1 năm để hưởng lãi 7,3%/năm vì theo bà, nếu có gửi bằng USD thì cũng không nhận được đồng lãi nào. Đó là chưa kể sắp tới, biết đâu có thể còn bị tính phí.

Tuy nhiên, thị trường vẫn luôn tồn tại những người lướt sóng ngoại tệ bằng cách mua USD với số lượng lớn rồi gửi tiết kiệm. Theo chuyên gia tài chính, TS Phan Minh Ngọc, tâm lý đầu cơ hiện nay vẫn còn. Nếu đầu cơ trong ngắn hạn, nhà đầu cơ sẽ rất rủi ro khi mua hôm nay với tỷ giá cao nhưng ngày mai muốn bán thì tỷ giá lại thấp. Nhưng nếu nhà đầu cơ dự đoán đúng, tỷ giá tất yếu sẽ phải tăng lên đáng kể, ví dụ 1%, trong kỳ hạn dài hơn, thì họ vẫn đầu cơ và vẫn có lãi.

Cho dù NHNN có công bố tỷ giá trung tâm biến động thất thường hàng ngày thì mức biến động này cũng chỉ rất nhỏ (vài đồng đến vài chục đồng như thời gian vừa qua), chưa đủ để dập tắt kỳ vọng của giới đầu cơ.