Lo quay vòng lãi suất thấp

Lạm dụng vốn rẻ

Những ngày áp Tết, thay vì phải chuẩn bị sẵn hàng chục ngàn tỷ đồng cho thanh khoản qua hình thức tái cấp vốn hoặc cho vay trên thị trường liên ngân hàng bằng mọi giá thì tiền gần như vẫn nguyên trong kho của Ngân hàng Nhà nước (đến ngày 12/12/2013 tổng phương tiện thanh toán tăng 14,64% so với cuối năm 2012, huy động vốn tăng 15,61%).

Nhưng lại xuất hiện một hiện tượng bất thường khiến cơ quan quản lý phải cuống quít “tuýt còi”. Ấy là chính bởi dư thừa nguồn vốn, khát khách tốt vay tiền nên một số nhà băng đã rộng tay ưu đãi vốn giá rẻ cho một số doanh nghiệp, khách hàng vốn được xem là “hàng khủng”.

“Có những khoản vay lên đến cả trăm tỷ với lãi suất cực rẻ chỉ 5-6%; thế là thay vì giải ngân dự án như đã cam kết các doanh nghiệp trên lại gửi tiền sang nhà băng khác hưởng chênh lệch. Kiểm tra từ trên chúng tôi phát hiện ra, vì vậy phải gọi các ngân hàng lên cảnh cáo và cấm để xảy ra tình trạng trên” - một cán bộ nói.

Chợt nhớ, cách đây chưa lâu, lãnh đạo một nhà băng tình cờ để lộ lãi suất khoản vay của hợp đồng vài trăm tỷ đồng với một doanh nghiệp “khủng” chỉ dừng ở mức con số hơn 6%/năm - mức rẻ không tưởng.

Sau này, để đỡ lời cho thông tin trót chia sẻ, vị lãnh đạo này cho hay đó chỉ là ưu đãi hi hữu. Theo ông, vốn giá rẻ này cũng có điều kiện đi kèm, ví như doanh nghiệp phải sử dụng dịch vụ tài chính của nhà băng đó, hay đơn giản dòng tiền của doanh nghiệp khi thu về phải “chảy” qua tài khoản ngân hàng.

Năm 2013 qua đi dư thừa thanh khoản đã khiến ngân hàng đang lui vào thế khó khi đầu vào huy động được nhiều; cho vay ra thì ít. Rồi tỷ giá đứng yên không biến động khiến các nhà băng đứng ngồi không yên trong việc tìm kiếm lợi nhuận. Việc tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống cả năm đã đạt trên 11%, tăng 2,5% so với kết quả được công bố hôm 22/12/2013 là 9,5% khiến người ta bất ngờ. Với câu chuyện trên, phải chăng đã đến lúc xem lại cơ cấu và phương tiện tăng tín dụng của một số nhà băng thời gian qua?

Cạnh tranh vẫnkén khách

Câu chuyện lãi suất sẽ giảm từ 1-2%/năm được người đứng đầu ngành ngân hàng Thống đốc Nguyễn Văn Bình tuyên bố và xem là thông điệp niềm tin của năm 2014. Phân tích chung con số này có thể biến thành hiện thực nhưng đường đi sẽ không trải hoa hồng mà cần lường trước chông gai.

“Hạ lãi suất không phải là cây đũa thần để cứu doanh nghiệp. Vì có xuống đến 5%/năm mà nếu không đủ điều kiện vay và không vay được thì với doanh nghiệp hạ cũng chẳng để làm gì”- ông Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia ngân hàng lưu ý. Theo ông, dẫu có hạ thế nào, một ngân hàng vẫn phải đảm bảo giữ biên độ +- 3% chênh lệch lãi suất đầu vào - đầu ra (ở thời kỳ hưng thịnh phải 5-6%) nếu biên độ lợi nhuận thấp dưới 1% khi đó ngân hàng sẽ tự triệt tiêu mình. Chưa kể, nếu cho vay bằng mọi giá để có khách trong bối cảnh doanh nghiệp vẫn chết như ngả rạ hiện tại, nếu không khéo chưa xử lý xong món nợ xấu cũ này, ngân hàng lại “đút chân” vào món nợ khác.

Từ lưu ý của chuyên gia này chợt nhớ tới câu chuyện cuối năm, giám đốc một ngân hàng thương mại cấp tỉnh đã chia sẻ áp lực mệt mỏi trong cuộc chiến cạnh tranh và giữ khách hàng.

Vị này kể để giữ được khách hàng bây giờ là cả một nghệ thuật. “Làm ăn nghiêm túc thôi chưa đủ, nhiều khi cần phải có quan hệ. Nhưng ngay cả trong quan hệ cũng có vô số phức tạp. Giả dụ như đầu năm ngoái, vì rất muốn kéo dự án đầu tư về nên lãnh đạo tỉnh nhà đã giới thiệu và đề nghị ngân hàng thẩm định khoản vay trên 1.000 tỷ. Sau khi xem xét kỹ hồ sơ, làm việc với doanh nghiệp vài lần chúng tôi quyết định nói lời từ chối bằng được dù đang rất muốn cho vay thêm ra. Cuối cùng, đúng là doanh nghiệp đã mất khả năng tài chính từ lâu. Nếu khi đó ngân hàng rót tiền vào, khoản vay giờ sẽ trở thành nợ cực xấu”- vị cán bộ ngân hàng kể.

Theo Khánh Huyền