Phó thống đốc NHNN: "Không có chính sách tiền tệ hoàn hảo cho mọi quốc gia"

Tăng hiệu quả điều hành

Khuôn khổ chính sách tiền tệ (CSTT) lạm phát mục tiêu được thiết lập dựa trên cơ sở lý thuyết kiểm soát tối ưu kỳ vọng lạm phát trong tương lai. Bản chất của nó là xác định mục tiêu lạm phát trong trung hạn và sử dụng các công cụ, biện pháp chính sách để kiểm soát được lạm phát theo mục tiêu đã định.

Theo TS. Nguyễn Thị Kim Thanh – Viện trưởng Viện Chiến lược ngân hàng, NHNN, điều hành theo lạm phát mục tiêu mang lại nhiều lợi ích rất lớn như giúp tăng khả năng neo giữ và dẫn dắt kỳ vọng lạm phát của thị trường; nâng cao uy tín và độ tin cậy của dân chúng vào các chính sách của NHTW; giúp NHTW kiểm soát được độ trễ của chính sách đồng thời góp phần quan trọng vào tăng trưởng kinh tế trong dài hạn và giảm thất nghiệp…

Có lẽ vì những lợi ích rất lớn như vậy nên ngày càng có nhiều NHTW trên thế giới áp dụng chính sách này trong điều hành (cụ thể, hiện đã có khoảng 27 nước áp dụng).

Tuy nhiên, để áp dụng cơ chế điều hành này hiệu quả, điều kiện đặt ra là một mặt, nền kinh tế cần phải có các yếu tố cơ cấu phù hợp và giá cả phải được tự do hóa hoàn toàn. Đồng thời, NHTW cần có sự độc lập vừa đủ trong việc sử dụng các công cụ CSTT để sẵn sàng phản ứng nhanh và kịp thời trước những cú sốc của thị trường cũng như điều chỉnh tác động của các nhân tố đến lạm phát trong trung hạn.

Bên cạnh đó, CSTT phải không bị chi phối bởi chính sách tài khóa (CSTK). Theo đó, kỷ luật tài khóa phải được thực hiện nghiêm ngặt để hạn chế thâm hụt ngân sách (dẫn tới phải sử dụng tiền phát hành để bù đắp thâm hụt). Cùng với đó, cần có một thị trường tài chính phát triển để tạo nền tảng cung ứng vốn cho đầu tư phát triển, từ đó không gây áp lực phát hành tiền và tạo điều kiện để CSTT không bị chi phối bởi CSTK.

Song song với đó, cũng cần có một thị trường tiền tệ phát triển, mức độ đô la hóa thấp và đặc biệt là các định chế tài chính khỏe mạnh, tự chống đỡ được các cú sốc của thị trường. Điều kiện này để đảm bảo sự thông suốt của cơ chế truyền tải CSTT và đảm bảo sự phản ứng nhanh của các thành viên thị trường trước những thay đổi chính sách của NHTW. Mặt khác, tại thời điểm áp dụng, tỷ lệ lạm phát cần ở mức thấp hợp lý và có tính ổn định cao.

Khả năng áp dụng tại Việt Nam

Theo đa số ý kiến của các chuyên gia tham dự Hội thảo Khoa học “Chính sách tiền tệ lạm phát mục tiêu: Sự lựa chọn thích hợp cho Việt Nam?” diễn ra ngày 18/5/2013 tại Hà Nội, với thực trạng hiện nay là mức độ phát triển của thị trường tài chính, thị trường tiền tệ còn thấp; mức độ đô la hóa cao; tính ổn định của lạm phát, của thị trường chưa cao; sức khỏe của các TCTD không đồng đều; mức độ tác động của tín dụng đến lạm phát và tăng trưởng kinh tế nhạy cảm hơn lãi suất thì khuôn khổ CSTT như hiện nay (nghiêng về kiểm soát cung tiền, lãi suất, tín dụng, tỷ giá) là phù hợp.

Điều này đồng nghĩa với các điều kiện cần thiết để chuyển hoàn toàn sang điều hành CSTT lạm phát mục tiêu là chưa đủ.

Tuy nhiên, các ý kiến cũng cho rằng, cùng với quá trình hoàn thiện dần các điều kiện kể trên, CSTT nên được chuyển dần sang khuôn khổ lạm phát mục tiêu trên cơ sở điều chỉnh phù hợp với thực tiễn Việt Nam.

Phát biểu tại Hội thảo, Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú cho rằng, việc tìm được một khuôn khổ, cơ chế điều hành CSTT như thế nào cho phù hợp với Việt Nam trong điều kiện thực tế hiện nay và trong tương lai là một vấn đề lớn vì CSTT có ảnh hưởng lớn đến hoạt động KTVM. Việc hoàn thiện là cần thiết, nhưng không phải một lần là xong mà phải là quá trình liên tục, đi cùng với sự phát triển không ngừng của nền kinh tế.

“Vấn đề là trong từng giai đoạn, chúng ta cần xác định được cơ chế như thế nào để phù hợp nhất, hiệu quả nhất chứ không thể nào có một chính sách hoàn hảo cho mọi quốc gia hay cho cả thế giới này”, Phó Thống đốc Đào Minh Tú nhấn mạnh.

Một số quan điểm cũng cho rằng, CSTT mà Việt Nam đang áp dụng hiện nay cũng không phải quá xa rời với khuôn khổ CSTT lạm phát mục tiêu vì Luật NHNN cũng như trong thực tế điều hành của NHNN thời gian qua, kiểm soát lạm phát vẫn là mục tiêu lớn nhất.

Tất nhiên, thực tế CSTT cũng đang phải gánh nhiều mục tiêu khác (mà chúng ta hay nói CSTT đang theo đuổi đa mục tiêu) nhưng thực tế các mục tiêu như: cung ứng vốn cho nền kinh tế; kiểm soát lãi suất; tỷ giá... chỉ là các mục tiêu trung gian. Mục tiêu lớn nhất và cuối cùng vẫn là kiểm soát lạm phát, ổn định giá trị đồng tiền.

Theo Đỗ Lê