Bài học từ sự phục hồi của “huyền thoại” châu Á

Nếu bạn muốn nghe một câu chuyện về sự gắn bó giữa các thành viên gia đình trong một tập đoàn gia đình trị, hãy đến gặp Canning Fok - giám đốc điều hành tập đoàn Hutchison Whampoa, một trong những tập đoàn lớn nhất khu vực với giá trị vào khoảng 60 tỷ USD. Đây là đế chế thống trị trong ngành vận tải, năng lượng, bất động sản, viễn thông và bán lẻ. “Một trường phái tư tưởng phổ biến ở Mỹ cho rằng các công ty được sở hữu bởi nhiều thành phần sẽ được quản lý tốt hơn. Tuy vậy, nếu bạn nhìn lại lịch sử 10 năm gần đây điều này không có cơ sở gì cả. Hãy xem các lãnh đạo ngân hàng lớn của phương Tây đang loay hoay tìm cách quản lý tốt nhất doanh nghiệp". 

Hutch là tập đoàn có tiếng trong việc sở hữu tài sản một cách khôn ngoan nhất. Người sáng lập đồng thời là chủ tịch tập đoàn – Li Kashing, vốn là một người tị nạn từ Trung Quốc đến Hong Kong năm 1940. Mặc dù khởi nghiệp trong ngành sản xuất hoa nhựa, đến năm 1979, ông đã thành công trong việc lên nắm quyền ở Hutch và trở thành người Trung Quốc đầu tiên sở hữu một tập đoàn trọng điểm ở Hong Kong (đặc biệt là tập đoàn này đã được thành lập từ cuối thế kỷ 19). Trong khoảng thời gian từ năm 1994 đến 2000, Hutch đóng vai trò quan trọng trong ngành công nghiệp viễn thông di động mới ra đời ở châu Âu và châu Mỹ, không ngừng lớn mạnh và giá trị tập đoàn của tập đoàn lên đến những con số “trên trời”.

Trước bàn làm việc của Fok là bến cảng Hong Kong và hai cửa sổ trang tin tức Bloomberg đang nhấp nháy. Trong thập kỷ gần đây, câu chuyện xảy ra ở Hutch thực tế là hành trình kiên trì cải cách, vực dậy từ thời kỳ khủng hoảng khó khăn nhất trong lịch sử tập đoàn. 

Năm 2000, Hutch lấy được quyền kiểm soát mạng 3G trên toàn châu Âu, nhưng phải trả giá khá cao. Tình trạng càng trở nên tồi tệ vào năm 2004-2005, khi tập đoàn liên tiếp thua lỗ; chỉ số nợ ròng đã tăng lên mức 30% vốn ở thời kỳ đỉnh điểm. Fok chia sẻ ông rất tự hào bởi thậm chí trong hoàn cảnh ngặt nghèo nhất, tập đoàn vẫn không cần sự trợ giúp vốn từ các cổ đông, cắt giảm cổ tức hay bị đánh tụt mức tín dụng.

Hiện giờ là “thời điểm thu hoạch” thuận lợi của Hutch. Hoạt động kinh doanh mạng 3G đang ở điểm hòa vốn, mặc dù tập đoàn đã đầu tư hơn 41 tỷ USD vào đây, lợi nhuận trên vốn vẫn ở mức khiêm tốn. Bên cạnh đó, việc kinh doanh trên các lĩnh vực khác có sự phát triển bùng nổ. 

Lợi nhuận của mảng bán lẻ, chủ yếu trong lĩnh vực sức khỏe và làm đẹp ở khu vực châu Á và châu Âu, đã tăng gấp ba lợi nhuận kể từ năm 2007. Bất động sản và kinh doanh khách sạn tập trung chủ yếu ở Hong Kong và nội địa Trung Quốc. Lợi nhuận khi đầu tư vào cơ sở hạ tầng (như các nhà máy năng lượng và xử lý lọc nước ở Anh) đã tăng gấp đôi. Chỉ số lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu đang tăng mạnh, về mức đáng ngưỡng mộ trong quá khứ. Cổ phiếu tăng điểm liên tục.

Một số người cho rằng Hutch là một quỹ cổ phần tư nhân khổng lồ, tuy vậy nó có khả năng giữ vốn lâu hơn nhiều so với những “ông trùm phố Wall” khác. Còn Fok nói tập đoàn là sự tích hợp của nhiều lĩnh vực. Trọng tâm phát triển có sự liên quan chặt chẽ đến mỗi ngành nghề tập đoàn kinh doanh. Trong mỗi lĩnh vực, tập đoàn đều có sự phát triển trên phạm vi toàn cầu. 

Điều này làm Hutch giống một tập đoàn đa quốc gia hơn; tuy vậy Hutch có 3 điểm khác biệt. Tập đoàn chắc chắn sẽ phát triển dưới hình thức gia đình trị: con trai của ông Li – Victor đang giữ chức phó chủ tịch. Tập đoàn không phát triển một thương hiệu toàn cầu bởi họ cho rằng không cần thiết. Cuối cùng, tập đoàn có niềm đam mê mãnh liệt với lĩnh vực kỹ thuật tài chính. Năm 2011, tập đoàn tách ra một phần để niêm yết tại Singapore. Vào tháng 3 cùng năm, 25% cổ phiếu trong ngành bán lẻ đã được bán lại cho Temasek – một quỹ đầu tư Singapore. Ông Fok chia sẻ mục đích của động thái trên nhằm chứng minh sức hấp dẫn của tập đoàn đối với các nhà đầu tư khác bên cạnh các cổ đông truyền thống. 

Hutch cũng luôn tìm cách tránh việc phát triển tầm nhìn chiến lược quá lớn, không phù hợp với khả năng quản lý của tập đoàn. Vẫn còn rất nhiều tiềm năng trong các lĩnh vực liên quan đến trọng tâm kinh doanh của chúng tôi – ông Fok cho biết. Tuy vậy, việc tham gia vào ngành xây dựng hay tài chính là điều không thực tế. Mạng Internet cũng không phải là đối tượng quan tâm của tập đoàn. Trung Quốc đang mở ra rất nhiều cơ hội hấp dẫn nhưng đòi hỏi  các quyết định thận trọng, bởi việc cạnh tranh giữa quá nhiều đối thủ sẽ làm giảm lợi nhuận. 

Thay vào đó, ông Fok tin tưởng vào một số quy tắc. Cảm xúc không thể tham gia vào các quyết định. Các con số phải được phân tích chi tiết và là nhân tố quan trọng hàng đầu.Cường điệu hóa là điều nên tránh trong mọi trường hợp. “Các cơ hội cần được đánh giá một cách khách quan, nếu không bạn sẽ chỉ đang hô hào khẩu hiệu mà không làm gì cả.”