Bí quyết chọn ngành đầu tư từ những bài học trong quá khứ

Sự kiện giá dầu lao dốc không phanh là lời nhắc nhở vô cùng hữu ích đối với các nhà đầu tư rằng họ phải chọn đúng ngành. Tính từ đầu năm đến hết phiên 2/12, các cổ phiếu năng lượng trên toàn cầu đã giảm 8,7%, thấp hơn gần 31 điểm phần trăm so với lợi suất mà y tế (là nhóm có diễn biến tốt nhất) mang lại.

Dẫu vậy, mức chênh lệch này vẫn là khá nhỏ so với lịch sử. Trong năm 2013, chênh lệch giữa ngành có diễn biến tốt nhất (bán lẻ) và ngành có diễn biến tệ nhất (nguyên vật liệu) là 39 điểm phần trăm. Robert Buckland, chuyên gia đến từ ngân hàng Citigroup, nhận định rằng 2014 là một năm khá “yên ả”.  

Con số 39 điểm phần trăm nghe có vẻ nhỏ nhưng sẽ không hề nhỏ khi tích lũy dần theo năm tháng. Một nhà đầu tư có thể kiếm được lợi suất 66% kể từ năm 2007 nếu như loại bỏ hoàn toàn các ngành có diễn biến tồi tệ nhất trong mỗi năm. Đây là mức cao hơn gấp đôi so với mức lợi suất 32% mà chỉ số MSCI World index đem lại trong cùng kỳ. 

Tất nhiên, ngành không phải là yếu tố quan trọng duy nhất. Nhà đầu tư đã có thể thu về mức lợi suất cao hơn nếu như họ thoái toàn bộ vốn năm 2008. Tuy nhiên, nhiều nhà quản lý quỹ không thể lựa chọn con đường này bởi họ điều hành những quỹ tương hỗ chỉ đầu tư và cổ phiếu và không thể chuyển sang kênh trái phiếu. 

Chris Watling, chuyên gia đến từ hãng tư vấn Longview Economics, lại cho rằng nhà đầu tư phải có cái nhìn đúng đắn về nền kinh tế và sẽ chọn được đúng ngành. Mấy năm gần đây, xu hướng chủ đạo là khủng hoảng tài chính và sự trì trệ của các nước phát triển, sau đó là tình trạng ì ạch của các nước đang phát triển. Môi trường này tạo điều kiện cho các ngành mang tính chất tự vệ. Ví dụ, mọi người sẽ luôn cảm thấy mệt mỏi và do đó nhóm cổ phiếu y tế tăng trưởng tốt. Suy luận tương tự cũng đúng với nhóm tiêu dùng thiết yếu (nhóm gồm cổ phiếu của các nhà sản xuất thực phẩm đóng gói, đồ uống, thuốc lá ...) Trên thực tế, hai ngành này đã có diễn biến tốt nhất kể từ đầu năm 2007. 

Tuy nhiên, kể cả những nhà đầu tư có thể dự đoán chính xác các xu hướng nói trên cũng bị tác động bởi những biến động rất lớn về tâm lý. Các cổ phiếu tài chính có thể ở mức giá thấp hơn so với đầu năm 2007 nhưng lại là nhóm có diễn biến tốt nhất năm 2012. 8 năm qua, nhóm nguyên vật liệu đã trải qua cả 2 vị trí có diễn biến tốt nhất và tệ nhất. 

Cả hai nhóm này đều có bản chất dễ biến động. Các cổ phiếu tài chính (hay chí ít là các ngân hàng) có tỷ lệ nợ cao, trong khi các doanh nghiệp thuộc nhóm nguyên vật liệu phụ thuộc rất nhiều vào chu kỳ kinh tế. 

Có một nhóm khác thống trị các biểu đồ thống kê trong năm 2010 và 2013 bất chấp sức khỏe nền kinh tế: nhóm hàng tiêu dùng không thiết yếu. Nhóm này bao gồm các công ty sản xuất xe hơi, giải trí, nhà hàng. Rõ ràng khi ví tiền của người tiêu dùng mỏng đi, nhóm này sẽ bị ảnh hưởng tiêu cực. 

Hầu hết các nhà quản lý quỹ không tự coi mình là người lựa chọn ngành đầu tư mà là người lựa chọn cổ phiếu. Họ muốn "soi" báo cáo tài chính, đến thăm nhà máy và xem xét đội ngũ lãnh đạo. Tuy nhiên có đôi lúc họ sẽ đưa ra quyết định dựa trên nhóm ngành. 

Trong thời kỳ cuối những năm 1990, nhà đầu tư không thể không chọn theo ngành nếu họ muốn thành công. Họ phải tin vào TMT (công nghệ, truyền thông và viễn thông) nếu không muốn mất việc. Dĩ nhiên sau đó họ đánh mất tiền của khách hàng khi bong bóng vỡ. Trong chốc lát, nhóm tốt nhất trở thành nhóm tệ nhất.