Bóc mẽ sự thật đen tối ở phố Wall

Một báo cáo mới của Ủy ban Chứng khoán và Hối đoái Mỹ (SEC) đã làm sáng tỏ những khía cạnh mờ ám đằng sau hoạt động nghiên cứu và giao dịch chứng khoán.

Hôm 17/1, SEC buộc tội một cựu chuyên viên nghiên cứu của Deutsche Bank vì đã công bố xếp hạng chứng khoán không nhất quán với nhận định trước đó của mình.

Charles P. Grom, cựu chuyên viên phân tích chuyên về lĩnh vực tiêu dùng của Deutsche Bank đã chấp nhận cáo buộc và nộp phạt 100.000 USD. Ông này sẽ bị cấm tham gia hoạt động chứng khoán trong một năm.

Theo SEC, vào tháng 3/2012 Grom đã công bố xếp hạng “Mua” cho cổ phiếu của hãng bán lẻ Big Lots mặc dù ông nghĩ cổ phiếu này phải bị hạ xếp hạng.

Trước đó Grom đã nhận định cổ phiếu sẽ tăng giá nhưng sau khi tham dự buổi roadshow với ban lãnh đạo của Big Lots và khách hàng của Deutsche Bank, ông này đã nghĩ ngược lại. Grom đã gọi một nhân viên chịu trách nhiệm giao dịch cổ phiếu của Big Lots cho Deutsche Bank và anh này đã ngay lập tức bán một lượng lớn cổ phiếu. Grom cũng gọi cho một số khách hàng và bảo họ bán cổ phiếu.

Tuy nhiên vào ngày hôm sau, ông này lại công bố một báo cáo xếp hạng cổ phiếu vào dạng “Mua”.

Trong báo cáo của SEC có đoạn quan trọng sau:

Vào 7 giờ sáng ngày 29/3/2012, hai tiếng sau khi báo cáo nghiên cứu về Big Lots của Grom được lưu hành công khai, Grom đã nói về Big Lots trong một cuộc họp của bộ phận Chứng khoán Quốc tế của Deutsche Bank (DBSI) rằng ông đưa ra xếp hạng MUA cho Big Lots do “chúng ta mới tạo dựng quan hệ được với họ vì thế sẽ là không hay nếu hạ xếp hạng của họ vào lúc này.”

Nhưng chưa đầy một tháng sau đó, ông đã nói trong một cuộc họp với các nhân viên kinh doanh và nghiên cứu rằng ông này không hạ xếp hạng công ty để duy trì mối quan hệ của mình.

“May là tôi đã bảo nhiều khách hàng bán cổ phiếu vài tuần trước đó. Tôi nghĩ bản báo cáo là không chính xác nhưng tôi đã cố duy trì mối quan hệ của mình. Vì thế, đó là lý do tại sao tôi không hạ xếp hạng công ty vài tuần trước đó.”

Theo SEC, điều này đã vi phạm quy định chứng thực của chuyên viên phân tích thuộc Đạo luật giao dịch chứng khoán. Deutsche Bank đã chấm dứt hợp đồng với Grom vào tháng 2/2013 do “hành vi không tuân thủ tiêu chuẩn của công ty.”

Chuyện không hiếm ở phố Wall

Báo cáo của SEC đã làm sáng tỏ những khía cạnh mờ ám trong hoạt động nghiên cứu chứng khoán của Phố Wall. Báo cáo cũng chỉ ra rủi ro bị gian lận trong giao dịch chứng khoán của nhà đầu tư cá nhân.

Thứ nhất, các chuyên viên phân tích thường đưa ra nhận định dựa trên quan hệ của anh ta với ban lãnh đạo công ty. Điều này sẽ làm cho nghiên cứu thiếu khách quan. Ban lãnh đạo công ty luôn có xu hướng muốn chuyên viên phân tích viết những điều tốt đẹp về công ty mình. Nếu một chuyên viên phân tích được trả tiền dựa trên mối quan hệ này, họ sẽ viết những báo cáo “đẹp” để kiếm tiền.

Báo cáo của SEC có đoạn:

Hệ thống đánh giá thành tích đối với chuyên viên nghiên cứu chứng khoán của DBSI đặt nặng tầm quan trọng của việc tiếp cận và tạo dựng quan hệ với lãnh đạo cấp cao của công ty họ giao dịch và phản hồi công ty nhận được từ khách hàng. Gần 10% xếp hạng thành tích nội bộ của chuyên viên phân tích được dựa trên tần suất và mức độ quan hệ mà chuyên viên đó dàn xếp được giữa khách hàng và công ty giao dịch. Chuyên viên phân tích còn được nhận thêm điểm nếu xây dựng được quan hệ với các giám đốc điều hành và giám đốc tài chính.

Thứ hai, các chuyên viên phân tích chứng khoán sẽ cung cấp thông tin nội bộ cho khách hàng trước phiên giao dịch để giúp họ có lợi thế so với các nhà đầu tư khác.

Chuyên viên phân tích A ở quỹ phòng hộ A đã tham dự cuộc họp và gặp mặt ban lãnh đạo của Big Lots. Vào 11 giờ 57 phút sáng, ngay sau khi cuộc họp kết thúc, chuyên viên phân tích A đã gửi một email cho giám đốc danh mục đầu tư ở quỹ phòng hộ A đề xuất mua cổ phiếu của Big Lots: “Tôi tin rằng chúng ta nên mua cổ phiếu của Big Lots. Triển vọng của họ có vẻ tốt và Grom sẽ đưa họ đi ăn vào tối nay. Tôi nghĩ anh ta sẽ đưa ra nhận định MUA vào ngày hôm sau. Chỉ vài phút sau khi nhận được email của chuyên viên phân tích A, giám đốc danh mục đầu tư đã đặt lệnh mua gần 100.000 cổ phiếu của Big Lots, tăng số cổ phần đang nắm giữ của công ty này. Cuối ngày hôm đó, chuyên viên phân tích A đã nói chuyện điện thoại với Grom. Trong khi cuộc gọi vẫn đang diễn ra, vị giám đốc danh mục đầu tư trên đã đặt lệnh mua thêm 110.583 cổ phiếu của Big Lots.

Như vậy, một quỹ phòng hộ quyết định mua vì họ biết rằng ngày sau đó chuyên viên phân tích phụ trách cổ phiếu này sẽ bảo khách hàng khác mua. Điều đó chứng tỏ lợi thế của các nhà quản lý quỹ phòng hộ khi tham dự các sự kiện bí mật với công chúng.

Thứ ba, khi Grom nhận định rằng triển vọng của Big Lots sẽ không tốt như đã nghĩ, ông này sẽ bảo các khách hàng quan trọng nhất của công ty bán cổ phiếu. Cả bốn quỹ, tạm gọi là A, B, C, D, đều bán cổ phiếu sau cuộc nói chuyện này. Grom cảm thấy các quỹ này mắc nợ mình vì đã bảo họ bán cổ phiếu.

Thứ tư, đây mới là điều bí ẩn: một tài khoản giao dịch tự doanh của Deutsche Bank đã bán cổ phiếu sau khi nói chuyện với Grom sau buổi quảng bá sản phẩm. Vào 8 giờ 51 phút sáng ngày 28/3/2012, ngay sau khi buổi quảng bá sản phẩm đầu tiên kết thúc, Grom đã gọi cho nhân viên phụ trách giao dịch cổ phiếu của Big Lots ở DBSI. Vào 9 giờ 31 phút sáng, chỉ trong vòng vài phút sau thị trường mở cửa, nhân viên này đã đặt lệnh bán 25.000 cổ phiếu của Big Lots mà đã mua một ngày trước đó.

Đại diện của Deutsche Bank từ chối bình luận về vụ việc trên.