Chảy đi khắp mọi nơi, dầu thô Mỹ đang định hình lại bức tranh năng lượng thế giới

3 tháng sau khi Mỹ dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu dầu đã được áp dụng suốt 40 năm qua, dầu thô của Mỹ đang chảy đến mọi ngõ ngách của thị trường và định hình lại bản đồ năng lượng thế giới.

Từ một tàu chở dầu nhỏ chở những thùng dầu xuất khẩu đầu tiên khởi hành vào ngày 31/12 năm ngoái, giờ đây kim ngạch xuất khẩu dầu thô của Mỹ đang tăng lên nhanh chóng. Những tập đoàn dầu mỏ như Exxon Mobil và China Petroleum hay Chemical Corp đã gia nhập đội ngũ xuất khẩu cùng những công ty giao dịch độc lập như Vitol Group và Trafigura.

“Lượng xuất khẩu của Mỹ tăng nhanh đang tạo ra những thay đổi không hề nhỏ trên thị trường”, Amrita Sen – chuyên gia phân tích đến từ công ty tư vấn Energy Aspects – nhận định.

Trong tương lai gần, Mỹ vẫn là một nhà xuất khẩu nhỏ bé nếu so sánh với những “gã khổng lồ” của OPEC hay Mexico và Nga. Tuy nhiên, trong khi lượng dầu tồn kho của Mỹ đang ở mức cao chưa từng thấy, những chiếc tàu chất đầy dầu đang hướng tới Pháp, Đức, Hà Lan, Israel, Trung Quốc và Panama. Nhu cầu ở châu Âu và khu vực Địa Trung Hải vẫn đang tăng lên.

Enterprise Products Partners LP, một trong những công ty điều hành cảng xuất khẩu dầu lớn nhất ở Mỹ, mới đây đã đưa ra dự báo trong quý I hãng sẽ xử lý khoảng 165.000 thùng dầu thô và hỗn hợp mỗi ngày, tăng gần 28% so với mức trung bình của năm 2015.

Một trong những lý do giúp hoạt động xuất khẩu dầu của Mỹ bùng nổ là phí vận chuyển bằng đường sắt và đường ống để chuyển dầu từ các mỏ ở Texas, Oklahoma và North Dakota đến các cảng khá rẻ. Ngoài ra giá dầu ngọt nhẹ WTI của Mỹ đang ở mức thấp hơn so với dầu thô biển Bắc, cho phép các nhà giao dịch ăn chênh lệch khi xuất khẩu dầu sang bên kia bờ Đại Tây Dương.

Hoạt động xuất khẩu dầu sẽ giúp giảm bớt áp lực đang đè nặng lên các kho chứa của Mỹ hiện đang đầy ắp. Tuy nhiên, giới phân tích cũng cảnh báo rủi ro Mỹ có thể “xuất khẩu” cơn bão dư thừa sang châu Âu và cùng Địa Trung Hải. Lượng dầu mà vùng này nhập khẩu từ Biển Bắc đang ở mức cao bất thường, đồng thời những thùng dầu đầu tiên của Iran đang cập bến.

Mỹ bắt đầu cấm xuất khẩu dầu kể từ năm 1973, sau khi các thành viên Ả Rập của Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) ban hành lệnh cấm vận dầu nhằm vào Mỹ để trả đũa nước này hỗ trợ Israel trong cuộc chiến Ả Rập - Israel năm 1973. Lệnh cấm vận này ảnh hưởng nặng nề đến kinh tế Mỹ và khiến nước này quyết định theo đuổi chính sách độc lập về năng lượng.

Trước khi lệnh cấm được dỡ bỏ, Mỹ vẫn xuất khẩu khoảng 500.000 thùng dầu mỗi ngày, từ Alaska và một số nguồn hợp pháp khác.

Đầu tháng 3, Exxon trở thành công ty dầu mỏ lớn đầu tiên của Mỹ xuất khẩu dầu. Những thùng dầu từ Beaumont, Texas được chuyển đến nhà máy lọc dầu ở Sicily (Italy) mà tập đoàn này sở hữu.

Các nhà giao dịch dầu mỏ đang bắt đầu xuất khẩu và tích trữ dầu thô Mỹ ở nước ngoài để hưởng lợi từ hiện tượng contango trên thị trường dầu mỏ (là khi giá dầu giao ngay thấp hơn so với giá kỳ hạn giao trong vài tháng sau). Những người mua có chỗ chứa có thể lấp đầy các tàu chở dầu bằng dầu giá rẻ và sau đó bán chúng với mức giá cao khi thị trường đã hồi phục.