Chuyển giá - Vấn nạn toàn cầu
Những dấu hiệu bên ngoài của các DN, tập đoàn xuyên quốc gia chuyển giá không khó nhận thấy. Nhưng để điều tra, đấu tranh với nó vẫn đang là nỗi “đau đầu” của nhiều chính phủ.
Chia sẻ với cơ quan thuế VN, các chuyên gia chống chuyển giá của Trung Quốc và Australia cũng bày tỏ nỗi khó khăn khi phải đối diện với hoạt động phi pháp này.
Lách luật để trốn thuế
Theo ông Michael Palmer - Chuyên gia về chống chuyển giá Australia, các tập đoàn xuyên quốc gia thường tìm mọi cách để giảm mức đóng thuế xuống thấp nhất có thể. Họ sẵn sàng trả giá cao cho những chuyên gia hàng đầu để tìm cách luồn lách, trốn thuế, đặc biệt là chuyển giá. Bởi vì, chuyển giá giúp họ có thể trốn được những khoản thuế phải nộp khổng lồ.
Australia có nền kinh tế thị trường, kinh tế mở trước VN rất nhiều, nhưng khi cơ quan thuế phải đối mặt với những “chiêu” chuyển giá được chuẩn bị công phu và sảo quyệt vẫn có thể phải chịu thua. Ông Michael Palmer thừa nhận cơ quan thuế của Australia đã nhiều lần bị thua kiện một số tập đoàn lớn trước các vụ kiện chuyển giá.
Không chỉ các nước đang phát triển phải chịu nỗi nhức nhối của hoạt động chuyển giá, các quốc gia phát triển hàng đầu cũng đang là nạn nhân của tình trạng này.
Dư luận Anh đang vô cùng bức xúc trước vụ chuỗi của hàng cà phê lớn nhất thế giới Starbucks đã liên tục báo lỗ trong 13 năm tại Anh nhưng vẫn mở rộng và phát triển mạnh mẽ. Nhìn bề ngoài, ai cũng có thể thấy Starbucks kinh doanh rất thành công. Tuy nhiên, ngay cả cơ quan thuế vụ nước Anh đưa Starbuck ra tòa cũng không thể buộc Cty này nộp thuế.
GS Liu Zuo - Viện trưởng Viện Khoa học và nghiên cứu thuế (Quốc vụ Viện Trung Quốc) cho biết, khó khăn lớn nhất cơ quan thuế Trung Quốc phải đối mặt là cách thức định giá của các Cty đa quốc gia rất tinh vi, mà để xác minh tính chân thực của nó rất khó khăn.
Các Cty đa quốc gia thường viện ra nhiều lý do để không cung cấp thông tin cho cơ quan thuế, nếu có cung cấp thì cũng là những thông tin không trung thực. Cơ quan thuế Trung Quốc chỉ còn cách phải sử dụng nguồn tài liệu khác để so sánh, xác minh tính chân thực của các thông tin.
Nhìn chung để xác minh được thông tin cơ quan thuế rất vất vả. GS Nhan Đình - Giám đốc Viện kế toán quốc gia Thượng Hải (Trung Quốc) cho rằng, cách thức chuyển giá của Cty đa quốc gia rất tinh vi vì họ đã đầu tư rất bài bản cho hoạt động này. Các DN này thường không hợp tác với thanh tra thuế cũng như tìm mọi cách cản trở việc thu thập thông tin của cơ quan công quyền.
Không phải bất trị
Một cách làm đang thể hiện tính hiệu quả khá cao trong công tác chống chuyển giá là công khai thông tin cho công chúng. Người tiêu dùng có thể trừng phạt bằng cách quay lưng lại với các sản phẩm, dịch vụ của DN đó.
Ông Michael Palmer cho biết, một bộ phận công chúng Anh đang có tâm lý tẩy chay sản phẩm của Starbucks, họ dựng lên hàng rào trước cửa hàng Starbucks. Còn Quốc hội Anh thì tổ chức một số phiên điều trần khi các chính trị gia phẫn nộ về việc tại sao Starbucks không chịu đóng thuế. Cuối cùng lãnh đạo Cty này cho biết, họ sẽ đóng thuế cho Chính phủ Anh trong hai năm tới khoảng 32 triệu USD, bất kể có lãi hay không.
Tuy nhiên, một việc làm rất quan trọng là xây dựng đội ngũ cán bộ chuyên gia chống chuyển giá chuyên nghiệp. Ông Michael Palmer cho rằng, VN nên xây dựng các chuyên gia hàng đầu về giá chuyển nhượng tại trung ương và các chi cục thuế. Các chuyên gia phải được lựa chọn và đạo tạo những kỹ năng, trình độ chuyên môn chuyên biệt. Những người này không nên quá ôm đồm nhiều cuộc thanh tra, kiểm toán, đã làm thì phải làm thật chuyên sâu, chuyên nghiệp.
Chống chuyển giá là vấn đề lâu dài. Chính vì vậy, hoạt động này cần nhận được sự đồng tình, liên kết của nhiều ngành, phối hợp của nhiều cơ quan, nhiều quốc gia và đặc biệt là ủng hộ của cộng đồng xã hội. Một sự bất hợp lý đến phi lý như vậy chắc chắn sẽ bị xã hội bài trừ, lên án.
Theo Bá Tú
Diễn đàn doanh nghiệp
CÙNG CHUYÊN MỤC
