Kết thúc đàm phán vào chiều nay, TPP có được chốt?

Các nhà đàm phán của nước Mỹ và 11 quốc gia khác đã phải kéo dài quá trình đàm phán sang ngày hôm nay (4/10) vì chưa thể đạt được một thỏa thuận nhằm chốt lại Hiệp định thương mại tự do châu Á – Thái Bình Dương (TPP).

12 Bộ trưởng Thương mại quyết định kéo dài cuộc họp ở Atlanta sang ngày thứ 5 với hi vọng có thể đi đến đồng thuận. Hiệp định thương mại tự do lớn nhất trong nhiều thập kỷ vẫn bị cản trở bởi những vấn đề gây tranh cãi dai dẳng. Các bên đều lo ngại thời gian không còn nếu như một thỏa thuận chung không được đưa ra trong tuần này.

Mâu thuẫn giữa Mỹ và Australia về sự độc quyền dành cho các nhà sản xuất thuốc sinh học khiến cuộc đàm phán bị chững lại mặc dù trước đó các bên đều hi vọng rằng vấn đề này đã được giải quyết ổn thỏa. Ngoài ra những quan điểm khác biệt về thị trường bơ sữa cũng chưa được giải quyết.

Thủ tướng Canada Stephen Harper – người đang chạy đua để có thể tái đắc cử trong tháng này – chia sẻ với báo giới rằng đàm phán đã đạt được một số tiến bộ nhưng vẫn chưa chốt lại những vấn đề cuối cùng.

Cuộc họp thâu đêm giữa các bộ trưởng tại khách sạn Westin đã không thể tạo ra những bước tiến đáng kể về những vấn đề nóng bỏng nhất. Cho đến thời điểm này vấn đề gây tranh cãi nhiều nhất vẫn là thời gian mà các công ty dược có thể giữ độc quyền về thuốc sinh học.

Theo luật Mỹ, các công ty được độc quyền trong 12 năm đối với các dữ liệu miêu tả quá trình sản xuất thuốc. Điều này giúp ngăn chặn tình trạng các công ty khác sử dụng các nghiên cứu ban đầu để phát triển các sản phẩm tương tự. Đương nhiên các công ty dược phẩm muốn độc quyền để giữ giá bán, nhưng bên phản đối cho rằng giảm độc quyền có thể giúp hạ chi phí ở các nước nghèo hơn.

Mỹ đưa ra đề xuất giảm thời hạn xuống còn 8 năm, nhưng Australia không muốn thay đổi mốc thời gian 5 năm theo luật hiện hành. Trong khi đó các công ty dược lập luận rằng giảm bảo hộ có nghĩa là giảm mức độ khuyến khích họ phát minh ra các loại thuốc mới. Trong nỗ lực thúc đẩy đàm phán, Tổng thống Obama đã có cuộc điện đàm với Thủ tướng Australia Malcolm Turnbull.

Quốc hội Mỹ cảnh báo nội các của ông Obama không nên vội vàng hoàn tất đàm phán vì lo ngại các nhà đàm phán có thể “đầu hàng” vào phút cuối và như vậy thỏa thuận sẽ không nhận được sự ủng hộ ở đồi Capitol.

Tuy nhiên, các nhà đàm phán còn rất ít thời gian vì sẽ rất khó chốt lại TPP khi một vài nước thành viên gồm Canada, Nhật Bản, Peru và Mỹ bước vào kỳ bầu cử.