Ký TPP thì dễ, phê chuẩn không dễ dàng

Theo báo New York Times (Mỹ), hiện đang có một cuộc tranh luận căng thẳng giữa các chuyên gia kinh tế từ các trường đại học danh tiếng và các viện nghiên cứu ở Mỹ về ảnh hưởng của TPP đến kinh tế Mỹ.

Bên nói hại, bên nói lợi

Các chuyên gia kinh tế Jeronim Capaldo, Alex Izurieta, Jomo Kwame Sundaram thuộc Viện Phát triển và Môi trường toàn cầu thuộc đại học Tufts (Mỹ) vừa công bố một báo cáo phân tích về ảnh hưởng của TPP cho thấy hiệp định sẽ làm mất một số lượng lớn việc làm và đào sâu thêm sự bất bình đẳng thu nhập ở toàn bộ 12 nước tham gia, nhưng rõ rệt nhất là ở Mỹ.

Theo báo cáo, nền kinh tế của nhiều nước, đặc biệt các nước phát triển như Mỹ và Nhật sẽ có phần đi xuống vì TPP. Số việc làm sẽ mất của cả 12 nước tham gia sẽ nằm ở khoảng 771.000, trong đó Mỹ mất nhiều nhất 448.000.

Báo cáo dự báo tăng trưởng kinh tế nhờ TPP ở các nước tham gia không đáng kể, chỉ chưa tới 1% trong vòng 10 năm ở các nước phát triển, và chưa tới 3% ở các nước đang phát triển. Thu nhập bình quân ở Mỹ một khi có TPP sẽ giảm 0,5 điểm phần trăm so với nếu không có TPP.

Ngay cả các nước không tham gia TPP, như Trung Quốc, cũng sẽ phải chịu tác động tiêu cực lên tăng trưởng và việc làm. Điều này sẽ làm gia tăng nguy cơ mất ổn định toàn cầu.

Các chuyên gia kinh tế đại học Tufts cho biết họ sử dụng một mô hình phân tích thực tế hơn trong phân tích. Theo họ, các báo cáo phân tích khác nói rằng TPP sẽ mang lại lợi ích kinh tế là dựa vào các giả định không thực tế.

Cố vấn kinh tế hàng đầu Mỹ Jared Bernstein, hiện là trưởng nhóm cố vấn kinh tế cho Phó Tổng thống Mỹ Joseph R. Biden Jr. lên tiếng khẳng định ông ủng hộ báo cáo phân tích này.

Nhận định của các chuyên gia kinh tế đại học Tufts trái ngược với các dự đoán tích cực của các nhà kinh tế từ hai trường đại học Brandeis và Johns Hopkins (Mỹ) thực hiện cho tổ chức phi lợi nhuận nghiên cứu về chính sách quốc tế Mỹ có tên Viện Kinh tế quốc tế Peterson.

Trong khi các chuyên gia kinh tế đại học Tufts cho rằng TPP sẽ làm thu nhập bình quân ở Mỹ giảm 0,5 điểm phần trăm thì báo cáo của Viện Kinh tế quốc tế Peterson dự báo thu nhập ở Mỹ khi có TPP sẽ tăng 0,5 điểm phần trăm.

Báo cáo cũng nhận định TPP sẽ không gây biến động thị trường việc làm Mỹ. Khả năng TPP gây mất việc làm được chính phủ Mỹ, đặc biệt ở khối sản xuất và những ngành công nghiệp sử dụng nhân công ít kỹ năng. Tuy nhiên theo chính phủ Mỹ, bộ phận việc làm mất đi này sẽ được bù lại bằng số việc làm mới do các ngành công nghiệp phục vụ xuất khẩu tại ra, những việc làm này lại có thu nhập cao hơn.

Tương lai TPP khó đoán?

TPP đã được thỏa thuận và ký kết, các nước có thời hạn hai năm để phê chuẩn. Phê chuẩn TPP được cho là ưu tiên kinh tế hàng đầu cho Tổng thống Obama trong năm cuối nhiệm kỳ.

Theo báo New York Times, khả năng TPP được Quốc hội Mỹ phê chuẩn khá thấp vì hiện không có đủ sự ủng hộ cần thiết. Đặc biệt cuộc bỏ phiếu phê chuẩn sẽ chưa diễn ra sau cuộc bầu cử tổng thống Mỹ tháng 11 tới.

Điều này không ủng hộ ông Obama vì các ứng viên tổng thống hàng đầu của cả hai đảng đều phản đối hiệp định.

Trả lời phỏng vấn trang tin Breitbart News (Mỹ) cuối tuần qua, ứng viên hàng đầu đảng Cộng hòa Donald J. Trump cho biết ông sẽ ngăn chặn hiệp định nếu được lên làm tổng thống.

Ứng viên hàng đầu bên đảng Dân chủ, cựu Ngoại trưởng Hillary Clinton hiện cũng phản đối bản hiệp định vừa được ký kết dù trong sáu năm thương lượng bà có lúc ủng hộ nó.

Theo các nhà kinh tế đại học Tufts, nguy cơ mất việc làm vì TPP mà chính phủ Mỹ đã thừa nhận sẽ là một cản trở trong quá trình ông Obama thuyết phục Quốc hội phê chuẩn TPP.

Điều đáng nói là các nước khác cũng sẽ chờ xem Mỹ hành động thế nào rồi mới quyết. Do đó nếu Mỹ không phê chuẩn TPP thì tương lai hiệp định này rất khó đoán.