Marissa Mayer - "Nữ tướng" gồng mình cứu "con tàu" sắp đắm Yahoo

Năm 2012, Marissa Mayer được chọn làm CEO của Yahoo với rất nhiều kỳ vọng. Nhưng ba năm tại Yahoo là quãng thời gian Mayer bị ảnh hưởng bởi tăng trưởng chậm và nội bộ lục đục, tinh thần nhân viên sụt giảm.

Business Insider điểm qua một vài câu chuyện gần đây và cuốn sách của Nicholas Carlson – “Marissa Mayer và cuộc chiến cứu rỗi Yahoo” – để ghép lại câu chuyện về những thăng trầm của Mayer trên con đường trở thành một trong những người chơi quyền lực nhất tại Silicon Valley, đế quốc của các tập đoàn công nghệ thông tin.

Mayer sinh năm 1975 tại thị trấn nhỏ tên Wausau ở Wisconsin. Bố cô là một kỹ sư và mẹ cô là một giáo viên mỹ thuật.

Cô sớm phát triển tài năng về toán và khoa học, các giáo viên rất yêu mến cô. Mặc dù là một nhà thuyết trình giỏi, bạn bè không cho rằng cô là người hướng ngoại. Thực tế, Mayer từng bị mô tả có một tuổi thơ “rụt rè đến đau khổ”.

Mayer nộp hồ sơ vào 10 trường và đỗ vào cả 10, trong đó có Havard, Yale, và Stanford. Cô quyết định vào Stanford, nơi cô có những khóa học đầu tiên về tiền y khoa, với hi vọng trở thành bác sĩ.

Nhưng quan điểm sống của cô đã thay đổi sau khi tham gia một khóa học giới thiệu khoa học máy tính gọi tên CS105. Nó dẫn cô tới chuyên ngành hệ thống biểu tượng, một chuyên ngành nổi tiếng với các cựu sinh viên bao gồm Reid Hoffman của LinkedIn, Scott Forstall của Apple, và Mike Krieger của Instagram.

Đến khi tốt nghiệp đại học, có tới 12 đề nghị công việc xếp hàng chờ Mayer. Lời đề nghị cuối cùng đến từ Google, một công ty còn rất nhỏ ở thời điểm đó.

Ấy cũng là khi Mayer lên kế hoạch làm việc cho doanh nghiệp tư vấn quản lý McKinsey. Thêm vào đó, khi tự mình làm phân tích, Google chỉ có 2% cơ hội tồn tại. Bị hấp dẫn bởi con người và nghĩ rằng sẽ học hỏi được nhiều ở môi trường đó, cô đã nhận lời mời của Google để rồi làm việc ở đó 13 năm tiếp theo.

Mayer rất yêu quãng thời gian tại Google. Trong suốt 2 năm đầu, cô thường xuyên làm việc 100 tiếng mỗi tuần. Cô cũng tiếp tục dạy học tại Stanford trong vài năm đầu tại Google.

Mayer nhanh chóng thăng cấp. Bắt đầu như một thành viên bán thời gian của nhóm giao diện người dùng, cô sớm trở thành nhà quản lý sản xuất. Đến năm 2003, cô chịu trách nhiệm sản phẩm tiêu dùng của Google, trong đó có cả công cụ tìm kiếm cốt lõi.

Mayer cũng có thời gian hẹn hò ngắn với đồng sáng lập Google, ông Larry Page. Mối quan hệ rất kín đáo, họ không hề thể hiện ở văn phòng. Có người mô tả mối quan hệ này như là “hai người trầm tĩnh hẹn hò nhau một cách im lặng.”

Năm 2005, cô trở thành phó giám đốc của các sản phẩm tìm kiếm và trải nghiệm người dùng. Khi đó, cô đã thiết lập các chương trình nghị sự cho những buổi họp sản phẩm có Larry Page. Mayer là một phần của nhóm nhỏ những ngôi sao điều hành mà Steven Levy, người viết cuốn sách về Google, gọi là “bè đảng bí mật”.

Cô rất tuyệt với báo chí, và truyền thông cũng yêu quý bà. Có tin đồn rằng Google dành riêng một đội ngũ PR cho Mayer. Điều đó không đúng, nhưng Google đã từng có một nhóm PR cống hiến để thúc đẩy sự nghiệp của cô.

Cô tăng cường sự hiện diện của mình bằng cách chi tiêu gây chú ý, trong đó có việc mua một căn hộ trị giá 5 triệu USD tại Four Seasons, San Francisco, và một căn khác gần với khuôn viên Mountain View của Google. Mayer thường diện những chiếc váy thiết kế bởi Osca de la Renta.

Nhưng sự chú trọng tiểu tiết và cách quản lý chạy dữ liệu tạo cho Mayer vài kẻ thù ở Google. Nhà thiết kế nổi tiếng Doug Bowman xin nghỉ tại Google, cho hay “Tôi thấy mệt mỏi với việc tranh luận những quyết định thiết kế nhỏ như vậy. Có nhiều vấn đề thiết kế thú vị hơn để giải quyết trên thế giới này.”

Sự thất vọng không ngừng tăng lên trong nội bộ. Một trong những người quyền lực ở Google đã không hòa hợp với Mayer là Amit Singhal, người đứng sau những thuật toán tạo nên công cụ tìm kiếm. Ông đã từng gặp trực tiếp Larry Page và yêu cầu ông đưa Mayer ra khỏi đội tìm kiếm.

Mayer được chuyển sang nhóm quản lý Google Maps và sản phẩm địa phương. Bà vẫn là một trong những nhà quản lý hàng đầu, nhưng một số người cho rằng đó là “sự giáng chức” bởi bà không còn phụ trách sản phẩm quan trọng nhất của Google: công cụ tìm kiếm.

Năm 2011, chặng đường tuyệt vời của Mayer ở Google đã kết thúc. Nhưng một cơ hội tuyệt vời khác đến: hội đồng quản trị của Yahoo muốn bà trở thành CEO mới của họ. Một số ứng viên khác bao gồm Nikesh Arora, sau đó là giám đốc kinh doanh của Google, và Eddy Cue, phó giám đốc cấp cao về phần mềm và dịch vụ mạng của Apple.

Một vài người trong cuộc tỏ ra quan ngại về việc thuê cô bởi Mayer không có nhiều kinh nghiệm quản lý tài chính kinh doanh. Cô là một nhà sản xuất hơn là CEO hoạt động. Bất chấp những điều ấy, hội động quản trị nhất trí bầu Mayer làm CEO tiếp theo của Yahoo.

Mayer bắt đầu công việc tại Yahoo vào tháng 7 năm 2012. Người ta kỳ vọng nhiều đến nỗi mà ảnh của cô được thiết kế theo phong cách “hi vọng” nổi tiếng của tổng thống Mỹ Barack Obama.

Mayer nhanh chóng cải tổ đội ngũ quản lý hiện tại của Yahoo và mang người của mình vào. Trong năm đầu tiên, cổ phiếu của Yahoo tăng từ 15,74 USD lên gần 28 USD trong tháng 8 năm 2013.

Nhưng thành công này là nhờ phần sở hữu của Yahoo tại Alibaba. Cho đến khi Alibaba trở nên phổ biến vào năm 2014, Mayer ở vị thế an toàn bởi cổ phiếu Yahoo là một trong những cách hiếm hoi đầu tư vào gã khổng lồ thương mại điện tử của Trung Quốc. Sau khi Alibaba lên sàn, Mayer và công ty đi đến quyết định bán phần cổ phiếu còn lại của Yahoo với hi vọng có thể tránh thuế.

Mặc dù vậy, Mayer được ghi nhận đã cải tiến sâu sắc một vài thiết kế sản phẩm của Yahoo và con đường đi tới ứng dụng cốt lõi. Một vài người cho rằng cô đã thay đổi văn hóa nội bộ ở Yahoo và mang đến vài điều thú vị.

Nhưng doanh thu trong kinh doanh cốt lõi của Yahoo vẫn cứng đầu không chịu tăng. Vài tháng trước, Mayer đã bị cân nhắc sa thải.

Tháng 9 năm 2015, các nhà đầu tư hoảng sợ khi IRS từ chối yêu cầu “trước phán quyết” của Yahoo về miễn thuế cho doanh số của Alibaba. Điều này không hẳn có nghĩa là Yahoo sẽ phải trả thuế, nhưng sự không chắc chắn gây ra cũng khiến cổ phiếu của Yahoo giảm 4%.

Những phụ tá hàng đầu đã rời đi, như CMO Kathy Savitt và CDO Jackie Reses. Một vài người người nghi vấn về chiến dịch mua lại của Mayer, khi cô dùng khoảng 3 tỷ USD mua phần khởi động mà chúng chưa có ý nghĩa tăng trưởng.

Một nhà quản lý quỹ tự bảo hiểm, Eric Jackson, gửi một slide dài 99 trang giải thích tại sao Yahoo cần người quản lý mới. Ông đề nghị cắt giảm sâu qui mô của công ty và loại bỏ những phần kinh doanh như tìm kiếm. Vào tháng 1, nhà đầu tư hoạt động Starboard gửi một lá thư yêu cầu “sự thay đổi quan trọng” trong đội ngũ quản lý, hội đồng quản trị và chiến lược của Yahoo.

Các báo cáo gần đây cho rằng nhân viên của Yahoo đang mất dần niềm tin vào khả năng Mayer có thể vực công ty dậy. Có nguồn tin tới Business Insider rằng họ có kế hoạch cắt giảm 10% nguồn lao động trong những tuần tiếp theo.

Hiện giờ Yahoo được đồn đoán đang cân nhắc bán đi phần kinh doanh cốt lõi của mình, trong đó có nội dung trực tuyến và đơn vị quảng cáo, như một cách mở khóa giá trị cổ phiếu của Alibaba. Áp lực đặt lên vai của Mayer, và đồng hồ tính thời gian cứu Yahoo của cô đang tích tắc không ngừng.