Muôn nẻo gian nan chờ người thừa kế tập đoàn Samsung

Trong mảng điện tử nói riêng và các ngành dựa vào công nghệ nói chung, một trong những kỹ năng quan trọng nhất mà một ông chủ cần đến là quản lý mối quan hệ phức tạp với các đối thủ cạnh tranh. Apple không chỉ là đối thủ lớn nhất của Samsung trên thị trường smartphone mà còn là khách hàng lớn nhất sử dụng chip bán dẫn do Samsung sản xuất. Điện thoại của Samsung chạy hệ điều hành Android của Google nhưng Samsung vẫn đang dồn lực đầu tư vào Tizen, hệ điều hành sẽ cạnh tranh với Android.

Theo Shaun Cochran đến từ hãng môi giới CLSA, sau vài năm làm việc ở vị trí “giám đốc khách hàng” (một vị trí được tạo ra để dành cho riêng anh), Lee Jae - yong, con trai duy nhất của Chủ tịch Lee Kun-hee và sẽ trở thành người kế nhiệm ở Samsung - đã có kinh nghiệm giải quyết các mối quan hệ phức tạp này. Ở một khía cạnh nào đó, người đã tốt nghiệp cả ĐH Keio và trường Kinh doanh Harvard đã thành công. Anh có mối quan hệ tốt với các lãnh đạo của Apple là Steve Jobs đã quá cố và hiện nay là Tim Cook.

Tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu Jay có thể giải quyết ổn thỏa vấn đề thứ hai hay không: khiến Samsung phù hợp hơn với thời đại ngày nay, khi mà ngày càng có nhiều lợi nhuận được tạo ra từ phần mềm và các dịch vụ trực tuyến, bất chấp phần cứng mới là sở trưởng của hãng. Giờ đây Samsung đang có hàng nghìn lập trình viên, nhưng văn hóa của Samsung vẫn được định hình bởi những kỹ sư phần cứng. Điều này khiến hãng khó cạnh tranh với Xiaomi, nhà sản xuất mới nổi đến từ Trung Quốc đã lấy hết thị phần của Samsung ở Trung Quốc. Xiaomi thường được ví là “Apple của Trung Quốc”.

Mấy tháng gần đây, Samsung đã mua lại hai công ty khởi nghiệp là SmartThings (sản xuất phần mềm cho các thiết bị không dây) và LoopPay (công ty cung cấp dịch vụ thanh toán qua di động).

Samsung cũng bắt đầu mở ra các phòng thí nghiệm ở những trung tâm công nghệ hàng đầu thế giới, đặc biệt là ở thung lũng Silicon. Tuy nhiên, có lẽ những điều này là chưa đủ để Samsung chuyển mình thành một công ty phần mềm thành công. Để đạt được mục tiêu này, Samsung phải xây dựng được một “hệ sinh thái riêng” giống như Android và iOS.

Có lẽ vấn đề thứ ba là khó khăn nhất: cân bằng giữa gốc gác Hàn Quốc (thứ đã giúp Samsung rất nhiều) và thực sự vươn ra toàn cầu. Thế mạnh lớn nhất của Samsung là tính kỷ luật và lòng trung thành của nhân viên. Một khi lãnh đạo đã đặt ra mục tiêu, các nhân viên của Samsung sẽ quyết tâm đạt được mục tiêu đó. Văn hóa này rất dễ duy trì khi Samsung vẫn ở Hàn Quốc và toàn bộ nhân viên là người Hàn Quốc. Tuy nhiên hiện nay Samsung đã tuyển dụng rất nhiều nhân viên từ nhiều môi trường khác nhau và do đó cần một cách tổ chức cởi mở hơn. Sáng tạo đôi khi luôn đi kèm với kỳ vọng về tự do.

Ít nhất thì văn hóa doanh nghiệp của Hàn Quốc không cứng nhắc như Nhật Bản. Tuy nhiên, sau khi đã tiếp thu nền giáo dục phương Tây, Lee Jae-yong nên thấu hiểu rằng Samsung cần thay đổi phong cách.

Và, dù ông chủ mới có thể giải quyết vấn đề xuất sắc đến đâu, anh ta vẫn sẽ được đánh giá thông qua những con số. Samsung không có lợi nhuận nhiều như Apple, nhưng hãng đã có 5 quý liên tiếp chứng kiến lợi nhuận sụt giảm. Phần lớn các cỗ máy in tiền – như màn hình hiển thị, thẻ nhớ và thậm chí là smartphone – đều đang bão hòa.

Samsung đang đứng trước nhiều “canh bạc” và một trong những canh bạc lớn nhất được đặt vào việc sản xuất pin thế hệ tiếp theo. Tuy nhiên, điểm thú vị nhất có lẽ là kế hoạch biến Samsung trở thành một nhà sản xuất lớn trong mảng thuốc sinh học.

Đây sẽ là một kế hoạch mang tính dài hơi. Trong ngắn hạn, có lẽ Jay sẽ cố gắng làm vừa lòng các nhà đầu tư bằng cách chuyển đổi sang một mô hình kinh doanh thân thiện hơn với nhà đầu tư. Hai trong số các công ty chính của tập đoàn đã niêm yết cổ phiếu trên sàn chứng khoán, đồng thời một số công ty con trong các mảng ngoài ngành như quốc phòng và hóa chất đã bị bán đi. Chí ít thì các cổ đông của Samsung cũng cảm nhận được rằng người lãnh đạo tập đoàn đang đi đúng hướng.