Nỗi buồn của IBM
Sẽ không có công ty nào xuất sắc hơn IBM nếu như bạn đang tìm kiếm ví dụ cho trường hợp một công ty luôn luôn thay đổi để phù hợp với môi trường không ngừng thay đổi của ngành công nghệ.
Trong những năm 1960 và 1970, IBM đã mang máy tính tới thế giới của các doanh nghiệp với máy tính lớn (mainframe). Đến năm 1981, máy tính cá nhân để bàn của IBM tạo ra tiêu chuẩn cho loại sản phẩm hiện có mặt tại mọi gia đình và văn phòng trên toàn thế giới. IBM bị đẩy đến bờ phá sản trong những năm 1990 nhưng đã kịp tìm ra hướng thích nghi: bán dịch vụ và phần mềm giúp các công ty bước vào thời đại Internet.
Giờ đây IBM lại đang đối mặt với những đối thủ cung cấp dịch vụ đám mây và dường như hãng vẫn chưa tìm ra phương hướng. Cổ phiếu IBM giảm tổng cộng 2,1% trong năm 2013 trong khi nhóm các công ty công nghệ trong chỉ số S&P 500 tăng 26,2%.
Đổi mới qua các thời kỳ
Dưới thời Thomas J. Watson và con trai ông là Thomas Jr., IBM đã sử dụng nhiều nghiên cứu phức tạp và các sản phẩm mang tính đột phá để thống trị ngành công nghiệp máy tính còn đang non nớt. Mặc dù vậy, đến những năm 1990, IBM gần như không có câu trả lời đáp lại khi những đối thủ lớn như Digital Equipment và Compaq tung ra những sản phẩm thay thế cho dòng sản phẩm mainframe đang tạo ra lợi nhuận khổng lồ.
Đến thời Louis V. Gerstner, cựu nhân viên của McKinsey cắt giảm hơn 100.000 việc làm và thành lập bộ phận Dịch vụ toàn cầu. Bộ phận này dẫn đầu trong việc tư vấn hỗ trợ các công ty bước vào thời kỳ của Internet. Người kế nhiệm của Gerstner, nhân viên kinh doanh Sam Palmisano lên lãnh đạo IBM kể từ năm 2002 và duy trì được mức lợi nhuận cao nhờ bán bộ phận sản xuất PC cho công ty của Trung Quốc có tên Lenovo và thâu tóm các công ty phần mềm.
Tháng 1/2012, Ginni Rometty trở thành người phụ nữ đầu tiên dẫn dắt IBM. Tốt nghiệp ngành khoa học máy tính, cô thường xuyên nói về việc sử dụng siêu máy tính Watson và các công nghệ trí thông minh nhân tạo khác để giúp IBM khai thác lượng dữ liệu khổng lồ thu thập được mỗi ngày.
Cuối năm 2013, cổ phiếu IBM giảm xuống còn 187,57 USD sau khi lập đỉnh 215,80 USD hồi tháng 3. Rometty cũng đi theo đường lối của Palmisano. Ngày 23/1, Rometty bán mảng kinh doanh server cho Lenovo với giá 2,3 tỷ USD. Sau đó, ngày 15/7, IBM thông báo sẽ hợp tác với Apple để đẩy mạnh doanh số thu được từ mảng phần mềm và tư vấn dịch vụ cho các công ty sử dụng iPhone và iPad. 1 ngày sau, cổ phiếu IBM đóng cửa ở mức 192,43 USD, tức tăng 2%.
Liệu IBM có thể vượt qua?
Các “fan” trung thành của IBM – đặc biệt là Warren Buffett, cổ đông lớn nhất của công ty – hoan nghênh lời hứa hẹn năm 2010 của Palmisano rằng đến năm 2015 lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu IBM sẽ tăng từ 11,52 lên 20 USD. Tuy nhiên, Rometty không thực hiện được lời hứa ấy với kết quả kinh doanh quý III đáng thất vọng. Doanh thu từ phần mềm thấp hơn kỳ vọng và mảng dịch vụ của IBM cũng có năng suất thấp hơn.
(Xem thêm: Warren Buffett mất gần 1 tỷ USD vì IBM)
Thay vì đổi mới để tăng doanh thu, IBM đặt cược rằng hãng có thể làm cổ đông hài lòng với động thái mua lại cổ phiếu quỹ và tăng cổ tức. Các chuyên gia phân tích cho rằng điều này không hề dễ dàng. Nếu theo đuổi mức lợi nhuận/cổ phiếu cao hơn đồng nghĩa với theo đuổi (hoặc ít nhất là bắt kịp) làn sóng công nghệ tiếp theo, sẽ không có cấu trúc tài chính nào có thể bảo vệ nhà đầu tư khỏi kịch bản giống như các công ty công nghệ hàng đầu khác như Digital Equipment, Dell hay Hewlett-Packard.
Thu Hương
CÙNG CHUYÊN MỤC
