Tai nạn hy hữu lần đầu ghi nhận tại Việt Nam: Ngộ độc thuỷ ngân do vảy nhiệt kế

Bệnh nhi N.N.Y (11 tuổi, nữ, ở Thái Bình) bị ngộ độc thủy ngân do người nhà sơ ý vảy chiếc nhiệt kế làm vật này chọc mạnh vào tay trái bé. Chiếc nhiệt kế bị vỡ và tạo ra vết thương ở ngón trỏ tay trái.

Bệnh nhi đã được người nhà đưa tới Bệnh viện Bạch Mai khám vào ngày 11/02/2021 (ngày 30 Tết âm lịch). Khi vào viện, vết thương của cháu đã bị nhiễm trùng và áp xe.

Các bác sĩ chụp X.quang ngón tay của cháu thấy có nhiều hạt thủy ngân ở bên trong phần mềm sát khớp bàn ngón trỏ tay trái. Do tình trạng nhiễm trùng phức tạp, cháu đã được điều trị nhiễm trùng trước, đồng thời xét nghiệm nồng độ thủy ngân trong máu, nước tiểu và đánh giá các tổn thương.

TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho hay, đây là một trường hợp đầu tiên nhiễm độc thủy ngân xảy ra do tai nạn khi sử dụng. Thủy ngân có trong nhiệt kế là loại thủy ngân nguyên tố (tức là dạng nguyên thể, chưa biến đổi thành các hợp chất).

Trong y văn thế giới chỉ có một vài trường hợp nhiễm độc thủy ngân do tiêm thủy ngân dạng này qua da. Khi các hạt thủy ngân này được tiêm qua da hoặc xâm nhập vào vết thương với lực cơ học mạnh như trên thì rất dễ hấp thu vào máu và gây nhiễm độc cho cơ thể, đặc biệt ở các vị trí có nhiều mạch máu, vị trí gần các khớp.

Năm 2019, Trung tâm chống độc Bệnh viện Bạch Mai đã từng điều trị cho một bệnh nhân tự tiêm vào tay thủy ngân nguyên tố (lấy từ 5 chiếc nhiệt kế). Bệnh nhân này đã bị nhiễm độc thủy ngân mức độ nặng và nhờ phối hợp điều trị tích cực giữa các chuyên khoa, một lượng rất lớn các hạt thủy ngân đã được lấy bỏ hết một cách an toàn. Bệnh nhân cũng đã được giải độc thành công.

Đối với trường hợp bệnh nhi Y, vết thương của cháu đã ổn định. Các bác sĩ đã chụp cắt lớp, siêu âm để đánh giá kỹ số lượng hạt thủy ngân và vị trí chính xác ở ngón tay để chuẩn bị cho cuộc mổ loại bỏ các hạt thủy ngân.

Dự tính mặc dù vị trí phẫu thuật nhỏ nhưng cuộc mổ đặc biệt do cần phải lấy hết các hạt thủy ngân một cách an toàn. Phải lấy hết nhưng không được để thủy ngân ra ngoài. Khi thu gom thì không được dùng máy hút vì tạo hơi nóng và thủy ngân bay hơi gây nhiễm độc cho những người trong phòng mổ. Nhiều hạt thủy ngân nhỏ ở sát khớp đồng việc lấy hết sẽ rất khó và làm sao đảm bảo ít ảnh hưởng đến khớp nhất.

Bác sĩ Nguyên cho biết, thủy ngân là kim loại nặng rất độc. Đặc biệt não là cơ quan nhạy cảm nhất, bệnh nhân có có thể bị mù, run, kích thích, mất trí nhớ, các rối loạn tâm thần khác,…

Thủy ngân nguyên tố trong nhiệt kế khi bị rơi ra ngoài (do nhiệt kế bị vỡ) thì người dân tuyệt đối không được dùng máy hút do thủy ngân dễ bay hơi ở nhiệt độ nóng và dễ xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp. Các hạt thủy ngân cần được gạt hoặc quét sạch càng sớm càng tốt và thu gom loại bỏ như khi loại bỏ các chất độc hại với môi trường.

Rất may, loại thủy ngân này khi nuốt vào đường tiêu hóa (hay gặp khi cặp nhiệt kế ở miệng) thì không được hấp thu vào máu nếu đường tiêu hóa lành lặn. Trường hợp này các bác sĩ có thể chụp xquang bụng để xem trong đường tiêu hóa có hạt thủy ngân không, nếu có thì dùng thuốc nhuận tràng để loại bỏ nhanh ra khỏi đường tiêu hóa. Nhiệt kế thủy ngân rất dễ vỡ, do đó người dân cần chú ý sử dụng.