Tại sao ‘Bộ trưởng’ Elon Musk vui mừng khi thị trường xe điện Mỹ đối mặt nguy cơ giảm doanh số 317.000 chiếc mỗi năm?

Tờ New York Times (NYT) cho hay việc ông Donald Trump có thể sẽ dỡ bỏ khoản tín dụng thuế liên bang 7.500 USD cho người mua xe điện có thể khiến doanh số toàn thị trường giảm gần như ngay lập tức.

Tuy nhiên, động thái này sẽ giúp Tesla loại bỏ được hàng loạt đối thủ trên thị trường dù hãng có bị sụt giảm một chút doanh số. Bởi vậy đây cũng chính là điều mà "Bộ trưởng Bộ hiệu quả chính phủ" (DOGE) Elon Musk mong muốn.

"Việc dỡ bỏ hỗ trợ tín dụng thuế cho người mua xe điện sẽ chỉ có lợi cho Tesla mà thôi", Elon Musk thừa nhận.

317.000 xe

Theo ước tính của giáo sư kinh tế Joseph Shapiro tại Đại học California và giáo sư Felix Tintelnot của Đại học Duke, lượng xe điện đăng ký sẽ đạt 1,2 triệu chiếc trong năm nay ở Mỹ nhưng thị trường sẽ mất đi 317.000 xe điện đăng ký mới hàng năm nếu không có khoản tín dụng thuế hỗ trợ.

Trên thực tế, những nước xóa bỏ các khoản trợ cấp xe điện cũng đã chứng kiến mức giảm tương tự. Ví dụ ở Đức, doanh số bán xe điện đã giảm 27% trong 10 tháng đầu năm sau khi chính phủ đột ngột hủy bỏ khoản ưu đãi trị giá 4.900 USD vào tháng 12 năm ngoái.

"Bạn không thể làm cho một chiếc xe tăng giá thêm 7.500 USD và vẫn bán được nhiều hơn một cách dễ dàng được. Mọi người chỉ sẵn sàng trả một số tiền nhất định mà thôi", chuyên gia phân tích cấp cao Chris Harto của Consumer Reports cho biết.

Đạo luật chống lạm phát của Tổng thống Mỹ Joe Biden có các khoản tín dụng ưu đãi thuế lên đến 7.500 USD cho xe điện và 4.000 USD cho các mẫu xe điện cũ.

Số liệu của Bộ tài chính Mỹ cho thấy kể từ tháng 1/2024, người Mỹ đã nhận được 2 tỷ USD tiền tín dụng thuế để mua 300.000 chiếc xe điện.

Tờ NYT cho hay giá xe điện mới đã tăng gần 30% kể từ khi đại dịch Covid-19 bắt đầu, khiến khoảng chênh lệch giá giữa ô tô điện và xăng còn rất lớn.

Theo Kelley Blue Book, dù có tín dụng thuế nhưng người tiêu dùng Mỹ vẫn phải trả trung bình 56.900 USD cho một chiếc xe điện vào tháng 10/2024, cao hơn 9.000 USD so với ô tô xăng hoặc xe hybrid thông thường.

Ông Donald Trump thường xuyên chỉ trích các chính sách của Tổng thống Joe Biden về khí hậu và xe điện trong quá trình vận động tranh cử.

Bởi vậy nhóm chuyển giao quyền lực của ông Donald Trump đang xem xét các bước có thể thực hiện để bãi bỏ hoặc hạn chế các khoản tín dụng hỗ trợ.

Việc bãi bỏ hoàn toàn này sẽ yêu cầu thông qua Nghị viện nhưng ông Donald Trump cũng có thể chỉ đạo Bộ Tài chính thay đổi các quy tắc thuế theo cách hạn chế số lượng xe đủ điều kiện được hưởng tín dụng. Đó là chưa kể việc Đảng Cộng hòa đang chiếm số ghế đa số tại cả 2 viện, qua đó nhiều khả năng dễ thông qua các chương trình nghị sự của nhà lãnh đạo mới.

Xin được nhắc rằng ngay cả với chính sách hỗ trợ tín dụng thì nhiều xe điện ở Mỹ cũng không đủ điều kiện được giảm giá, bởi vậy việc dỡ bỏ chính sách này càng khiến tình hình trở nên tồi tệ.

Báo cáo của BloombergNEF cho thấy chỉ có 20% người mua xe điện tại Mỹ yêu cầu khấu trừ thuế trong nửa đầu năm 2024. Theo Đạo luật Giảm lạm phát, xe điện chỉ đủ điều kiện được khấu trừ nếu chúng được lắp ráp tại Bắc Mỹ và được cung cấp năng lượng bằng pin có chứa vật liệu từ Mỹ hoặc các đồng minh thương mại của Mỹ.

Bởi vậy chỉ có 13 mẫu xe được hưởng khoản tín dụng 7.500 USD đầy đủ cho đến ngày 31/12/2024, còn lại 8 mẫu xe khác chỉ đủ điều kiện được hưởng khoản tín dụng 3.750 USD.

Thêm nữa, người mua cũng phải có thu nhập dưới 300.000 USD đối với các cặp đôi và 150.000 USD đối với các cá nhân thì mới được hưởng chính sách ưu đãi trên.

Ngoài ra, những chính sách hỗ trợ này không áp dụng cho xe điện được thuê, một hình thức cực kỳ phổ biến tại Mỹ khi khách hàng thuê xe dài hạn rồi có thể mua lại với giá rẻ sau thời gian nhất định thay vì bỏ ra số tiền lớn từ đầu.

Số liệu của Edmunds cho thấy hợp đồng thuê xe điện chiếm đến 79% tổng số giao dịch tại các đại lý trong tháng 10/2024, cao hơn so với 16% vào tháng 1/2024.

Mặc dù tăng trưởng giảm tốc nhưng người Mỹ đã mua kỷ lục 346.000 chiếc xe điện trong quý III/2024, tăng 9% so với đầu năm.

Nụ cười của Elon Musk

Quay trở lại câu chuyện dỡ bỏ chính sách hỗ trợ tín dụng mua xe điện, người ủng hộ lớn nhất cho động thái này lại đến từ Elon Musk, ông chủ hãng xe điện nổi tiếng nhất thế giới và đang sản xuất gần một nửa số xe điện được bán ở Mỹ.

Mặc dù điều này có thể làm giảm doanh số bán hàng nhưng sẽ gây tổn hại ít hơn cho Tesla so với các nhà sản xuất ô tô khác, qua đó giúp ích cho Tesla về lâu dài.

Xin được nhắc rằng Tesla là nhà sản xuất xe điện duy nhất có lãi từ bán sản phẩm này tại Mỹ. Ngay cả các thương hiệu nổi tiếng như GM hay Ford cũng thừa nhận rằng họ đang lỗ trên mỗi xe điện mà họ bán ra.

Bởi vậy nếu tín dụng ưu đãi không còn nữa thì Tesla chỉ bị giảm lợi nhuận chứ không thua lỗ nặng như các nhà sản xuất ô tô lâu đời khác.

Nhờ đó, Elon Musk không cần tham gia cuộc đua dìm giá để giữ thị phần nữa mà để tự các hãng xe đối thủ tự giảm sản lượng để cắt lỗ.

Trong khi đó, những rào cản thuế quan thương mại của Mỹ sẽ giới hạn xe điện Trung Quốc vào thị trường này, qua đó giữ được vị thế độc tôn cho Tesla.

"Tesla có quy mô và phạm vi không gì sánh kịp và mặc dù việc mất đi khoản tín dụng thuế xe điện có thể làm giảm một số nhu cầu về biên lợi nhuận tại Mỹ nhưng điều này sẽ giúp Tesla tiếp tục chống lại sự cạnh tranh từ đối thủ", chuyên gia Dan Ives của Wedbush nhận định.

Liên minh Đổi mới Ô tô (AAI), một nhóm thương mại trong ngành đại diện cho tất cả các nhà sản xuất ô tô toàn cầu lớn ngoài Tesla, đã viết một lá thư gửi Nghị viện Mỹ vào tháng 10/2024 vào trước cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ 2024 để kêu gọi duy trì tín dụng thuế ưu đãi nhưng vẫn chưa có kết quả.

Sau chiến thắng của ông Donald Trump, có lẽ bức thư này càng không nhận được nhiều sự ủng hộ như trước.

*Nguồn: NYT