Tăng niềm tin cho doanh nghiệp

“Sự trở lại của Nghị quyết mang theo thông điệp rằng cải thiện môi trường kinh doanh là nhiệm vụ trọng tâm ưu tiên, thể hiện mức độ quan tâm và đồng hành của Chính phủ với cộng đồng doanh nghiệp”, TS. Trần Thị Hồng Minh nhấn mạnh.

Theo TS. Nguyễn Minh Thảo, Trưởng Ban Nghiên cứu môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh CIEM, theo Nghị quyết 02/NQ-CP, trước ngày 20/1/2024, các bộ, ngành, địa phương phải ban hành Chương trình, Kế hoạch hành động. Tuy nhiên, đến hết ngày 28/2 vừa qua, Bộ Kế hoạch và Đầu tư mới nhận được kế hoạch hành động của 16/26 bộ, cơ quan và 48/63 địa phương.

“Tổ chức thực thi hiệu quả nghị quyết là điều doanh nghiệp trông chờ hơn cả và trong đó, sự chủ động và trực tiếp của người đứng đầu các bộ, ngành, cơ quan là yếu tố quan trọng quyết định thành công”, TS. Nguyễn Minh Thảo bày tỏ.

Từ góc nhìn doanh nghiệp, bà Lý Kim Chi, Chủ tịch Hội Lương thực Thực phẩm TP Hồ Chí Minh chia sẻ, cộng đồng doanh nghiệp rất mong chờ và đặt nhiều kỳ vọng, nghị quyết sẽ tháo gỡ một cách căn cơ, dứt điểm các rào cản, tồn tại về thể chế đang làm ảnh hưởng đến sự phát triển của doanh nghiệp trong năm 2024. Qua đó, bà Chi kỳ vọng, môi trường đầu tư kinh doanh cải thiện, giúp tăng sức cạnh tranh cho doanh nghiệp và phục hồi kinh tế.

Tuy nhiên, theo bà Chi, thời gian gần đây, các doanh nghiệp phản ánh, việc cải cách thể chế và môi trường kinh doanh có xu hướng chậm lại. Thậm chí, có lĩnh vực còn tạo thêm thủ tục không cần thiết, khiến doanh nghiệp đối mặt với những rủi ro, có thể dẫn tới giảm niềm tin và động lực kinh doanh…. Minh chứng rõ nhất là trong 2 tháng đầu năm, cả nước có 62,98 nghìn doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, trong khi con số xin gia nhập và tái gia nhập chỉ có gần 41,09 nghìn doanh nghiệp.

Không những thế, thời gian gần đây xảy ra tình trạng một số doanh nghiệp lớn trong ngành lương thực, thực phẩm đã chuyển nhượng, hợp tác với các doanh nghiệp, quỹ đầu tư nước ngoài. Đối với các mặt hàng trọng yếu, ảnh hưởng đến an ninh lương thực quốc gia, tình trạng dịch chuyển rất đáng ngại.

“Với ngành lương thực thực phẩm nên có một chính sách pháp luật đồng bộ nhất quán từ Chính phủ để hỗ trợ doanh nghiệp trong nước giảm bớt áp lực trước xu hướng chuyển nhượng, hợp tác này ngày càng gia tăng trong thời gian tới”, bà Chi đề xuất.

Chủ tịch Hội Lương thực Thực phẩm TP Hồ Chí Minh cũng  cho rằng đã đến lúc cần thay đổi cách thức thực hiện cải cách, bổ sung cơ chế giám sát, xử lý người thực hiện cải cách thể chế, cải thiện môi trường kinh doanh quốc gia để tạo ra kết quả đột phá.

Bởi thực tế, trách nhiệm người đứng đầu các bộ, ngành trong việc thực thi nhiệm vụ Chính phủ, Thủ tướng giao còn chưa cụ thể dẫn đến nhiều quy định vẫn bất cập, tác động rất lớn đến doanh nghiệp. Mặc dù được Chính phủ chỉ đạo xử lý trong nhiều năm nhưng đến nay, tình trạng này vẫn kéo dài và chưa được giải quyết dứt điểm.

Dưới góc nhìn doanh nghiệp, Phó Tổng thư ký, Trưởng ban Pháp chế Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Đậu Anh Tuấn cho biết: Môi trường kinh doanh đã có những mặt thuận lợi hơn như tài liệu được đơn giản hóa, thời gian giải quyết thủ tục rút ngắn, phương thức thực hiện qua điện tử phổ biến hơn, nhiều quy định vướng mắc liên quan đến điều kiện kinh doanh được kịp thời sửa đổi; tinh thần phân cấp mạnh mẽ trong thực hiện thủ tục hành chính.

Tuy nhiên, kỳ vọng của doanh nghiệp tại Nghị quyết 02/NQ-CP là chất lượng thực thi, hiệu quả, thực chất. Theo ông Tuấn, một số phương án cắt giảm, đơn giản hoá còn hình thức, đề xuất cắt giảm thiếu đột phá. Một số tính toán về chi phí được cắt giảm còn chưa chính xác. Nhiều vướng mắc doanh nghiệp phản ánh nhưng chưa được xem xét. Bên cạnh rà soát cắt giảm văn bản hiện hành, có hiện tượng văn bản đang soạn thảo lại bổ sung các rào cản mới. Doanh nghiệp chưa thuận lợi trong cách thức tiếp cận, tham gia vào hoạt động rà soát, cắt giảm, đơn giản hóa quy định về kinh doanh.

Nhìn từ thực tế địa phương, TS. Nguyễn Phương Bắc, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Bắc Ninh chia sẻ, trong bối cảnh dòng vốn FDI đổ vào Việt Nam tiếp tục gia tăng, việc quan trọng hơn là các bộ, ngành, địa phương dành nhiều thời gian hơn nữa cho cải cách môi trường kinh doanh để các dự án của các nhà đầu tư nước ngoài sớm đi vào sản xuất và để tiếp tục thu hút được dòng vốn mới.

Để thực thi Nghị quyết 02/NQ-CP chất lượng, hiệu quả hơn, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Duy Đông cho hay: Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương, cộng đồng doanh nghiệp và các bên liên quan thúc đẩy các nỗ lực cải cách thể chế. Từ đó, tạo lập môi trường kinh doanh thông thoáng, thuận lợi, an toàn nhằm tạo sự chuyển biến nhanh trong phục hồi và phát triển kinh tế.

Thứ trưởng Trần Duy Đông cho rằng, lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương cần đối thoại, trao đổi với người dân và doanh nghiệp thực chất, thường xuyên hơn; trong phạm vi thẩm quyền, giải quyết ngay các khó khăn, vướng mắc cho người dân, doanh nghiệp chứ không chỉ lắng nghe.

“Đối với các bộ, ngành, địa phương chưa ban hành chương trình, kế hoạch hành động thực hiện Nghị quyết 02/NQ-CP, đề nghị khẩn trương ban hành ngay và gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Văn phòng Chính phủ để tổng hợp, báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; trong đó, kế hoạch hành động cần xác định cụ thể mục tiêu, nhiệm vụ và lộ trình thực hiện; đồng thời, phân công trách nhiệm rõ ràng”, Thứ trưởng Trần Duy Đông đề nghị.