Tăng tốc đảo chiều sau thất bại luận tội tổng thống, phe Dân chủ Mỹ 'nói dễ hơn làm'?

Các quan chức cấp cao Đảng Dân chủ nói, họ sẽ tiếp tục giám sát tổng thống, đặc biệt là lên kế hoạch gây sức ép lên Bộ trưởng Tư pháp William Barr về cáo buộc ông Trump đang cố gắng làm tổn hại tới sự độc lập của Bộ Tư pháp.

Tại một loạt các cuộc họp kín trong tuần vừa qua cùng một số chỉ thị tới các nghị sỹ, Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi nhấn mạnh cần phải thay đổi trọng tâm.

"Y tế, y tế và y tế", bà tuyên bố. Một nguồn tin giấu tên tiết lộ, bà Chủ tịch muốn Đảng Dân chủ phải dành hết sức lực vào việc được tái trúng cử: "Khi bạn quyết định chiến thắng, bạn phải đưa ra mọi quyết định để chiến thắng".

Những động thái trên diễn ra trong thời điểm tổng thống Trump đang rất tích cực "phản đòn" lại những đối thủ của mình sau khi được Thượng viện miễn tội.

Gần hai tuần qua, bà Pelosi đã liên tục kêu gọi cấp dưới tập trung vào chương trình nghị sự "Vì mọi người" – tạo việc làm, quét sạch tham nhũng tại Washington và, hơn tất cả là giảm mức chi phí y tế cao – vốn từng giúp Đảng Dân chủ giành đa số trong bầu cử giữa kỳ năm 2018. Đảng Dân chủ nói, đề xuất ngân sách 4,8 nghìn tỷ USD của ông Trump giúp làm bật lên sự đối lập giữa các mục tiêu của họ và tổng thống.

Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi xé bài phát biểu Thông điệp Liên bang sau lưng Tổng thống Donald Trump (ảnh: NYT)

Ngân sách mới sẽ cắt giảm tiền cho hỗ trợ y tế, chăm sóc y tế, an ninh xã hội, chương trình hỗ trợ food stamp cho người không hoặc có thu nhập thấp và các khoản vay sinh viên… Bà Pelosi đã lập nên một danh sách các gợi ý sự kiện cho các nghị sỹ dân chủ tại địa phương của mình, bao gồm thăm trung tâm cho người già, ngân hàng thực phẩm và hay chương trình sau giờ học… - có thể khắc họa những ảnh hưởng tiêu cực đến từ việc cắt giảm trên.

"Những gì tổng thống đưa ra là một ngân sách vô lý và phá hoại cố tình hướng tới các gia đình công nhân và người Mỹ dễ bị tổn thương", Đảng Dân chủ công kích.

Bà Pelosi cũng mời ông Steven Rattner, một chuyên gia về đầu tư từng làm cố vấn cho Tổng thống Barack Obama sau cuộc khủng hoảng tài chính 2008, vạch ra cho Đảng Dân chủ các cách khác nhau nhằm vào hồ sơ kinh tế của ông Trump. Ông Rattner được cho là đã nhấn mạnh vào tình trạng bất bình đẳng trong thu nhập đang ngày càng tệ hơn dưới thời Tổng thống Trump cũng như những lợi ích kinh tế (chủ yếu ở thị trường chứng khoán) nước Mỹ thu được không đem lại lợi ích cho tầng lớp trung lưu và người lao động.

Sau khi Thượng viện Mỹ kết thúc phiên tòa luận tội mà không triệu tập thêm bất kỳ nhân chứng nào, các nghị sỹ Dân chủ tỏ ra tò mò về những gì mà cựu cố vấn an ninh quốc gia của Tổng thống Trump là John Bolton có thể khai. Trong một cuốn sách sắp ra mắt vào tháng sau, ông Bolton cho hay, tổng thống đã giữ lại 391 triệu USD viện trợ an ninh cho Ukraine để gây sức ép khiến Kiev phải điều tra các đối thủ chính trị của mình – một nhận định phù hợp với cáo buộc mà phe Dân chủ đưa ra trong quá trình điều tra luận tội tổng thống.

Theo một thành viên của Ủy ban Tình báo Hạ viện, ủy ban đã bắt đầu thảo luận về việc triệu tập Bolton. Họ có thể làm vậy, nếu Nhà Trắng thành công cản lại việc xuất bản cuốn sách của ông Bolton.

Tuy nhiên, hạ nghị sỹ Hakeem Jeffrie của New York lại phủ nhận khả năng trên. "Đó không phải là một vấn đề hậu luận tội", ông nói. "Tôi nghĩ Chủ tịch [Pelosi] và các nhà lãnh đạo khác đã làm rõ, trọng tâm của chúng ta nên tiếp tục là chương trình 'Vì người dân' mà chúng tôi đã truyền tải cho người dân Mỹ trước tháng 11/2018".

Đây không hề là một nhiệm vụ dễ dàng. Tổng thống Trump đã khiến các nỗ lực thay đổi chủ đề của phe Dân chủ trở nên khó khăn hơn khi tung ra chiến dịch "báo thù" công khai như sa thải các nhân chứng từng điều trần chống lại ông và phản đối Bộ Tư pháp khởi tố bạn ông là Roger Stone… Cùng lúc, các trường hợp liên quan tới các cuộc điều tra khác của Hạ viện nhằm vào tổng thống như thanh tra tình hình tài chính và liệu ông Trump có hay không vi phạm điều khoản tiền thù lao của Hiến pháp khi chấp nhân các khoản tiền từ những đại diện chính phủ nước ngoài thường xuyên chi trả tiền khách sạn cho ông – cũng đang trên đường tới tòa án. Chưa kể nếu trong cuốn sách ra mắt hôm 17/3, ông Bolton có thêm tiết lộ về cách hành xử của Tổng thống Trump với Ukraine, chắc chắn sẽ lại xuất hiện lời kêu gọi để cựu cố vấn ra điều trần.

Mặc dù vậy, hạ nghị sỹ Katherine Clark nhận định, những thông tin xung quanh hành vi của tổng thống sẽ có tác dụng tới lá phiếu của cử tri Mỹ. "Rất nhiều trong số đó sẽ đảm bảo được việc chúng ta [Đảng Dân chủ] thành công vào tháng 11", bà nói.

Đảng Dân chủ từng tuyên bố, họ không bao giờ rời xa chương trình nghị sự của mình, đặc biệt là làm giảm chi phí y tế. Ngay cả khi bỏ phiếu để luận tội ông Trump, họ vẫn sát cánh với ông về thỏa thuận thương mại mới với Mexico và Canada.

Trước kỳ nghỉ họp, Đảng Dân chủ cũng đã công bố kế hoạch hạ tầng trị giá 760 tỷ USD với mục đích là khởi động các cuộc thảo luận lưỡng đảng với chính quyền về những biện pháp cải tạo hệ thống đường xá, đường sắt và cầu cống của đất nước. Theo Geoff Garin, một người chuyên tổ chức các cuộc thăm dò ý kiến cho Đảng Dân chủ, kế hoạch sẽ giúp các nghị sỹ của đảng có được điều gì đó cụ thể khi đối diện với người dân ở địa phương mình; tuy nhiên cơ hội đạt được bất kỳ thỏa thuận nào đó với Tổng thống Trump ngay trong năm bầu cử về các vấn đề này, hầu như là không tồn tại.

Ông cũng kêu gọi phe Dân chủ làm theo kế hoạch mà bà Pelosi đã đưa ra. "Đảng Dân chủ cần phải nói về cùng các vấn đề mà họ đã theo đuổi từ đầu như chi phí y tế và nhu cầu giảm giá thuốc kê đơn, cũng như cải tổ chính phủ, như vậy mới có thể đem lại hiệu quả cho người dân, chứ không phải là vì những lợi ích đặc biệt nào đó", ông Garin chỉ ra.