Thận trọng khi quyết định nhận BHXH một lần

Ông Đỗ Ngọc Thọ - Phó Trưởng Ban Thực hiện chính sách BHXH (BHXH Việt Nam) - cho biết, khi nhận BHXH một lần NLĐ sẽ mất đi cơ hội được hưởng lương hưu, không có gì đảm bảo cho cuộc sống lúc tuổi già và sẽ trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội. NLĐ hoàn toàn có thể bảo lưu thời gian đóng BHXH để khi có điều kiện thì tiếp tục tham gia BHXH bắt buộc hoặc tham gia BHXH tự nguyện với sự hỗ trợ một phần kinh phí từ Nhà nước (theo mức 10%, 25%, 30% mức đóng tính trên chuẩn hộ nghèo khu vực nông thôn tùy theo đối tượng).

Trong thời gian bảo lưu nếu chẳng may bị chết thì gia đình còn được hưởng trợ cấp mai táng bằng 10 tháng tiền lương cơ sở, thân nhân tùy theo điều kiện được hưởng trợ cấp tuất hằng tháng (tối đa 4 người) đến khi trưởng thành (nếu là con) hoặc hưởng đến khi chết (nếu là vợ, chồng hoặc cha, mẹ đã hết tuổi lao động và không có thu nhập hoặc có thu nhập nhưng thấp hơn mức lương cơ sở); trường hợp nhận trợ cấp tuất một lần thì mức trợ cấp được tính như BHXH một lần.

Cũng theo ông Thọ, nhận BHXH một lần là phải chấp nhận sự thiệt thòi rất lớn. Với mức 22% tiền lương hằng tháng đóng vào quỹ hưu trí, tử tuất thì một năm tổng mức đóng là 2,64 tháng lương; trong khi mức hưởng BHXH một lần mỗi năm đóng BHXH chỉ bằng 2 tháng lương. Như vậy, NLĐ bị thiệt mất 0,64 tháng lương và quỹ có lợi, nhưng Nhà nước không khuyến khích việc nhận BHXH một lần cũng chính vì mục tiêu đảm bảo an sinh xã hội bền vững cho người dân.

Nếu so sánh với việc tích lũy thời gian để hưởng lương hưu, thì thiệt thòi là không tính hết được. Người hưởng lương hưu, ngoài lương hưu còn được quỹ chi trả toàn bộ tiền mua thẻ BHYT (bằng 4,5% mức lương hưu); và định kỳ, trên cơ sở chỉ số giá tiêu dùng (trượt giá) Nhà nước điều chỉnh tăng lương hưu tương ứng (từ năm 2003 đến nay Nhà nước đã điều chỉnh tăng lương hưu nhiều lần và mức tăng khoảng từ 7,5-9,3 lần tùy theo nhóm đối tượng).

Với các giả định nêu trên, ông Thọ so sánh giữa tham gia BHXH và nhận BHXH một lần thì mức hưởng như sau: Mỗi năm đóng BHXH trước năm 2014 tính bằng 1,5 tháng lương bình quân (từ tháng 1.2008 đến tháng 12.2012: 6 năm x 1,5 năm tháng = 9 tháng); mỗi năm đóng BHXH từ 2014 trở đi tính bằng 2 tháng lương bình quân (từ tháng 1.2014-12.2027: 14 năm x 2 tháng = 28 tháng). Như vậy, tổng số tháng được hưởng là 9 tháng + 28 tháng = 37 tháng. Tổng số tiền nhận BHXH một lần với giả sử mức tiền lương bình quân đóng BHXH là 7.137.500 đồng/tháng x 37 tháng = 264.087.500 đồng.

Trong khi đó, tổng quyền lợi khi hưởng lương hưu đối với lao động nữ là 2.161.050.000 đồng, nhiều hơn so với nhận BHXH một lần 7,18 lần; đối với lao động nam là 1.786.019.000 đồng nhiều hơn so với nhận BHXH một lần 5,76 lần.

Ông Thọ giả định NLĐ nhận BHXH một lần sau đó gửi tiết kiệm với lãi suất bình quân 7%/năm thì lãi trong 20 năm là 264.087.500 đồng x 7% x 20 năm = 369.722.500 đồng. Tính cả tiền gốc thì tổng số tiền nhận được là 264.087.500 đồng + 369.722.500 đồng = 653.810.000 đồng. Như vậy, so với hưởng lương hưu, nhận BHXH một lần là rất thiệt thòi cho bản thân.