Thấy gì từ những tàu chở dầu bị tắc nghẽn ở Trung Quốc?

Vào cuối tháng Hai, tàu chở dầu mang tên Jag Lok nạp dầu từ Equatorial Guinea ở Tây Phi và bắt đầu chuyến hành trình hơn 12.000 hải lý để cập cảng Thanh Đảo của Trung Quốc. Đây là cửa ngõ giao thương để bước vào thị trường tiêu thụ dầu lớn nhất thế giới.

Sau khi đến đích vào đầu tháng Tư, con tàu đã bị tắc nghẽn trong vòng 20 ngày trước khi được đưa đến cảng để giao hàng. Đó là bởi vì cảng ở tỉnh Sơn Đông đang cố gắng để quản lý một số lượng lớn kỉ lục các tàu thuyền đến đây để cung cấp dầu thô cho các nhà máy lọc dầu tư nhân được gọi là "teapots" nằm rải rác quanh vùng.

Sự việc trên đã phần nào cho thấy rõ những thách thức trước việc nhu cầu đang tăng dần lên trong bối cảnh tràn ngập hàng hóa trên thị trường toàn cầu mà những nhà máy lọc dầu tư nhân phải đối mặt. Công ty nghiên cứu hàng hóa cơ bản ICIS-China dự báo rằng năm nay những xưởng lọc dầu có thể mua tổng cộng 1 triệu thùng dầu thô từ nước ngoài một ngày, tăng so với mức 620.000 thùng trong năm 2015. Trong khi chỉ riêng các nhà máy nhỏ lẻ gộp lại đã chiếm gần 1/3 công suất lọc dầu của Trung Quốc. Theo như tập đoàn Nomura Holdings và Futures Samsung thì bất kì một sự hạn chế nào trong việc nhập khẩu cũng có thể đe dọa đến sự phục hồi của giá dầu.

Ông Gordon Kwan, trưởng bộ phận nghiên cứu dầu khí của tập đoàn Nomura tại Hong Kong nhận xét: "Nếu như việc nhập dầu thô của những nhà máy lọc dầu "teapots" chậm lại thì quá trình tái cân bằng cung cầu trên thị trường dầu toàn cầu có thể mất thêm nhiều thời gian".

Từ bị lệ thuộc vào các công ty năng lượng lớn của nhà nước để đáp ứng cho nhu cầu nguyên liệu của mình ít nhất một năm về trước, đến nay các nhà máy teapots đang chủ động mua dầu thô sau khi chính phủ cho phép họ mua trực tiếp từ nước ngoài. Tính đến cuối tháng Hai, 27 nhà máy đã tiếp nhận hoặc đăng kí được hạn ngạch 89,5 triệu tấn, tương đương khoảng 1,8 triệu thùng 1 ngày, theo lời ông Zhang Liucheng, chủ tịch Liên đoàn các Nhà máy lọc dầu tư nhân thu mua dầu khí tại Trung Quốc.

Tuy nhiên, theo nghiên cứu của BMI thì với tốc độ phát triển cơ sở hạ tầng không bắt kịp với tốc độ mua dầu sẽ khiến việc nhập khẩu có nguy cơ chậm lại bởi lưu lượng tàu qua lại rất lớn nhưng diện tích cảng lại hẹp. Mối lo ngại về mức độ đáng tin cậy của các công ty không có kinh nghiệm trong thương mại quốc tế cũng khiến cho một vài người bán cảm thấy nản chí.

Liên minh các nhà máy lọc dầu

Để có thể dễ dàng mua dầu từ các nhà cung cấp nước ngoài, vào tháng Hai 16 nhà máy tinh chế dầu đã liên kết lại với nhau để thành lập một liên minh. Mục đích của tổ chức này là để nâng cao uy tín của họ cũng như nhằm thúc đẩy việc thương lượng để mua dầu với số lượng lớn tốt hơn. Ông Zhang cho biết họ muốn tìm kiếm những hợp đồng có kỳ hạn dài từ 2-3 năm.

Sự thu hút của những nhà máy lọc dầu tư nhân tới các nhà sản xuất toàn cầu còn được nêu bật vào tháng trước khi mà một trong số họ đã mua được hàng ngay lập tức từ Ả rập Xê út, khi nước này đã phá vỡ chính sách thông thường là chỉ bán theo hợp đồng dài hạn. Và đúng vậy, họ cũng đang nhận ra rằng chẳng hề dễ dàng gì để xâm nhập vào thị trường dầu mỏ ngay cả khi đang trong giai đoạn thừa thãi hàng hóa.

Ngoài vấn đề tắc nghẽn giao thông tại Thanh Đảo, thì việc Trung Quốc đang phải đấu tranh để chống lại ô nhiễm là mối lo ngại khác đang trực tiếp ảnh hưởng đến sức mua của các nhà máy lọc dầu teapots.