Cổ phiếu hậu ETF

Kỳ vọng nhiều, sức ép lớn

Nếu xem CP được ETF lựa chọn là thành công, thành công đó được xây trên 2 yếu tố vốn hóa và thanh khoản. Đường tới thành công đã khó, duy trì thành công còn khó hơn và ở đây là việc CP làm thế nào để đồng thời đảm bảo được vốn hóa và thanh khoản của mình.

Vốn hóa liên quan đến vốn điều lệ và biến động tăng/giảm của CP. Thanh khoản cũng liên quan đến biến động của CP và vài yếu tố khác như sóng, cơ cấu sở hữu… Thông thường, trong giai đoạn CP được đưa vào ETF, cả thanh khoản và giá cả đều biến động theo chiều hướng gia tăng và bổ trợ lẫn nhau. CP được mua nhiều sẽ có sóng tăng, tức càng được theo dõi nhiều hơn.

Tuy nhiên, điều này có thể xảy ra khả năng khi ETF đã hoàn tất việc mua vào, sức mua giảm nên CP ít sóng, kém thu hút và thanh khoản giảm trở lại. CP ít biến động, thanh khoản giảm sẽ khiến vốn hóa dậm chân tại chỗ, khả năng sẽ lại có CP khác có vốn hóa, thanh khoản gia tăng “tiếm ngôi” và hệ quả là bị loại khỏi danh mục trong những kỳ kế tiếp.

Nói đến đây sẽ thấy rằng vốn hóa hay thanh khoản chỉ là bước đầu để CP vào ETF, còn để duy trì được vị thế CP phải có thêm nhiều lợi thế khác nữa. Chẳng hạn, muốn CP tăng giá, KQKD phải tốt, hoặc có yếu tố để thu hút thị trường.

Muốn thanh khoản ổn định, phải duy trì được sự quan tâm của NĐT, tức phải chứng tỏ sự hấp dẫn của CP cả ngắn lẫn dài hạn. Tất cả điều này tạo thành sức ép rất lớn cho những CP nằm trong danh mục của ETF. Hiệu quả/hệ quả của CP khi được ETF lựa chọn/loại bỏ là điều đã được thấy rõ, nên có lẽ không nhiều người muốn CP đã được chọn bị loại ra.

Đơn cử: CP được ETF nắm trong danh mục của mình thường có thanh khoản cao, thuận lợi cho phát hành CP để tăng vốn, nếu bị loại ra, hoạt động này có thể bị ảnh hưởng. Lãnh đạo doanh nghiệp và cổ đông liệu có muốn điều này? Nếu đã không muốn, chắc chắn sẽ phải có những hành động mạnh mẽ và xuyên suốt. Tuy nhiên, làm thế nào lại không dễ và cần có chiến lược.

Khi CP được đại chúng hóa

Thử dẫn ra một tình huống khá phổ biến: khi CP được đưa vào ETF, thanh khoản tăng, giá CP tăng nhưng đến một mức nào đó sẽ chững lại. Lúc này, NĐT sẽ cảm giác CP không có khả năng sinh lời nữa và tiến hành bán ra. Nếu bên mua không cảm thấy được điều gì hấp dẫn để mua vào CP, đã chờ những đợt sóng tiếp theo thì quả thật gay go.

Vào ETF, thanh khoản của CP sẽ gia tăng, đồng nghĩa với việc sẽ bị soi nhiều hơn. Nếu lãnh đạo doanh nghiệp không đáp ứng được nhu cầu, hiệu ứng ngược là không tránh khỏi. Áp lực về việc minh bạch thông tin rất rõ ràng nên vấn đề đặt ra ở đây là doanh nghiệp có sẵn sàng để đối mặt hay không?

Tùy vào mỗi doanh nghiệp sẽ có cách lựa chọn của mình, nhưng cũng có một số cách khác, theo đó dù không cần đẩy cao minh bạch vẫn duy trì được vị thế và thanh khoản. Tiêu biểu nhất có lẽ là việc tăng vốn điều lệ sẽ giúp vốn hóa gia tăng, từ đó vị thế vốn hóa của CP sẽ được duy trì và tác động đáng kể đến lực mua vào của ETF.

Xin nêu một thí dụ: Trường hợp tăng vốn của một công ty trong ngành bất động sản, thoạt nhìn nhiều người sẽ cho rằng động thái này nhằm phục vụ mục đích kinh doanh, nhưng cũng có giả thiết cho rằng mục tiêu còn có cả việc để “nằm” trong danh mục của các ETF. Nói đến đây, còn có một giả thiết “mông lung” hơn, đó là ý định tạo thanh khoản cho CP để luôn duy trì được vị thế với ETF. Nhưng giả sử có thật đi nữa, động thái này đòi hỏi rất nhiều nguồn lực và rất khó để thực hiện.

NĐT theo dõi giá CP. Ảnh: LONG THANH