Đây là lý do bạn mua cổ phiếu một cách điên cuồng...không cần đến 5 phút nghĩ

Tuyến bài viết Những kinh nghiệm cơ bản cho nhà đầu tư trước khi đầu tư chứng khoán đăng dịp tết nguyên đán này của chúng tôi là món quà dành cho những nhà đầu tư số 0 đã, đang và sẽ ở trong thị trường chứng khoán đầy phức tạp.

Chúng tôi mong, sau dịp nghỉ tết sum vầy bên gia đình, người thân, nhà đầu tư có thêm kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm cho mình để có được một năm đầu tư nhiều may mắn.

Có lúc, bạn mua cổ phiếu một cách điên cuồng...không cần đến 5 phút nghĩ. Khi nhìn lại, bạn không hiểu vì sao.

Chúng tôi hiểu, đó là Tâm lý. Bạn chạy theo đám đông cả khi họ thờ ơ, lạc quan, sợ hãi hay hy vọng. Đứng cùng đám đông, bạn cảm thấy tự tin hơn. Dù, sau đó, có thể bạn phải trả giá đắt.

Thị trường chứng khoán là một đám đông lỏng lẻo mà mỗi nhà đầu tư sẽ đặt cược rằng giá sẽ tăng hay giảm. Cho rằng giá đại diện cho sự đồng thuận của đám đông tại thời điểm giao dịch. Đầu tư chứng khoán như là việc dự đoán trạng thái “tương lai” của đám đông. Xem các đám đông thay đổi tâm trạng lạc quan và bi quan thông qua sự thờ ơ, sợ hãi, hy vọng. Hầu hết nhà đầu tư cá nhân không vạch kế hoạch đầu tư cho họ. Họ sẽ đi theo tâm lý bầy đàn trong việc mua bán cổ phiếu.

Chu kỳ tâm lý trên TTCKVN có thể mô tả qua đồ thị dưới đây

Xem ảnh to tại đây

Thị trường chứng khoán Việt Nam đã trải qua các chu kỳ tâm lý hoàn chỉnh trong các năm qua. Vì sai lầm của nhà đầu tư luôn lặp lại do họ bị chi phối bởi các phản ứng cảm xúc như lòng tham và sợ hãi, các nhà đầu tư có thể tham gia mua và bán cổ phiếu một cách điên cuồng, tạo ra các chuỗi quá trình tăng mạnh, bùng nổ và suy thoái trên thị trường.

Xem ảnh to tại đây

Khi xu hướng thị trường đi lên, các nhà đầu tư cá nhân tràn đầy lạc quan và không quan tâm đến việc phải trả giá thêm một chút. Họ giải ngân hết sức bởi vì họ nghĩ rằng giá cổ phiếu sẽ còn cao hơn nữa… Thị trường chứng khoán tăng thông qua người mua tham lam nắm giữ cổ phiếu… khi họ chuẩn đoán thành công xu hướng tăng (tăng giá mạnh), họ không còn lo lắng việc xuống tiền mua cổ phiếu.

Thị trường tiếp tục tăng điểm là vì người mua đang tham lam và họ chấp nhận tất cả rủi ro và yêu cầu của người bán. Ở Việt Nam, giai đoạn thị trường giá lên năm 2004-2007, Vnindex tăng từ 170 điểm lên 1179 điểm trong vòng 3 năm (tốc độ tăng trưởng hơn 593%).Đây được coi là thời kỳ “ Người người đánh chứng, nhà nhà đánh chứng”, cứ mua là thắng - từ những “đại gia” chứng khoán thì lời hàng chục tỷ đồng, thậm chí bà nội trợ, anh nhân viên phải gom góp, vay mượn vài chục triệu đồng làm vốn nay đã có bạc trăm triệu, thậm chí bạc tỷ đã thôi thúc người ta lao vào thị trường.

Sức nóng của thị trường chứng khoán còn “hút” cả anh nông dân, bà bán đậu phộng đến ông xích lô… gom góp tiền dành dụm cả đời đổ vào chơi chứng khoán với không kiến thức, không kinh nghiệm, không phân tích.

Giai đoạn đi lên của thị trường được hoàn thành chỉ khi những người mua cổ phiếu hết nhiệt tình và bắt đầu sợ hãi. Cuối cùng đến thời điểm giá cổ phiếu sẽ giảm dần – Nguyên nhân có thể là một số lượng cổ phiếu bán ra ảnh hưởng đến thị trường, trong khi số lượng người mua sẽ không đủ để hấp thụ nó. Cơn tháo chạy trên diện rộng xảy ra, tâm lý hoảng loạn xuất hiện.

Giai đoạn từ 2007 đến 2009 trên TTCKVN là minh chứng thể hiện rõ điều này. Sau khi đạt đỉnh tại 1179.31 điểm, Vnindex bước sang xu hướng giá giảm và rơi về 234.66 điểm vào năm 2009, thời kỳ này, bong bóng bắt đầu vỡ, cổ phiếu liên tục giảm, những thành tựu nhà đầu tư gặt hái được ở giai đoạn trước bị mất sạch, thậm chí còn mất nhiều hơn, nhiều nhà đầu tư phá sản, trắng tay, rơi vào cảnh nợ nần vì chứng khoán. Một thị trường thực sự mang tính “sát thương” cực cao với những nhà đầu tư nhỏ lẻ thiếu kinh nghiệm, thiếu kiến thức với “tâm lý bầy đàn” trong việc mua bán.

Lòng tham và nỗi sợ hãi luôn luôn ngự trị trong mỗi con người, và nó là nền móng để hình thành nên tâm lý đám đông. Vậy nhà đầu tư nên đi theo đám đông hay đi ngược lại đám đông và tin rằng mình có thể đánh bại thị trường? Không có đáp án chính xác cho câu hỏi trên, nhưng có một sự thật là trên thị trường chứng khoán, đám đông thường là những người mất tiền nhiều hơn.