Thị trường nào chỉ số nấy

Chỉ số HNX FF Index được tính theo phương pháp giá trị vốn hóa thị trường, có điều chỉnh tỷ lệ tự do chuyển nhượng của các công ty. Tỷ lệ tự do chuyển nhượng (FF) được tính toán bằng cách lấy Tổng khối lượng lưu hành (KLLH) trừ đi khối lượng hạn chế chuyển nhượng (KLHC), sau đó lấy kết quả này chia cho tổng KLLH (FF = [KLLH-KLHC]/KLLH).

Phương pháp này sẽ phản ánh chính xác hơn diễn biến giao dịch và loại bỏ ảnh hưởng của những CP có KLLH lớn nhưng lượng CP tự do chuyển nhượng thực sự lại thấp.

Ngoài HNX FF Index, HNX cũng công bố 2 bộ chỉ số chứng khoán theo 2 tiêu chí là quy mô vốn hóa và ngành. Bộ chỉ số quy mô bao gồm HNX Large Cap Index gồm 50 CP có mức vốn hóa thị trường bình quân 6 tháng cao nhất và vốn điều lệ thực góp từ 120 tỷ đồng; HNX Mid/Small Cap Index gồm những CP còn lại và thỏa mãn một số điều kiện.

Bộ chỉ số ngành bao gồm chỉ số của 3 ngành cấp 1 là công nghiệp, xây dựng và tài chính. Những động thái của HNX cũng là những gì thị trường chờ đợi, mong muốn có nhiều chỉ số hơn, chi tiết hơn. Bên cạnh đó, việc ra đời bộ chỉ số cũng sẽ phục vụ cho sự xuất hiện của các quỹ ETF (đầu tư theo chỉ số).

Tuy nhiên, bên cạnh sự tích cực này cũng có rất nhiều điểm băn khoăn: Thứ nhất, có cần thiết phải chi tiết hóa các chỉ số chứng khoán như vậy hay không? Theo Nghị định 58/2012/NĐ-CP, để lên sàn HOSE, công ty phải có vốn điều lệ (VĐL) tối thiểu 120 tỷ đồng.

Trong khi đó, 120 tỷ đồng lại là một trong những tiêu chí để xét tuyển vào chỉ số có giá trị vốn hóa lớn của HNX. Sự chênh lệch quá lớn theo kiểu “nhỏ” ở sàn này nhưng lại là “lớn” ở sàn kia rõ ràng là không đáng có. Cần nhấn mạnh HNX cũng có những CP có giá trị vốn hóa thuộc vào loại lớn như ACB, OCH, VND, KLS, PVX...

Những mã này hoàn toàn có thể “so đọ” về giá trị vốn hóa so với các mã lớn của HOSE. Tại sao HNX Large Cap Index lại phải chọn đến 50 mà không phải 10 hay thậm chí 5?

Thứ hai, liên quan đến chỉ số ngành, còn có nhiều điều đáng nói hơn. Tại sao HNX chọn 3 ngành công nghiệp, xây dựng và tài chính để xây dựng chỉ số? Cứ cho là 3 ngành này “lớn” hoặc “hot”, những ngành như dược phẩm, phân phối sao lại không có?

Khi xây dựng chỉ số ngành, yêu cầu cần phải có những CP đầu ngành. Nhưng tại HNX, số lượng CP đầu ngành lại ít hơn so với HOSE. Những CP dầu khí lớn nhất, làm ăn hiệu quả nhất và có giá trị vốn hóa lớn nhất (có thể xếp vào ngành công nghiệp) như GAS (PVGas), PVD (PVDrilling) hay DPM (Đạm Phú Mỹ) đều niêm yết tại HOSE. Những công ty xây dựng với tiêu chí lớn tương tự như Hòa Bình (HBC), Coteccons (CTD), Licogi 16 (LCG) có mặt tại HOSE.

Liệu những CP HNX xếp vào một ngành nào đó có đủ lớn và đủ tiêu biểu để mang tính đại diện cho một ngành nghề nào đó hay không? Nếu không đạt được các tiêu chí này, sự quan tâm của NĐT hoặc khả năng đem lại lợi ích của các chỉ số sẽ rất đáng lo ngại. Mà đã như vậy, liệu có nên cho ra đời các chỉ số hay không?

Cần ghi nhận nỗ lực của HNX trong việc đem lại nhiều công cụ, tiện ích cho TTCK cũng như các NĐT, nhưng cũng cần xem xét hiệu quả của nó. Một điều các NĐT cũng rất quan tâm chính là quá trình hợp nhất HOSE và HNX đã được công bố từ năm 2012. Đã có rất nhiều câu hỏi quan tâm về hoạt động của Sở Giao dịch chứng khoán Việt Nam (sau khi hợp nhất HOSE và HNX) sẽ như thế nào và đến giờ vẫn chưa rõ ràng vì tất cả vẫn đang trong quá trình... chuẩn bị.

Lãnh đạo một doanh nghiệp trước kia do không đủ quy định về VĐL 80 tỷ đồng đã phải chuyển từ HOSE ra HNX cho biết đã từng có ý định quay trở về HOSE, tuy nhiên khi nghe đến đề án sẽ sáp nhập 2 sở thì bỏ luôn ý định này, vì cho rằng trước sau gì 2 sàn cũng thành 1, chuyển qua chuyển lại làm gì cho mất công.

Nhìn vào những động thái của HNX, cụ thể là việc cho ra đời một loạt chỉ số, bộ chỉ số rất nhiều NĐT phải băn khoăn. Chẳng hạn việc cho ra đời HNX FF Index để dần thay thế cho HNX Index, nhưng đến khi hợp nhất 2 sở lúc đó HNX FF Index có còn hay không?

Nếu vẫn còn HNX FF Index thì cũng có khả năng VN Index cũng còn, rồi đâu sẽ là chỉ số chung cho sở được hợp nhất. Trường hợp sau khi hợp nhất 2 sở có chỉ số mới cũng có khả năng HNX FF Index được khai sinh chưa lâu đã có khả năng bị khai tử.

Theo Nguyễn Minh Hà (TPHCM)