Thị trường giao đồ ăn khốc liệt: 4 công ty lớn thua lỗ tổng cộng 20 tỷ USD sau 3 năm IPO, kể cả doanh nghiệp có chống lưng tốt cũng chưa thể có lãi

Tờ Financial Times đưa tin, các tập đoàn giao đồ ăn trực tuyến hàng đầu ở châu Âu và Mỹ đã phải gánh chịu khoản lỗ hoạt động tổng cộng hơn 20 tỷ USD kể từ khi IPO. Đây là điều không thể tránh khỏi khi tất cả phải tham gia vào một cuộc chiến khốc liệt để giành thị phần.

Cổ phiếu của Deliveroo, Just Eat Takeaway, Delivery Hero và DoorDash - bốn doanh nghiệp giao đồ ăn độc lập, niêm yết công khai lớn nhất ở Mỹ và Châu Âu - đều đang giao dịch ở mức thấp hơn mức đỉnh điểm trong thời kỳ đại dịch. Điều này diễn ra trong bối cảnh các nhà đầu tư đều đang xem xét kỹ lưỡng mô hình kinh doanh của họ.

Sau một thời kỳ tăng trưởng nhờ đại dịch, bốn công ty hiện đang phải đối mặt với một môi trường kinh tế vĩ mô khó khăn hơn đã ảnh hưởng đến người tiêu dùng.

Theo tính toán của Financial Times và nhà phân tích ngành, khi 4 công ty giao đồ ăn kể trên thực hiện nỗ lực mới để chứng minh khả năng sinh lời cho các nhà đầu tư, khoản lỗ hoạt động lũy kế hàng năm của họ hiện đã lên tới 20,3 tỷ USD.

Con số này bao gồm bảy năm kể từ khi Deliveroo, Delivery Hero và DoorDash IPO và sau khi Just Eat Takeaway được thành lập sau khi sáp nhập vào năm 2020.

Nhà phân tích Jo Barnet-Lamb của UBS cho biết: "Sự sẵn sàng tài trợ cho các khoản lỗ của các nhà đầu tư đã thay đổi" và giờ đây họ muốn các doanh nghiệp giao đồ ăn "chứng minh sự tăng trưởng bền vững và có lãi" sau khi lãi suất tăng.

Dẫu vậy, vẫn có những điểm sáng trong ngành. Uber Eats dù chưa đạt lợi nhuận hoạt động nhưng công ty mẹ là Uber đã đánh dấu năm đầu tiên hoạt động có lãi ở cấp tập đoàn vào năm 2023 sau nỗ lực phối hợp để tăng tỷ suất lợi nhuận. Trong nhiều năm, các nhóm đầu tư mạo hiểm đã đổ tiền vào cái gọi là các công ty "nền kinh tế tự do" trợ cấp cho việc giao đồ ăn nhằm thu hút khách hàng với giá thấp và giành thị phần.

Tuy nhiên, các nhà đầu tư đã chuyển trọng tâm sang lợi nhuận khi lãi suất tăng lên, ngay cả khi chi phí hoạt động mà các công ty phải gánh chịu, bao gồm cả chi phí tiếp thị, vẫn ở mức cao.

Lĩnh vực này cũng phải đối mặt với sự giám sát lâu dài từ các cơ quan quản lý và các nhóm lao động về quyền của người lao động. Nếu người giao hàng được trả lương cao hơn, những người hoài nghi cho rằng người tiêu dùng sẽ không bao giờ sẵn sàng trả chi phí thực sự cho việc giao đồ ăn.

Tuy nhiên, các nhà phân tích thị trường chứng khoán đang trở nên lạc quan hơn rằng các công ty có thể cải thiện tình hình tài chính. Vào tháng 4, ba công ty châu Âu cho biết họ dự kiến năm nay sẽ theo chân DoorDash trong việc mang lại dòng tiền tự do dương hàng năm. Việc tập trung vào dòng tiền tự do theo sau sự nhấn mạnh từ lâu của các công ty trong ngành về thước đo lợi nhuận thay thế - thu nhập được điều chỉnh trước lãi vay, thuế, khấu hao và khấu hao - giúp loại bỏ một loạt chi phí như quy định pháp luật.

Nhưng nhiều người "không coi số liệu thu nhập đã điều chỉnh là mức lợi nhuận thực sự của hoạt động kinh doanh cơ bản", Joseph McNamara, nhà phân tích tại Citi cho biết.

Amanda Benincasa Arena, đối tác tại công ty tư vấn quản lý Aon cho biết các khoản lỗ trong hoạt động mang lại "cái nhìn được chuẩn hóa tốt nhất cho tất cả các công ty" giúp giảm thiểu các điều chỉnh cũng như các tác động phi tiền mặt và phi hoạt động khác.

McNamara nói thêm, liệu các công ty có thể cho thấy họ đang tạo ra nhiều tiền hơn số tiền họ chi tiêu hay không là "thử nghiệm" lớn tiếp theo, khi giai đoạn "tăng trưởng bằng mọi giá" đã kết thúc.

Giles Thorne, một nhà phân tích tại Jefferies lưu ý rằng người tiêu dùng vẫn tiếp tục sử dụng dịch vụ trong những năm gần đây "mặc dù có ít tiền hơn và bị tính phí nhiều hơn".

Trong khi lĩnh vực giao đồ ăn trực tuyến được thúc đẩy nhờ tác động của đại dịch, tốc độ tăng trưởng doanh số bán hàng đã giảm trong những năm kể từ đó. Các công ty đã tìm cách phát triển các nguồn doanh thu mới để giúp thúc đẩy tăng trưởng, chẳng hạn như giao hàng tạp hóa và kinh doanh quảng cáo có lợi nhuận cao hơn. Uber đã ghi nhận việc mở rộng phạm vi dịch vụ mà hãng cung cấp đã giúp thúc đẩy doanh số bán hàng tổng thể, tăng số lượng người dùng và cải thiện quy mô kinh tế.

Bản thân ngành công nghiệp giao đồ ăn sau quá trình trưởng thành cũng đang chứng kiến một thời kỳ hợp nhất, với một số công ty rời khỏi một số thị trường nhất định và các công ty khác thì đang tìm cách tăng gấp đôi thị phần ở những nơi mà họ tin rằng họ có thể thống trị.

DoorDash nói rằng nếu trước đây chỉ tập trung vào thị trường Mỹ thì hiện họ đang tìm cách thâm nhập vào các thị trường mới. Trong khi đó, Delivery Hero thông báo vào tháng 5 rằng họ có kế hoạch bán hoạt động kinh doanh tại Đài Loan cho Uber để "tập trung nguồn lực" vào những nơi khác. Vào tháng 1, tập đoàn Đức cũng đã bán cổ phần thiểu số của mình tại Deliveroo được niêm yết ở London.

Tuy nhiên, các giao dịch mang tính lịch sử cũng đã ảnh hưởng đến lợi nhuận của một số công ty, khiến giá trị ngành giảm mạnh dẫn đến tình trạng ghi nợ.

Mức độ thua lỗ của JET trong năm 2022 và 2023 một phần là do khoản giảm giá trị tổng cộng 6,5 tỷ USD của các doanh nghiệp mà họ đã mua lại. Trong đó, khoản giảm chủ yếu liên quan đến Grubhub, công ty mà JET đã phải vật lộn để hoạt động kể từ năm 2022 và Just Eat.

Benincasa Arena của Aon cho biết những sự suy giảm giá trị có thể cho thấy việc mua lại hoặc sáp nhập không "thành công" như mong đợi.

Các chi phí liên quan đến thưởng cổ phiếu cho nhân viên cũng ảnh hưởng đến lợi nhuận hoạt động, trong đó DoorDash báo cáo chi phí đó hơn 1 tỷ USD vào năm 2023. Deliveroo cho biết: "Chúng tôi tiếp tục đạt được những tiến bộ mạnh mẽ so với các ưu tiên chiến lược của mình và vẫn tự tin vào khả năng mang lại sự tăng trưởng có lợi nhuận".

DoorDash cho biết họ đã "đầu tư hàng tỷ USD" để giúp các thương gia "xây dựng doanh nghiệp thành công", đồng thời cho biết thêm công ty dự kiến sẽ mang lại "lợi nhuận theo các nguyên tắc kế toán được chấp nhận chung trong tương lai".

Emmanuel Thomassin, giám đốc tài chính của Delivery Hero cho biết các khoản lỗ trong hoạt động bao gồm "các hạng mục không được coi là liên quan đến hoạt động để đo lường sự phát triển kinh tế của công ty". Ông nói thêm rằng công ty tập trung hơn vào các số liệu khác bao gồm dòng tiền tự do.

Theo: Financial Times

Phương Linh