Buông lỏng khoáng sản: Doanh nghiệp hưởng lợi, dân nghèo đi
Nội dung nổi bật:
+ Giấy phép cấp cho khai thác khoáng sản khá lớn, trong khi quản lý yếu kém khiến hoạt động này đang bị buông lỏng, gây ra nhiều thiệt hại và hiệu quả đem lại thấp.
+ Nhiều đại biểu quốc hội nhận xét: ở đâu có hoạt động khai thác khoáng sản thì ở đó môi trường bị tàn phá, hạ tầng yếu kém dần và đời sống người dân nghèo đói.
+ TS. Lê Đăng Doanh nhìn nhận, có vấn đề lợi ích nhóm trong khai thác khoáng sản.
Bộ Tài Nguyên và Môi trường (TN&MT) cho biết, tính đến tháng 5/2013, cả nước có 79 giấy phép thăm dò khoáng sản do Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp; 503 giấy phép khai thác khoáng sản do các cơ quan trung ương cấp còn đang hoạt động, chưa kể 4.200 giấy phép do UBND các tỉnh, thành cấp.
Chỉ doanh nghiệp lợi
Phát biểu tại Hội thảo "Quản trị tài nguyên khoáng sản; Việt Nam đang ở đâu", ông Lại Hồng Thanh, Cục trưởng Cục kiểm soát hoạt động khoáng sản Bộ TN&MT, cho biết, chỉ 30-40% số DN, tổ chức và cá nhân khai thác khoáng sản báo cáo định kỳ, song ngay cả thông tin trong báo cáo cũng chưa đầy đủ, chưa chính xác.
Hậu quả, Nhà nước không kiểm soát được sản lượng khai thác thực tế của DN, đồng nghĩa với việc không nắm được thực trạng tài nguyên khoáng sản, nguồn lực phát triển đất nước. Từ đó, khó kiểm soát nguồn thu ngân sách.
Ông Mai Xuân Hùng, Phó chủ nhiệm Ủy Ban kinh tế Quốc hội, cho biết, sau khi khảo sát ở nhiều nơi khai thác khoáng sản, các đại biểu quốc hội nhận thấy ở đâu có hoạt động khai thác khoáng sản thì ở đó môi trường bị tàn phá, hạ tầng yếu kém dần và đời sống người dân nghèo đói.
Trừ than đá và dầu khí có đóng góp lớn, hầu hết các khoáng sản khác không mang lại lợi ích cho người dân, ngược lại còn tàn phá thêm. Theo số liệu, các loại khoáng sản khai thác được có đóng góp rất thấp, chỉ chiếm mức 5% trong tổng số 11% tài nguyên khoáng sản đóng góp vào GDP hàng năm.
Công tác quy hoạch khoáng sản đến giờ phút này chưa đạt mục tiêu, chưa khẳng định cụ thể được trữ lượng từng loại khoáng sản, chủ yếu là dự báo. Không có con số chính thức thì khó quy hoạch và quản trị được. Quản trị tài nguyên khoáng sản phải mang lại lợi ích cho người dân, vậy nhưng dân vẫn nghèo thì tài nguyên đi đâu?
Ông Phạm Gia Túc, Phó chủ tịch Phòng thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) kể rằng trong chuyến làm việc tại Tuyên Quang, lãnh đạo tỉnh cho biết có DN khai thác tại địa phương mỗi năm chỉ nộp ngân sách 5 tỷ đồng, nhưng con đường đi qua khu mỏ đó thì bị hỏng nặng. Tỉnh lại phải bỏ ra 30 tỷ đồng để sửa chữa. "Hiện các hoạt động điều tra thăm dò cơ bản chưa tốt, cấp phép có vấn đề, quản lý giám sát bị buông lỏng gây tác động tiêu cực đến môi trường và hiệu quả kém", ông Túc nói.
Phó chủ tịch UBND tỉnh Bình Định, ông Hồ Quốc Dũng, cho rằng tình trạng trên là do khai thác khoáng sản hiện không hài hòa ích. Chúng ta chưa giải được bài toán công bằng về kinh tế - xã hội - môi trường. Ở Việt Nam, DN khai thác khoáng sản đang hưởng lợi nhiều nhất nhưng trách nhiệm xã hội lại thấp.
TS. Lê Đăng Doanh nhìn nhận, có vấn đề lợi ích nhóm trong khai thác khoáng sản. Bộ TN&MT cấp phép ít nhưng địa phương cấp phép nhiều. Đặc biệt nhiều mỏ, nếu xét về tổng thể là mỏ lớn, phải được Trung ương đồng ý, nhưng người ta lách luật bằng cách chia nhỏ ra để địa phương cấp.
Năng lực giám sát yếu, pháp luật chưa hoàn thiện đang làm cho tài nguyên chảy vào túi một nhóm người chứ không phải là tất cả. Khai thác khoáng sản vừa làm cho người dân phải chịu ô nhiễm môi trường, đói nghèo, trong khi tài nguyên bị lấy đi thì khai thác để làm gì, cho ai - ông Doanh nghi vấn.
Theo Trần Thủy
CÙNG CHUYÊN MỤC
Giá cà phê lại tăng dựng đứng
11:22 , 23/11/2024
Núi lửa Iceland phun trào lần thứ 7 trong năm
11:22 , 23/11/2024
