Dung Quất bị bác đề xuất ưu đãi, Formosa yên tâm hưởng lợi

Đồng thời, Chính phủ chỉ đồng ý giảm 10% thuế thu nhập doanh nghiệp trong 15 năm chứ không miễn hoàn toàn loại thuế này cho suốt đời dự án.

Đây là một trong những nội dung liên quan đến những đề xuất ưu đãi của dự án thép Quảng Liên Dung Quất do Tập đoàn thép JFE (Nhật Bản) đầu tư tại Khu kinh tế Dung Quất được Chính phủ trả lời.

Thông tin trên Vnexpress, ông Phạm Như Sô - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi cho biết, tỉnh đang tính toán, bàn bạc các phương án gia hạn nếu nhà đầu tư thể hiện quyết tâm đầu tư. Còn tiếp tục để chậm kéo dài thì kiến nghị cơ quan chức năng rút giấy phép để nhường quỹ đất cho nhà đầu tư khác.

Trước đó, năm 2013, Tập đoàn JFE đề nghị Quảng Ngãi trình Chính phủ ưu đãi như bổ sung 210 ha đất, mặt nước để nâng tổng diện tích dự án lên hơn 700 ha. Ngoài ra, JFE còn yêu cầu tỉnh này đảm bảo đủ nước công nghiệp cung cấp 200.000 m3 mỗi ngày, kết nối mạng lưới điện quốc gia, hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp cho toàn bộ dự án...

Sau 7 năm khởi công, dự án thép Quảng Liên Dung Quất vẫn trong tình trạng bỏ hoang gây nhiều bức xúc cho người dân - Ảnh: VNE

Lãnh đạo Tập đoàn này từng thông báo xin lùi dự án thép Dung Quất đến tháng 7 năm nay khởi công (thay vì tháng 7/2013 theo kế hoạch ban đầu mà Tập đoàn này đã ký biên bản ghi nhớ với nhà chức trách Việt Nam). Song, đã đến hạn mà dự án vẫn "dậm chân tại chỗ".

Dự án nhà máy luyện thép Dung Quất được cấp phép từ năm 2006, khởi đầu chỉ do Tập đoàn Tycoons (Đài Loan) đầu tư với số vốn đăng ký khoảng hơn một tỷ USD. Sau đó, thêm một tập đoàn hợp tác với Tycoons để cùng thực hiện và nâng vốn dự án lên 3 tỷ USD. Dự án khởi công tháng 10/2007, dự án triển khai ì ạch, qua năm lần điều chỉnh quy mô, công suất, thiết kế.

Năm 2008, dự án hợp tác với Công ty TNHH Guang Lian (Quảng Liên) Steel Việt Nam, vốn điều chỉnh lên trên 3,3 tỷ USD. Đến đầu năm 2012, Tập đoàn JFE quyết định liên doanh với E-United xây dựng nhà máy thép giai đoạn đầu 4,5 tỷ USD nhưng đến nay thủ tục điều chỉnh giấy phép đầu tư vẫn chưa hoàn tất. Hàng trăm ha "đất sạch" tỉnh Quảng Ngãi ưu ái chi ngân sách đền bù, giải tỏa bàn giao cho nhà đầu tư dự án thép 7 năm qua tiếp tục bị bỏ hoang.

Ưu đãi nhằm mục đích gì?

Mới đây, Chính phủ cũng ra quyết định bác hàng loạt đề xuất lập đặc khu kinh tế Formosa nhưng chấp nhận cho Formosa hưởng nhiều ưu đãi ở mức rất cao như miễn thuế đối với các mặt hàng tạm nhập tái xuất; miễn thuế nhập khẩu đối với các mặt hàng tạo tài sản cố định...

Dự án thép Formosa đang được gấp rút triển khai để chuẩn bị cho mẻ thép đầu tiên ra lò vào tháng 5/2015.

Nhận định về vấn đề này, TS Lê Đăng Doanh - nguyên Viện trưởng Viện quản lý Kinh tế Trung ương cho biết, mỗi biện pháp đều dẫn đến một hiệu quả nhất định. Tuy nhiên với dự án Formosa nếu nói hiệu quả cho nền kinh tế với các biện pháp đã được áp dụng, thì : "Tôi không hiểu được Việt Nam sẽ được gì sau quá nhiều ưu đãi như vậy?”.

Chuyên gia kinh tế Bùi Trinh cũng đặt câu hỏi: "Vấn đề đặt ra việc ưu đãi các doanh nghiệp FDI nói chung và nhất là với sự ưu ái đặc biệt cho Formosa phía Việt Nam nhằm mục đích gì?".

“Theo như cách nói của một số người cho rằng FDI sẽ thu hút lao động, thu hút sự chuyển giao công nghệ và cơ bản nhất là luồng tiền nhưng tất cả các mục tiêu này dường như đều ngược lại nhất là với cách ưu đãi đặc biệt cho Formosa”, ông Bùi Trinh phân tích.

Về chuyển giao công nghệ theo tính toán thông qua chỉ tiêu năng suất nhân tố tổng hợp thì đóng góp của nhân tố này vào tăng trưởng hầu như không có gì thậm chí là âm. Tính toán này tổng hợp từ số liệu báo cáo, đóng góp của TFP (chất lượng tăng trưởng) của khu vực này vào tăng trưởng không có gì do 2 yếu tố.

Thứ nhất do không hề có chuyển giao công nghệ; thứ hai do sự chuyển giá của các doanh nghiệp loại này; về lao động cũng không thu hút được bao nhiêu và nến nhìn từ lượng chi trả sở hữu thuần (net, property income) năm 2012 so với 2000 xấp xỉ khoảng 26 lần là việc nghiệm trọng và cần cảnh báo cách quản lý khối này.

Việc tăng trưởng của khối này có thể làm tăng trưởng một chỉ tiêu phù phiếm là GDP nhưng làm chỉ tiêu thực chất hơn giảm đi đáng kể.

>> Formosa không đòi thành lập đặc khu kinh tế?

Theo Hà Anh