"Thiên đường" than lậu ở Quảng Ninh

Người dân ở TP Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh, gọi khu vực Km6 (phường Quang Hanh) là "thiên đường than lậu". Lý do là tại đây từ lâu đã tồn tại hàng loạt các bến cảng, bãi tập kết than, xít (than chất lượng thấp dùng để pha trộn) lậu.

Hoạt động lậu suốt 10 năm

Các bến cảng than lậu này hoạt động được nhờ núp dưới các loại giấy phép theo kiểu thu mua chế biến, tận thu đất đá xít mỏ, than mót… Các loại giấy phép này tiếp tay cho ông chủ các bến bãi hợp thức hóa nguồn than trôi nổi và trộm cắp từ các than mỏ trong khu vực.

Theo tìm hiểu của phóng viên, ngoài những bến cảng được cấp phép phục vụ hoạt động chế biến, tiêu thụ của Tập đoàn Công nghiệp Than và Khoáng sản Việt Nam (TKV) và Tổng Công ty Đông Bắc, hầu hết là các bến bãi đều sử dụng sai mục đích; chế biến, kinh doanh than trái phép... Nhiều kho chứa than còn được xây dựng nhà công vụ, hàng rào, lắp đặt hệ thống sàng tuyển, chế biến than một cách kiên cố. Một số dự án ở đây cũng biến tướng, làm trái quy định.

Điển hình như dự án cảng hàng hóa tổng hợp của Công ty Tư vấn Thiết kế và Xây dựng Quảng Bình và Công ty TNHH MTV Kinh doanh và Thương mại Đạt Thành Công. Dù những dự án này đang trong quá trình lập quy hoạch chi tiết xây dựng nhưng hiện trạng cho thấy đã có hoạt động đầu tư. Và dù là cảng hàng hóa nhưng hiện trạng cho thấy đang có hoạt động tập kết, chế biến, tiêu thụ than gây ô nhiễm môi trường, ngập úng mỗi khi mưa lớn.

Khu vực Km6 có nhiều bãi tập kết than lậu gây ô nhiễm môi trường Ảnh: NGHĨA HIẾU

Ở khu vực Km6 có 6 cảng than trá hình, phần lớn do những ông "trùm" có tiếng về làm than ở đất Cẩm Phả điều hành trong nhiều năm dài nhưng không hề bị chính quyền dẹp bỏ.

UBND TP Cẩm Phả cho hay các bến cảng, bãi tập kết kể trên được hình thành hơn 10 năm nay, ban đầu do các cá nhân san lấp biển làm nơi chế biến than, xít để bán. Còn theo ông Hoàng Văn Bốn, Trưởng Phòng Tài nguyên và Môi trường TP Cẩm Phả, không chỉ gây ô nhiễm, hoạt động tập kết than trái phép của các cảng, bến bãi kể trên cũng là mối nguy cho việc xuất bán tài nguyên trái phép khiến chính quyền địa phương rất khó xử lý.

Từ vài năm trước, các đơn vị thuộc Bộ Công an và Cảnh sát biển Việt Nam lập chuyên án, bắt giữ nhiều tàu than trái phép có nguồn gốc từ các cảng bến thuộc Km6… Tuy vậy, ngoại trừ dàn lãnh đạo Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển 324 vướng vào lao lý, còn những ông chủ cảng than lân cận dường như đã thoát hiểm.

Sẽ chấm dứt các cảng bến "chui"

Trước tình trạng các cảng bến than trái phép hoạt động nhộn nhịp, vừa qua, ông Nguyễn Văn Đọc, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh, có chuyến thị sát khu vực. Quá trình kiểm tra đã phát hiện sai phạm về quản lý đất đai, tồn tại trái phép hàng loạt cảng than tư nhân tại Km6.

Theo ông Đọc, sai phạm xuất phát từ việc cơ quan chức năng và chính quyền địa phương thời gian qua đã buông lỏng công tác quản lý các dự án về đất đai; không thường xuyên kiểm tra các khu vực quy hoạch dự án, cũng như không kiên quyết xử lý các vi phạm liên quan.

Cụ thể ở đây là tình trạng sử dụng cảng, bến, đất rừng, đất lâm nghiệp không phép, trái phép; nhiều đơn vị tập kết than tại các cảng bến hàng hóa; sử dụng đất vượt diện tích, ranh giới được giao đất, sai quy hoạch, thiếu các thủ tục pháp lý về đất đai, môi trường, nghĩa vụ tài chính... Trước tình trạng trên, ông Đọc đã yêu cầu lập đoàn kiểm tra đồng bộ, toàn diện việc sản xuất, chế biến, kinh doanh than trên địa bàn TP Cẩm Phả.

Ông Nguyễn Hồng Dương, Chủ tịch UBND TP Cẩm Phả, khẳng định: "Địa phương sẽ quyết liệt giải tỏa toàn bộ lượng than, phụ phẩm ngoài than, chấm dứt các hoạt động tập kết chế biến than ở các cảng bến "chui"; tháo dỡ các công trình xây dựng trái phép bao gồm nhà cửa, hệ thống sàng tuyển chế biến than; xử lý vi phạm đối với các tổ chức, cá nhân trong lĩnh vực đất đai, xây dựng, quản lý tài nguyên khoáng sản theo chỉ đạo của tỉnh".