Chưa có cơ sở xét trách nhiệm bồi thường của thủy điện

Ngày 12/2, Văn phòng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Nam cho biết Bộ Công Thương vừa có văn bản trả lời kiến nghị của cử tri tỉnh Quảng Nam về việc điều chỉnh Quy trình vận hành liên hồ chứa các hồ thủy điện trên lưu vực sông Vu Gia-Thu Bồn.

Văn bản trả lời nêu rõ: "Việc xem xét trách nhiệm của các nhà máy thủy điện trong việc bồi thường thiệt hại cho người dân bị ảnh hưởng do lũ lụt là chưa có cơ sở."

Văn bản số 102/BCT-TCNL của Bộ Công Thương nêu rõ, sau khi trận lũ lịch sử xảy ra (từ ngày 14 đến ngày 16/11/2013), theo báo cáo của tỉnh Quảng Nam, báo cáo của các nhà máy thủy điện trên địa bàn; báo cáo của đoàn kiểm tra thuộc Bộ Công Thương cho thấy việc vận hành các hồ chứa thủy điện lớn ở Quảng Nam đã thực hiện đúng theo Quy trình vận hành liên hồ chứa (hồ A Vương, Sông Tranh 2 và hồ Đak Mi 4) và Quy trình của từng hồ đã được phê duyệt, không gây thêm lũ cho hạ du, đã góp phần cắt giảm định lũ và lượng nước lũ về hạ du trên các sông, mặc dù các hồ chứa này không có nhiệm vụ chống lũ.

Cụ thể như sau, tại hồ thủy điện Sông Tranh 2, từ 5 giờ ngày 15/11/2013 lũ về hồ trong 7 giờ đầu với lưu lượng từ 291m3/s; đến 12 giờ 45 phút cùng ngày lưu lượng đạt đỉnh 8.333m3/s, lưu lượng xả tại thời điểm này là 2.115m3/s.

Trong 12 giờ đầu của trận lũ, hồ Sông Tranh 2 đã cắt giảm được 63% lượng nước lũ với dung tích 117 triệu m3.

Tại hồ thủy điện Đak Mi 4, lưu lượng về đỉnh lũ đạt lớn nhất 4.360m3/s, hồ Đak Mi 4 chỉ xả về hạ du lưu lượng lớn nhất 3.900m3/s và đã cắt được 10,6% lưu lượng đỉnh lũ.

Hồ chứa thủy điện A Vương bắt đầu xả tràn lúc 16 giờ ngày 15/11/2013 là 205m3/s, đến 20 giờ cùng ngày lưu lượng về hồ đạt đỉnh 898m3/s; trong khi đó hồ A Vương chỉ xả qua tràn lớn nhất là 793,8m3/s.

Còn lại, đối với các công trình thuỷ điện hồ chứa nhỏ và tự tràn không có tác dụng điều tiết, giảm không đáng kể lưu lượng đỉnh lũ so với tự nhiên.

Văn bản số 102/BCT-TCNL của Bộ Công Thương cũng chỉ rõ: "Vai trò các hồ chứa thủy điện lớn trên hệ thống sông Vu Gia-Thu Bồn cắt giảm đỉnh lũ và lượng lũ cho hạ du là tích cực, góp phần giảm mức ngập lụt cho hạ du và đến thời điểm hiện nay chưa có phản ánh chính thức việc các đơn vị vận hành hồ chứa thủy điện không thực hiện đúng quy trình vận hành đã được phê duyệt."

Trận lũ lịch sử năm 2013 vừa qua đã gây thiệt hại khá nặng cho tỉnh Quảng Nam với 5 người bị chết do lũ; 77.742 ngôi nhà bị ngập; 150ha lúa vụ Đông và 1.045,7ha rau màu bị ngập úng; 935 con gia súc và 23.750 con gia cầm bị lũ cuốn trôi.

Huyện Đại Lộc và Điện Bàn bị lũ cuốn trôi và thất thoát 27 tấn cá lồng bè; các kênh, bể hút bị sạt lở, bồi lấp 90.690m3. Mưa lũ cũng đã làm hư hỏng và sạt lở một số tuyến đường trên địa bàn tỉnh. Lũ cũng đã làm đổ 141 trụ điện, hơn 13.000m dây điện bị lũ cuốn trôi, hư hỏng… Tổng thiệt hại ước tính hàng trăm tỷ đồng.

Sau trận lũ lịch sử, nhiều cử tri trên địa bàn tỉnh Quảng Nam đã kiến nghị các nhà máy thủy điện phải chịu trách nhiệm bồi thường về những thiệt hại do mưa lũ vì cho rằng thủy điện góp phần "tăng nặng" hậu quả lũ lụt.