Không tăng lương tối thiểu hợp lý: Đừng mong người lao động gắn bó

Phóng viên đã có cuộc trò chuyện với ông Bùi Sĩ Lợi - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội - để hiểu rõ hơn câu chuyện về tăng lương cho người lao động.

Thưa ông, vừa qua có ý kiến cho rằng việc tăng lương tối thiểu vùng lên 12,4% vô hình trung làm tiền lương của NLĐ giảm suất do phải “gánh” thêm việc tăng tỉ lệ nộp các khoản phí. Ông đánh giá gì về lập luận này?

- Điều này hoàn toàn không đúng! Vì tiền lương tối thiểu là mức tiền lương thấp nhất mà chủ sở hữu trả cho NLĐ trong điều kiện LĐ bình thường. Tiền lương tăng lên là do năng suất LĐ tăng lên, còn lương tối thiểu là mức thấp nhất để đảm bảo mức sống tối thiểu cho NLĐ. Bởi vậy, lý giải theo kiểu tăng lương tối thiểu thì tăng các khoản BHXH, BHYT… do trừ trực tiếp vào khoản tăng lương tối thiểu này là hoàn toàn sai bản chất.

Tiền lương phải đảm bảo nhu cầu sống thì công nhân may mới gắn bó với doanh nghiệp. 

Tôi biết hiện một số ngành như dệt may, da giày “kêu” về việc tăng lương, là bởi ngành này có đến 80-90% là LĐ phổ thông, năng suất LĐ rất thấp. Thế nhưng, năng suất LĐ đã thấp mà không tích cực tăng lương tối thiểu để cải thiện đời sống thì làm sao NLĐ gắn bó với doanh nghiệp (DN)? Nếu họ càng “kêu” thì hậu quả càng lớn, trong đó có nguy cơ “nhảy” việc của NLĐ. NLĐ có thể đi tìm công việc khác nhưng chủ sở hữu sẽ mất nguồn LĐ sau một quá trình đào tạo, nâng cao tay nghề, gây lãng phí nguồn nhân lực. Nói như lập luận trên vì thế là chưa đúng, và tôi nghĩ phải làm sao xử lý mối quan hệ này thật hài hòa. Mức tăng 12,4% là mức thể hiện được tiếng nói chung giữa hai bên.

 Vậy trong điều kiện hiện tại, việc tăng lương tối thiểu lên mức 12,4% có ý nghĩa như thế nào với NLĐ, theo ông?

- Nếu có ai đó nói rằng nâng hay giảm tiền lương tối thiểu để nâng hay giảm năng suất LĐ, điều này hoàn toàn không đúng! Bởi bản chất của tăng lương tối thiểu là nhằm đáp ứng nhu cầu sống tối thiểu của NLĐ. Việc tăng lương tối thiểu hằng năm là theo quy định pháp luật, Chính phủ quyết định trên cơ sở đề xuất của Hội đồng Tiền lương quốc gia bao gồm Bộ LĐTBXH, VCCI và Tổng LĐLĐVN. Vấn đề là phải tìm được tiếng nói chung của 3 “nhà”, bởi “nhà” nào cũng muốn bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình. Bài toán ở đây là phải chọn đúng lộ trình. Nâng lương tối thiểu để đẩy nhanh tốc độ nhu cầu sống tối thiểu cho NLĐ, nhưng quan trọng là đảm bảo cho NLĐ tồn tại để sản xuất kinh doanh, trong khi chủ sử dụng LĐ cũng có “cơ” để phát triển sản xuất, chăm lo việc làm cho NLĐ. Tôi cho rằng mức 12,4% là có sự chia sẻ cả hai bên. Chính việc cải thiện đời sống NLĐ cũng góp phần cho DN ổn định sản xuất, tăng năng suất LĐ. Vì có ổn định thì NLĐ mới chăm lo công việc, năng suất tăng hơn, góp phần tồn tại, ổn định phát triển DN.

 Ở một góc độ khác, năm 2016 được dự báo nhiều khó khăn về cân đối ngân sách, gây áp lực không nhỏ với lộ trình tăng lương cho cán bộ công chức. Ông nhận định gì về điều này?

- Có một thực tế là hiện mức lương cơ sở của công chức vẫn chưa được cải thiện, nhu cầu tăng lương cao. Tinh thần chung của cải cách tiền lương nhà nước có đặt ra vấn đề tăng lương cho cán bộ công chức trong năm tới. Thế nhưng, thực tế là ngân sách không có để thực hiện. Chúng ta không thể vay nợ để trả lương, chẳng ai đi vay để ăn cả! Với khó khăn về ngân sách, nhiều ĐB mong muốn cắt giảm chi phí công trình không quan trọng, có hiệu quả thấp, chi phí lạm chi hành chính, chi phí thường xuyên… Muốn có cơ sở để tăng lương, ta phải cân đối nhiều mặt. Đây là cuộc chia sẻ giữa Nhà nước và công chức, nhưng bước đi nhất định phải nghiên cứu tổng thể chính sách tiền lương...

- Xin cảm ơn ông!