Nghị sĩ Mỹ: Trung Quốc đưa giàn khoan tới biển VN là thách thức

Trong phiên điều trần tại Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Mỹ (ngày 21-5, giờ VN), trợ lý ngoại trưởng Mỹ Daniel Russell và các nghị sĩ Mỹ đánh giá việc Trung Quốc đưa giàn khoan tới vùng biển Việt Nam là bất hợp pháp và là thách thức lớn.

Theo Hãng tin VOA, trong cuộc điều trần trước Tiểu ban châu Á - Thái Bình Dương, ông Russell vàcác thành viên Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Mỹ cùng khẳng định việc Trung Quốc đưa giàn khoan và tàu chiến tới vùng biển Việt Nam, cũng như xây dựng trái phép trên đảo Gạc Ma, là hành vi đe dọa hòa bình và an ninh khu vực.

Hạ nghị sĩ Steve Chabot, chủ tịch Tiểu ban châu Á - Thái Bình Dương, đánh giá hành động của Trung Quốc “là thách thức lớn” đối với chiến lược “tái cân bằng” của Mỹ tại châu Á. Hạ nghị sĩ Ami Bera cho rằng nếu Mỹ không sớm hành động, Trung Quốc sẽ tiếp tục thực hiện các động thái khiêu khích và gây hấn khác.

Ông Russell nhận định Trung Quốc xây dựng phi pháp trên đảo Gạc Ma thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam nhằm quân sự hóa các hòn đảo tranh chấp để làm cơ sở cho các yêu sách chủ quyền.

Hạ nghị sĩ Bera đặt câu hỏi đối với ông Russel: “Nếu Mỹ khoanh tay đứng nhìn, Trung Quốc sẽ gây chuyện tương tự với Nhật và Philippines. Vậy Mỹ có hành động gì để can thiệp, bảo vệ các đồng minh, đối tác cũng như đảm bảo an ninh, ổn định ở khu vực?”.

Ông Russel cho biết chính quyền Tổng thống Barack Obama “đã thẳng thắn nêu vấn đề trên với phía Trung Quốc thông qua kênh ngoại giao”. Và Mỹ cũng không giấu giếm khi hối thúc Trung Quốc không nên dùng vũ lực.

Hạ nghị sĩ Bera cho rằng các tuyên bố là không đủ và đặt câu hỏi: “Liệu có những hành động thực tế từ chính quyền Obama để đảm bảo Trung Quốc phải thay đổi hay không?”. Ông Russel cho rằng chuyến thăm của Tổng thống Obama tới châu Á là sự khẳng định rõ Mỹ cam kết gắn bó với hòa bình ở khu vực, ủng hộ cơ sở luật pháp và thông lệ quốc tế.

Ông Russell khẳng định Mỹ không chấp nhận các hành vi uy hiếp, cưỡng bức và phi ngoại giao. Ông cũng nhận định việc quốc tế phê phán hành động hung hăng và đơn phương của Trung Quốc sẽ ảnh hưởng lớn đến sự cân nhắc của chính quyền Bắc Kinh.

Ông Russell cho rằng Trung Quốc và các nước ASEAN phải giải quyết tranh chấp biển Đông thông qua đàm phán hòa bình, tuân thủ luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Luật biển Liên Hiệp Quốc (UNCLOS).

Trong khi đó, các nước khác cũng tiếp tục có những động thái nhằm kêu gọi duy trì hòa bình và ổn định trên biển Đông. Theo báo Global Post, trong cuộc gặp hôm qua ở Tokyo, Thủ tướng Nhật Shinzo Abe và Thủ tướng Malaysia Najib Razak khẳng định hai nước sẽ hợp tác an ninh hàng hải vì hòa bình và ổn định trên biển Đông.

Hai nhà lãnh đạo cho rằng cần giải quyết mọi tranh chấp biển Đông trên cơ sở luật pháp và thông lệ quốc tế. Trước đó, Thủ trướng Abe đã nhiều lần bày tỏ lo ngại về việc Trung Quốc đưa giàn khoan và tàu chiến đến vùng biển Việt Nam.

Ông Abe cho biết muốn mở rộng hợp tác với Malaysia và các nước khu vực để giải quyết các vấn đề khu vực. Nhật sẽ hỗ trợ Malaysia xây dựng nguồn lực an ninh hàng hải thông qua việc trao đổi giữa lực lượng tuần duyên và quốc phòng hai nước.

Theo Nguyệt Phương