“Tăng phí qua trạm BOT là cần thiết”

Thưa ông, vì sao Bộ GTVT có văn bản đề nghị Bộ Tài chính và các nhà đầu tư BOT chưa tăng giá vé qua trạm thu phí từ ngày 1.1.2016?

- Bộ GTVT đã đưa ra lộ trình rất hợp lý, với mức thu phí phụ thuộc vào các yếu tố: Tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế; sức chịu đựng của người dân và doanh nghiệp. Ba yếu tố này hình thành nên cơ chế giá.

Theo rà soát từ năm 2002 trở lại đây, cứ 3 - 5 năm CPI tăng thì phải điều chỉnh giá để phù hợp với tốc độ tăng trưởng của CPI. Trong đề án BOT đưa ra quy định, cứ 3 năm cho phép nhà đầu tư nghiên cứu đề xuất cơ quan có thẩm quyền để tăng phí. Từ năm 2002 tới nay mới tăng phí 2 lần. Lần đầu tiên là 10.000 đồng cho một xe tiêu chuẩn, lần thứ hai là 20.000 đồng, đến nay là 30.000 đồng.

Vừa qua, sau khi xem xét tốc độ tăng trưởng ổn định trong vài năm qua, giá xăng giảm xuống, chi phí vận tải cũng giảm xuống thì việc tăng giá vé vào thời điểm này sẽ tạo sức ép ảo cho người dân. Nhưng thực chất, việc tăng này là hợp lý.

Đây chỉ là đề xuất của Bộ GTVT thôi, còn Bộ Tài chính nói cũng có cái lý của Bộ Tài chính. Bởi tất cả các phương án đã làm với nhà đầu tư rồi, bây giờ không thực hiện sẽ phá vỡ phương án tài chính. Khi đó sẽ ảnh hưởng đến các ngân hàng. Bởi họ thu nợ theo chu trình khép kín, bây giờ lãi suất tăng lên thì bản thân nhà đầu tư cũng bị ảnh hưởng.

Vì sao mỗi trạm thu phí lại có mức thu khác nhau, thưa ông?

- Tất cả các trạm thu phí trên cả nước nên thống nhất một giá để có sự cân bằng, khi đi vùng này vùng khác có một mức giá như nhau. Tuy nhiên, vừa rồi một số trạm do sức ép vấn đề đầu tư nên thu phí tập trung vào một trạm. Nếu chia ra nhiều trạm sẽ bị phân tán, không đủ cự ly.

Như trạm Bến Thủy việc thu phí qua trạm Bến Thủy bao gồm 4 dự án BOT: Dự án đường tránh TP.Vinh, đường tránh TP.Hà Tĩnh, cầu qua QL46, cầu Nghi Xuân. Cả 4 dự án đó, nếu để mức thu 30.000 đồng thì không thể lập 4 trạm. Nhưng nếu cả 4 trạm đó để mức thu 45.000 đồng thì thực tế còn thấp hơn những trạm khác. Thế nhưng, người dân đi qua đó vẫn cảm thấy bị thu quá nhiều. Bộ GTVT cũng đã bàn bạc với địa phương để tiếp tục giảm mức phí cho người dân thường xuyên đi qua đó bằng vé tháng.

Như vừa rồi tại Hòa Bình, Bộ GTVT cũng yêu cầu nhà đầu tư làm việc với địa phương để có được một mức giá chấp nhận được cho người dân đi qua.

Đây là hai vấn đề phải xử lý đồng thời. Việc tăng phí là cần thiết, còn tăng như thế nào nhà đầu tư phải làm việc với từng dự án một để có giải pháp cho phù hợp.

Bộ Tài chính trả lời nếu chưa tăng phí phải làm thông tư cho từng trạm thu phí một, đây có phải là vướng mắc?

- Nếu chúng ta nói về mặt pháp lý thì 20 thông tư hay hàng trăm thông tư, nếu cần thay đổi vẫn phải thay đổi. Thế nhưng, cái thay đổi đó như thế nào để phù hợp với thực tiễn hiện nay, đó là phải cân đối giữa hoàn vốn nhà đầu tư, sức chịu đựng của người dân và sức tăng trưởng của nền kinh tế.

Đối với vấn đề lịch sử các trạm thu phí được đặt ở một đường, nhưng lại thu phí hoàn vốn cho đường khác. Nhà nước có mua lại các trạm thu phí này không, thưa ông?

- Trong chủ trương là có, nhưng áp dụng thời điểm nào phải phụ thuộc sức phát triển của nền kinh tế. Các nước trên thế giới cũng làm như thế, nghĩa là ban đầu đầu tư các dự án BOT, khi nhà nước đủ sức sẽ mua lại các trạm đó, nhưng không phải mua lại một lần mà là mua lại để thay nhà đầu tư trả. Nhà nước sẽ trích một phần thu hàng năm ra để trả lãi cho ngân hàng.

Trân trọng cảm ơn ông!