Xét xử đại án tham nhũng tại Vinalines: Tranh luận gay gắt quanh ụ nổi

* Ngày 16-12 tòa tuyên án

Nói lời sau cùng tại tòa, Dương Chí Dũng cho biết mình rất hối hận và gửi lời xin lỗi đến Đảng, Chính phủ, Quốc hội và toàn thể nhân dân.

Phải có trách nhiệm với tài sản của Nhà nước

Đối đáp với các luật sư, đại diện Viện Kiểm sát nhân dân TP Hà Nội giữ quyền công tố tại phiên tòa khẳng định cáo trạng truy tố các bị cáo là đúng người, đúng tội.

Về việc một số luật sư và người liên quan cho rằng vốn đầu tư ụ nổi 83M và vốn của Vinalines có thuộc tài sản của Nhà nước hay không, đại diện Viện kiểm sát cho biết theo pháp luật và điều lệ của tổng công ty thì Vinalines là doanh nghiệp nhà nước, 100% vốn điều lệ là của Nhà nước. Vì vậy có thể nói toàn bộ tài sản từ cơ sở vật chất đến tiền vốn phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh đều là tài sản của Nhà nước. Dương Chí Dũng với vai trò là chủ tịch hội đồng quản trị là người đại diện cho vốn nhà nước, là người chịu trách nhiệm cao nhất cho nguồn vốn này.

Đại diện Viện kiểm sát khẳng định: “Vinalines vay tiền ngân hàng để mua ụ nổi thì phải coi đó là tài sản của Nhà nước và phải có trách nhiệm coi đó như nguồn vốn Nhà nước giao cho mình quản lý. Mọi hành vi sử dụng nguồn vốn gây thiệt hại cho Nhà nước đều bị xử lý. Dương Chí Dũng là chủ tịch hội đồng quản trị, là người chịu trách nhiệm cao nhất trong Tổng công ty Vinalines. Không thể nói Dũng không trực tiếp quản lý và không chịu trách nhiệm”.

Ụ nổi không phải là tàu biển thì là mớ rau à?

Cáo trạng xác định ụ nổi 83M là tàu biển và chịu sự quản lý của các quy định về tàu biển. Cụ thể, theo nghị định 49 năm 2005 của Chính phủ thì các loại tàu biển sử dụng tại VN không quá 15 năm tuổi. Tuy nhiên, tại tòa các bị cáo, luật sư và người liên quan đều cương quyết cho rằng ụ nổi 83M không phải tàu biển. Cụ thể, luật sư bào chữa cho các bị cáo cho rằng ụ nổi là phương tiện để sửa chữa tàu biển chứ không phải tàu, vì vậy việc cơ quan tố tụng xác định ụ 83M là tàu biển để kết tội các bị cáo là hoàn toàn sai.

Đối đáp vấn đề này, đại diện Viện kiểm sát đã công bố hợp đồng mua bán ụ nổi 83M giữa Công ty AP và Vinalines, trong đó 83M được gọi là con tàu. “Tôi không hiểu đại diện Bộ Giao thông vận tải và các bộ ngành nghĩ gì mà nói 83M không phải là tàu. Trong khi đã có tờ khai đăng ký tàu biển và 83M đã được cấp giấy chứng nhận đăng ký tạm thời tàu biển VN với các thông số cụ thể như: con tàu tên 83M, tên chủ tàu, loại tàu là ụ nổi... Vấn đề là chúng ta quản lý nó như thế nào. Ụ nổi hàng triệu đô mà vào VN không có quy định quản lý à? 83M không phải là tàu biển thì là mớ rau à? Ụ nổi không phải là tàu biển nhưng nó được quản lý theo quy phạm quản lý tàu biển” - Viện kiểm sát cho biết.

Tại tòa, luật sư bào chữa cho bị cáo Lê Văn Dương (nguyên là đăng kiểm viên của Chi cục Đăng kiểm số 6) cho rằng bị cáo bị oan, vì bị cáo đã gửi Cục Đăng kiểm VN bản giám định tình trạng thực tế của ụ 83M. Sau đó Cục Đăng kiểm VN đã gửi Vinalines văn bản này, việc quyết định mua hay không là của Vinalines. Về vấn đề này, đại diện Viện kiểm sát cho biết: “Lý lẽ của bị cáo Dương và luật sư là không xác đáng. Mình đã làm sai thì phải nhận. Văn bản của Cục Đăng kiểm VN rất dở là lập lờ, nói là để Vinalines nghiên cứu. Cái này lập lờ đã giúp Vinalines có cơ hội tận dụng những cái không rõ ràng”.

Luật sư Trần Hồng Phúc bào chữa cho ba bị cáo Huỳnh Hữu Đức, Lê Văn Lừng, Lê Ngọc Triện (nguyên cán bộ Chi cục Hải quan Vân Phong, Khánh Hòa) cho rằng ba bị cáo không có lỗi trong việc cho thông quan ụ nổi 83M. Việc cho thông quan ụ nổi 83M là quy trình tự động của máy tính, chuyển từ bước 1, bước 2 sang bước 3... Tại tòa, ba bị cáo Triện,  Đức và Lừng cũng kêu oan và khẳng định bị điều tra viên ép cung, đánh đập. Vấn đề này Viện kiểm sát khẳng định ba bị cáo đã không làm tròn chức năng của người gác cửa và đã nhập vào VN một đống sắt vụn. Cụ thể, các bị cáo phải nhập dữ liệu vào máy tính để máy ra kết quả chứ máy không thể tự kiểm tra hàng hóa và cho kết quả tự động như lời luật sư.

Khi các bị cáo vẫn một mực kêu oan và cho rằng mình làm đúng, đại diện Viện kiểm sát đã thốt lên: “Tính đến thời điểm khởi tố vụ án, ụ nổi 83M đã làm thất thoát của Nhà nước 525 tỉ đồng chứ không phải hơn 366 tỉ đồng như trong cáo trạng nữa. Và cho đến nay thì không biết đã tăng lên bao nhiêu. Tôi không thể hiểu tại sao đến giờ này các vị vẫn cứ cho rằng mình đúng. Tôi không hiểu nói đúng chỗ nào? 83M là vật bình thường thì Vinalines quản lý thế nào mà nó lại trở thành một đống sắt vụn và bốc mùi hôi thối? Cho đến nay muốn bán sắt vụn cũng không xong, để ngày nào cũng phát sinh chi phí của Nhà nước ngày ấy”.

Lời nói sau cùng của bị cáo Dương Chí Dũng và Mai Văn Phúc tại tòa

* Bị cáo Dương Chí Dũng:

“Rất hối hận” và đọc thơ

“...Bị cáo sinh ra trong một gia đình nội ngoại đều có truyền thống cách mạng. Bản thân bị cáo từ nhỏ đã nỗ lực phấn đấu cho sự nghiệp chung của gia đình và cũng học hỏi cầu thị. Bị cáo có hai bằng đại học, tiến sĩ kinh tế, đã vinh dự được là đại biểu chính thức dự Đại hội Đảng lần thứ 11.

Đúng là năm 2007, với cương vị chủ tịch hội đồng quản trị của Vinalines mà để xảy ra sai phạm này thật sự bị cáo rất hối hận. Và không thể nói gì hơn, bị cáo thật sự, thật lòng xin lỗi Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ, toàn thể nhân dân và toàn thể cán bộ công nhân viên ngành hàng hải vì đã để xảy ra sai phạm này, bị cáo rất hối hận. Dù thế nào đây cũng là khuyết điểm. Chỉ mong hội đồng xét xử và nhân dân hiểu rằng tấm lòng bị cáo không vì động cơ cá nhân mà vì năng nổ, nhiệt huyết, vì lúc đó nhu cầu sửa chữa rất lớn...

Tôi không tham lam, không vì cá nhân vì tôi mới về Vinalines, tôi dốc tâm sức cho truyền thống gia đình, đóng góp cho ngành hàng hải. Tôi có bài thơ ngày nhận chức: 28 năm qua lại trở về/những người hàng hải nặng thề năm xưa/dưới cờ Đảng nguyện cùng đưa/con tàu hàng hải đến bờ vinh quang...”.

* Bị cáo Mai Văn Phúc:

“Bị cáo thật sự oan uổng”

“Bị cáo mới vừa về công ty được hai tháng trời đã phải ký trình rất nhiều, để dẫn tới ngày hôm nay bị cáo phải đứng trước vành móng ngựa. Bị cáo cảm thấy, thực lòng rất oan uổng cho bị cáo. Bị cáo có công với ngành hàng hải rất lớn... (Khóc)... Bị cáo chưa làm gì không xứng đáng với lương tâm của mình. Bị cáo thật sự oan uổng. Mong tòa xem xét hành vi ai là người nhận số tiền đó. Nếu đã rõ ràng thì tòa có buộc tội bị cáo nặng hơn gấp 10 lần bị cáo cũng chấp nhận...”.