Thu phí không dừng: Liệu có về đích đúng hẹn?

Trước đó, dự án này đã nhiều lần lỗi hẹn kể từ năm 2018 đến nay. Liệu đây đã phải là hạn chót cuối cùng của thu phí không dừng ?

Sau 5 năm triển khai, dự án thu phí không dừng tại các trạm BOT trên cả nước đã gặp phải hàng loạt những vướng mắc, khó khăn khiến thời hạn hoàn thành được đặt ra rồi lại lỗi hẹn và không ít lần đã phải lùi lại.

Thu phí không dừng được xem là hình thức mang lại nhiều lợi ích hơn so với thu phí bằng tay như là thuận tiện, tiết kiệm thời gian, giảm ùn tắc giao thông và đặc biệt là minh bạch khoản thu của các dự án BOT. Tuy nhiên, vì nhiều lý do cả chủ quan và khách quan nên dự án này đến giờ vẫn còn đang loay hoay chưa có hồi kết.

Mốc ngày 31/12 tới đây vừa được Chính phủ chỉ đạo sẽ là hạn chót buộc phải hoàn thành dự án này, nếu không trạm BOT sẽ phải dừng thu phí. Do đó, thời điểm này, các đơn vị cung cấp dịch vụ đều đang cấp tập để nỗ lực đưa dự án về đích.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu đẩy nhanh triển khai hệ thống thu phí tự động không dừng. (Ảnh: Báo Đầu tư)

Cơ bản hoàn thành giai đoạn 1 của thu phí không dừng

Là trạm lớn nhất thuộc dự án thu phí không dừng giai đoạn 1, BOT Pháp Vân - Cầu Giẽ đã tự đầu tư thiết bị và vận hành dịch vụ này trong hơn 1 năm qua. Sắp tới, khi toàn bộ các trạm BOT trên cả nước đồng loạt triển khai thì dữ liệu sẽ được kết nối chung vào hệ thống thu phí không dừng của nhà cung cấp là VETC.

Theo đại diện VETC, mốc thời hạn Chính phủ yêu cầu sẽ khả thi để hoàn thành dự án. Tuy nhiên, điều quan trọng là sự tham gia của các chủ phương tiện và vai trò của cơ quan chức năng.

Theo kế hoạch, giai đoạn 1 do VETC thực hiện có 44 trạm BOT áp dụng thu phí không dừng. Tuy nhiên, thực tế sẽ chỉ có tối đa 38 trạm về đích vào ngày 31/12 tới bởi một số trạm thuộc các tuyến cao tốc chưa được đầu tư thiết bị và chưa được thu phí nên chưa thể triển khai.

Trạm thu phí với 2 làn thu phí không dừng (ETC) trên Quốc lộ 5. (Ảnh: VGP)

Ngoài giai đoạn 1 do VETC thực hiện, giai đoạn 2 sẽ có 33 trạm nữa cũng phải hoàn thành thu phí không dừng vào cuối năm nay. Giai đoạn 2 này do một nhà cung cấp khác triển khai và hiện cũng đang gấp rút giải quyết những khó khăn cuối cùng để kết nối hệ thống thông suốt trên cả nước.

Tiến độ triển khai thu phí không dừng giai đoạn 2

Đến thời điểm nay, 25/33 trạm BOT của giai đoạn 2 đã lắp đặt và cơ bản thử nghiệm thành công hệ thống thu phí không dừng. 8 trạm còn lại do doanh thu không đạt như dự kiến nên đang được Bộ GTVT xem xét chưa triển khai. Nhiệm vụ lúc này là phải liên thông các hệ thống thu phí không dừng của 2 nhà cung cấp vào với nhau.

Ông Hồ Trọng Vinh, Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH thu phí tự động VETC, cho biết: "Hiện tại phần liên thông với nhau về mặt kĩ thuật đã hoàn thiện đã kết nối và chạy thử. Về mặt pháp lý hợp đồng, hai bên đã đàm phán và chuẩn bị cho triển khai kết nối chạy, về pháp lý thì chỉ còn phần hóa đơn thì hai bên phải làm việc lại với Tổng cục Thuế để hoàn thiện hơn".

Theo lãnh đạo công ty cổ phần Giao thông số Việt Nam (VDTC), một số khó khăn xuất phát từ việc nhà đầu tư BOT yêu cầu đàm phán lại hợp đồng do doanh thu sụt giảm cũng đang cần phải giải quyết.

Nhiều tuyến cao tốc tiếp tục lỗi hẹn thu phí không dừng?

Nhiều khả năng các trạm BOT trên các tuyến Quốc lộ và đường địa phương có thể hoàn thành thu phí không dừng theo chỉ đạo của Chính phủ. Tuy nhiên, với các tuyến cao tốc do Tổng công ty đầu tư và phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) thì lại tiếp tục lỗi hẹn vì đến giờ, các cơ quan quản lý vẫn chưa có phương án đề xuất bố trí nguồn vốn để thực hiện.

Ảnh: Báo Giao thông

4 dự án cao tốc thuộc quản lý của VEC được đầu tư bằng vốn ngân sách. Khi hoàn thành, các dự án này đều đã được quyết toán. Do đó, muốn triển khai thu phí không dừng sẽ phải xin các cấp có thẩm quyền phê duyệt nguồn vốn để triển khai. Theo đại diện Bộ GTVT, đến thời điểm này, cơ quan chủ quản VEC là Uỷ ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp vẫn chưa đưa ra phương án.

Ông Nguyễn Văn Huyện, Tổng Cục trưởng Tổng Cục đường bộ Việt Nam, Bộ GTVT, nói: "Bộ GTVT cũng đã tạo điều kiện để các nhà đầu tư thực hiện việc này nhưng về vốn bỏ ra đầu tư thì thuộc trách nhiệm thuộc về Uỷ ban quản lý vốn Nhà nước".

Như vậy, dịch vụ thu phí không dừng trên các tuyến cao tốc của VEC sẽ không thể về đích cùng với các trạm BOT khác trên cả nước vào 31/12 tới đây. Để đảm bảo sự thông suốt và hiệu quả của việc áp dụng thu phí không dừng đòi hỏi những vướng mắc liên quan đến các tuyến cao tốc của VEC sẽ phải nhanh chóng được giải quyết.

Bên cạnh đó, cũng cần những biện pháp để tiếp tục khuyến khích các chủ phương tiện sử dụng dịch vụ này bởi đến nay, cả nước mới chỉ có khoảng 1 triệu phương tiện dán thẻ, tương đương khoảng 25% tổng số xe ô tô.