Thức đặc sản nổi tiếng của Quảng Ninh: Tên gọi kỳ lạ nhưng được ví không thua gì cua hoàng đế

Mỗi địa phương ở nước ta lại nổi tiếng với một, hoặc nhiều thức đặc sản khác nhau. Ở đất cảng Quảng Ninh, bên cạnh chả mực, bánh đa cua hay các loại hải sản tươi ngon, còn một món đặc sản nữa với cái tên nghe khá lạ tai. Ngoài ra, nó còn được người dân địa phương ví von không thua kém gì cua hoàng đế, hay gọi bằng biệt danh đặc biệt, "cua hoàng đế của Việt Nam". Thức đặc sản này chính là con cù kỳ. 

Con cù kỳ là con gì?

Cù kỳ hay còn có tên gọi khác là cua cù kỳ, cùm cùm hay cua đá. Đây là một loại cua biển, có hai càng to, mai màu nâu, mắt xanh lá cây, thịt săn chắc. Cù kỳ thường được tìm thấy ở những vùng biển ấm như Malaysia, Indonesia. Chúng sống trong các khe đá, mảnh gỗ dọc theo vách đá dọc bờ biển. Ở Việt Nam, cù kỳ có ở Quảng Ninh và Khánh Hòa, song ở Quảng Ninh, nó trở thành món đặc sản nổi tiếng hơn cả. Có 2 loại cù kỳ phổ biến nhất ở Việt Nam, đó là cù kỳ đen (cù kỳ lông) và cù kỳ đỏ. 

Cù kỳ - đặc sản Quảng Ninh được gọi là "vua hoàng đế của Việt Nam)

Theo trang Dân Việt, sở hữu cù kỳ có cái tên kỳ lạ như vậy bởi đặc điểm chúng có chiếc mai to, đôi chân co rúm lại và di chuyển chậm chạp hơn so với những loài cua biển khác. 

Những người đã thưởng thức cù kỳ nhận xét, thịt cù kỳ tuy không ngọt như thịt cua, song có thể nói là ngon hơn ghẹ, giá cù kỳ lại rẻ, vì vậy được ưa chuộng. Theo khảo sát, với cù kỳ nhỏ, 1kg thường được khoảng 9 con, thì có giá từ 90.000 - 110.000 đồng/kg. Còn với cù kỳ to, 1kg được khoảng 5-6 con thì có giá 120.000 - 170.000 đồng/kg. Với cù kỳ lông, thân chúng nhiều lông hơn cù kỳ thường và hiếm hơn, khó đánh bắt hơn, giá cũng thường cao hơn, dao động từ 200.000 - hơn 300.000 đồng 1kg từ 3-5 con. 

Những món ngon với cù kỳ

Là một trong hai địa phương ở nước ta có thể dễ dàng bắt gặp cù kỳ nhất, ở Quảng Ninh, người ta chế biến cù kỳ thành nhiều món ăn khác nhau và tạo đó thành thức đặc sản không thể không thử khi ghé thăm đất cảng. Nổi tiếng và phổ biến nhất chính là món bún cù kỳ. 

Theo chia sẻ từ những người dân bản địa, bún cù kỳ bắt nguồn từ những người dân làng chài ở Quảng Ninh. Họ đánh bắt được nhiều cù kỳ, thay vì đem nướng hay hấp, họ nhận thấy cù kỳ nhiều gạch, hoàn toàn có thể nấu thành món bún tương tự như bún riêu. 

Món bún cù kỳ là một trong những đặc sản nổi tiếng ở Quảng Ninh

Cù kỳ đầu tiên khi mang về sẽ được rửa sạch rồi sơ chế. Hai phần là càng và thân sẽ được tách riêng rồi đem đi hấp chín. Trong đó, thân cù kỳ sẽ được xay nhỏ, lọc và trở thành nguyên liệu để nấu nước dùng của món ăn, còn phần càng sẽ được luộc, đập vỏ lấy thịt để cho vào món ăn, nhằm tăng hương vị và giá trị dinh dưỡng. Phần gạch cù kỳ sẽ được xào sơ qua với hành hay các loại gia vị khác cho đến khi dậy mùi thơm. 

Tất cả hòa quyện với nhau và tạo nên một bát bún kỳ với hương vị hòa hợp. Bát bún cù kỳ của người Quảng Ninh cũng thường có thêm các loại hải sản khác, tôm, mực khô, bề bề hay đậu, chả lá lốt. Khi ăn, thực khách có thể cho thêm giấm bỗng hoặc ăn kèm rau sống, măng muối ớt... 

Đến du lịch Quảng Ninh, du khách có thể dễ dàng bắt gặp bún cù kỳ ở nhiều hàng quán, từ sang trọng cho đến dân dã ven đường. Giá cho một bát dao động trong khoảng 30.000 - 50.000 đồng/bát. 

Bún cù kỳ có thể thêm nhiều nguyên liệu, gia vị khác

Ngoài chế biến thành bún, cù kỳ cũng được người dân bản địa đem hấp, nướng, rang hoặc sốt me, thích hợp cho những thực khách thích thưởng thức hương vị trực tiếp của món hải sản này. 

Như đã nói ở trên, thịt cù kỳ chắc, ngọt, đồng thời đem lại nhiều chất dinh dưỡng. Thời điểm được xem là lý tưởng nhất để thưởng thức cù kỳ ở Quảng Ninh là vào khoảng tháng 3, tháng 4. Lúc này, cù kỳ mang nhiều gạch, thịt trắng và dày. Còn đến tháng 5 tháng 6 là khoảng thời gian cù kỳ sinh sản. Còn từ tháng 8, gió mùa bắt đầu xuất hiện, cù kỳ chui sâu vào hang đá nên việc đánh bắt khó khăn, vì vậy ít cù kỳ để phục vụ thực khách hơn. 

Cù kỳ có thể chế biến theo nhiều kiểu khác nhau