Tiếp tục gia hạn cho vay ngoại tệ, ngân hàng nào hưởng lợi?

Gia hạn cho vay ngoại tệ trong năm 2018

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa công bố dự thảo Thông tư Sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 24/2015/TT-NHNN ngày 8/12/2015 của Thống đốc NHNN Việt Nam quy định cho vay bằng ngoại tệ của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đối với khách hàng vay là người cư trú.

Theo đó, Nhà điều hành cho biết, trên cơ sở đánh giá tình hình cho vay bằng ngoại tệ trong thời gian qua, tình hình kinh tế vĩ mô và hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, NHNN nhận thấy hoạt động sản xuất hàng xuất khẩu vẫn còn gặp nhiều khó khăn và trong thời gian tới cần tiếp tục được hỗ trợ theo chủ trương của Chính phủ.

Trong khi đó, doanh nghiệp có nguồn thu bằng ngoại tệ để trả nợ vay nên việc cho vay bằng ngoại tệ ảnh hưởng không lớn đến thanh khoản ngoại tệ của TCTD.

Cùng với đó, trong bối cảnh chênh lệch lãi suất cho vay bằng VND cao hơn lãi suất cho vay bằng ngoại tệ (khoảng 3%), việc cho vay bằng ngoại tệ với lãi suất thấp hơn giúp cho các doanh nghiệp xuất khẩu tiết kiệm chi phí vay vốn, góp phần giảm giá thành sản phẩm tăng sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế, phù hợp với chủ trương của Chính phủ tại Nghị quyết số 35/NQ-CP ngày 16/5/2016 về hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp đến năm 2020.

Bên cạnh đó, việc cho vay bằng ngoại tệ để đáp ứng các nhu cầu vốn phục vụ hoạt động sản xuất - kinh doanh hàng hoá xuất khẩu giúp các TCTD có cơ hội quản lý và thu hút được nguồn ngoại tệ từ hoạt động xuất khẩu, khách hàng không bị rủi ro về tỷ giá.

Theo đó, NHNN nhận thấy, cần duy trì việc cho vay bằng ngoại tệ đối với nhu cầu thanh toán chi phí trong nước thực hiện phương án sản xuất hàng xuất khẩu để hỗ trợ DN tiết kiệm chi phí vay vốn, tăng khả năng cạnh tranh, đồng thời tạo điều kiện cho các DN có thời gian tiếp cận dần với các sản phẩm phái sinh tỷ giá, lãi suất và giá cả hàng hóa để phòng ngừa rủi ro tỷ giá và rủi ro khác liên quan.

Chính vì vậy, NHNN đã dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 24/2015/TT-NHNN ngày 8/12/2015 quy định cho vay bằng ngoại tệ của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đối với khách hàng vay là người cư trú theo hướng gia hạn hoạt động cho vay ngoại tệ.

Ngân hàng nào hưởng lợi?

Đây là lần thứ 6 NHNN gia hạn quy định cho phép cho vay bằng ngoại tệ trong hệ thống ngân hàng kể từ khi Thông tư đầu tiên quy định về cho vay bằng ngoại tệ là Thông tư 37/2012/TT-NHNN được ban hành vào ngày 28/12/2012.

Thông tư mới nhất quy định về vấn đề này là Thông tư 24/2015/TT-NHNN ban hành ngày 8/12/2015; theo đó cho phép 4 nhu cầu được vay vốn bằng ngoại tệ.

Thứ nhất, cho vay doanh nghiệp nhập khẩu để thanh toán tiền nhập khẩu hàng hóa, dịch vụ khi doanh nghiệp vay có đủ ngoại tệ từ nguồn thu sản xuất, kinh doanh để trả nợ vay.

Thứ hai, cho vay ngắn hạn đối với doanh nghiệp đầu mối nhập khẩu xăng dầu được Bộ Công thương giao hạn mức nhập khẩu mặc dù những doanh nghiệp này không có hoặc không có đủ nguồn thu ngoại tệ từ hoạt động sản xuất, kinh doanh để trả nợ vay.

Thứ ba, cho vay ngắn hạn để đáp ứng các nhu cầu vốn của các doanh nghiệp xuất khẩu có đủ ngoại tệ từ nguồn thu xuất khẩu để trả nợ vay. Tuy nhiên sau khi giải ngân vốn cho vay, doanh nghiệp đi vay phải bán số ngoại tệ vay đó cho TCTD cho vay và mua lại tiền đồng; trừ trường hợp nhu cầu vay vốn của doanh nghiệp đi vay để thực hiện giao dịch thanh toán mà đồng tiền giao dịch là ngoại tệ.

Thứ tư, cho vay để đầu tư trực tiếp ra nước ngoài được Chính phủ quyết định chủ trương đầu tư.

Theo đánh giá của các chuyên gia tại công ty chứng khoán HSC, quyết định gia hạn cho vay ngoại tệ sẽ không dẫn đến bất kỳ rủi ro lớn nào.

Lý giải điều này, HSC cho rằng, hệ số dư nợ trên huy động vốn (LDR) ngoại tệ được kiểm soát khá tốt, là 96,31% vào tháng 9/2017 (LDR đối với tiền đồng là 92,49% và hệ số LDR thuần hợp nhất là 92,81%).

Trong khi đó tỷ trọng các khoản vay bằng USD là 8,9% tổng dư nợ toàn ngành tính đến cuối tháng 9/2017, tương đương 24,1 tỷ USD. Tỷ trọng này vào cuối năm 2016 là 8,7% và 19,6% vào cuối năm 2012, là thời điểm thông tư về thời hạn ngừng cho vay ngoại tệ bắt đầu áp dụng.

HSC ước tính cho vay bằng USD đã tăng 17,15% so với đầu năm lên 24,71 tỷ USD trong khi tiền gửi bằng USD cũng tăng 8,71% so với đầu năm lên 29,41 tỷ USD trong 11 tháng đầu năm 2017.

Trong 5 năm dư nợ cho vay bằng USD đã giảm 14,03% từ 24,54 tỷ USD xuống 21,10 tỷ USD và tiền gửi bằng USD tăng 36% từ 19,89 tỷ USD lên 27,05 tỷ USD.

Cho vay bằng ngoại tệ tăng trở lại phần nào phản ánh quan điểm nới lỏng hơn từ phía Chính phủ trong bối cảnh hệ thống ngân hàng đã được tái cấu trúc tốt hơn nhiều và tỷ giá cũng đang được duy trì ổn định.

Diễn biến này cũng phản ánh nguồn dự trữ ngoại hối dồi dào và thực tế cho thấy hiện các doanh nghiệp cũng chưa áp dụng nhiều các hợp đồng kỳ hạn hoặc tương lai.

Theo HSC, việc gia hạn cho vay ngoại tệ sẽ là thông tin tốt đối với các ngân hàng như Vietcombank và Eximbank, là những ngân hàng thường có tỷ trọng cho vay bằng USD trong tổng dư nợ lớn hơn các ngân hàng khác.

Ngoài ra, đây cũng là tin tốt với những ngân hàng có hệ số LDR đối với USD tính đến cuối tháng 9/2017 cao, ví dụ như BIDV (176%), Vietinbank (205%), Sacombank (127%) và VIB (145%).