Trung Quốc đang thiếu trầm trọng tiền trả lương hưu

Tình trạng thiếu tiền trả lương hưu tại Trung Quốc đang ngày một tồi tệ hơn trong bối cảnh nhiều nhà hoạt động chính sách Trung Quốc thắt chặt chiến dịch ngăn nợ tăng quá cao cản trở đến tăng trưởng kinh tế.

Tình trạng dân số già hóa nhanh ở Trung Quốc đồng nghĩa với việc tiền hưu trí mà người lao động đóng góp không đủ để trả lương hưu cho họ lúc về già. Chính phủ Trung Quốc vì vậy từ năm 2014 đến nay phải bù tiền vào.

Chi phí hưu trí tăng 11,6% lên mức 2,58 nghìn tỷ nhân dân tệ (tương đương 410 tỷ USD) trong năm 2016. Chính phủ Trung Quốc mỗi năm phải bù vào 429,1 tỷ nhân dân tệ, theo số liệu từ Bộ Tài chính Trung Quốc.

Trong năm nay, chính phủ Trung Quốc sẽ phải bù vào 600 tỷ nhân dân tệ và năm sau con số đó sẽ lên mức 890 tỷ nhân dân tệ vào năm 2020, theo tính toán của Viện nghiên cứu chiến lược kinh tế tại Bắc Kinh.

Còn theo tổ chức Enodo Economics tại London, tổ chức đã chịu trách nhiệm tư vấn chính sách cho chính phủ Trung Quốc, mức tiền mà chính phủ Trung Quốc phải bù ra để trả lương hưu sẽ có thể lên mức 1,2 nghìn tỷ nhân dân tệ vào năm 2019. Con số này cao hơn so với tính toán của viện chiến lược. Tuy nhiên Bộ Tài chính Trung Quốc từ chối công bố con số cụ thể.

“Một trong những rủi ro lớn nhất mà chính phủ Trung Quốc đang đối mặt chính là chi phí lương hưu tăng cao. Hiện tại, hệ thống hưu trí tại Trung Quốc có nhiều vấn đề, chính vì vậy ngân sách nhà nước phải bù ra”, một quan chức thuộc Viện nghiên cứu chiến lược kinh tế nhận xét.

Tình trạng thiếu hụt của ngân sách nhà nước đang khiến chủ tịch Trung Quốc, ông Tập Cận Bình, phải cẩn trọng hơn trong việc ngăn nợ trong lĩnh vực doanh nghiệp tăng cao.

Trong năm ngoái, nguồn thu của chính phủ Trung Quốc tăng trưởng 7,4% và như vậy có năm tăng trưởng mạnh đầu tiên tính từ năm 2011. Tuy nhiên nếu trong năm nay kinh tế Trung Quốc không tăng trưởng nhanh, tăng trưởng thu ngân sách không thể duy trì đà tăng ấn tượng như vậy.

Nếu thu ngân sách không tăng đủ mạnh để bù cho tiền phải chi ra trả lương hưu, chính phủ Trung Quốc có thể sẽ phải phát hành trái phiếu.

Dân số Trung Quốc đang già đi nhanh chóng. Trong năm ngoái, Hội đồng Nhà nước Trung Quốc công bố vào năm 2030, khoảng 25% dân số Trung Quốc sẽ trên 60 tuổi, số lượng người già tại Trung Quốc như vậy sẽ tăng đến 13,3% so với khảo sát thực hiện vào năm 2010.

Cho đến nay, việc chính phủ Trung Quốc tạm ngưng việc áp dụng bắt buộc thực hiện chính sách một con đã không giúp tỷ lệ sinh tăng cao bởi chi phí cuộc sống tại Trung Quốc đã trở nên quá đắt đỏ với đại bộ phận người dân. Trong năm ngoái, Trung Quốc có 17,2 trẻ em được sinh ra, trong khi đó con số này vào năm 2016 là 18,5 triệu trẻ em.

Hệ thống trả lương hưu hiện tai của Trung Quốc được thiết lập vào đầu thập niên 1990, người lao động sẽ được trả lương hưu dựa trên những gì họ đóng góp. Tuy nhiên, chênh lệch giữa nguồn thu và chi ngày một lớn bởi ngày một nhiều người già trong khi số lượng người đi làm đóng thuế giảm đi.

Theo chuyên gia nghiên cứu cao cấp tại China Finance 40, một tổ chức nghiên cứu kinh tế tại Bắc Kinh, chính phủ Trung Quốc nên khuyến khích người dân đầu tư nhiều hơn cho hưu trí để giảm gánh nặng cho chính phủ.