Trung Quốc "tiên hạ thủ vi cường": Sẵn sàng lá bài phòng thủ dù ông Trump chưa bước chân vào Nhà Trắng

Trung Quốc phòng thủ sớm

Hãng tin Reuters mới đây cho biết, trong bối cảnh Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump đe dọa áp thuế, Trung Quốc đã bắt đầu có động thái phòng thủ, nhằm đưa Washington vào bàn đàm phán trước khi một cuộc chiến thương mại toàn diện có thể sẽ tiếp tục xảy ra.

"Với những bài học từ cuộc chiến thương mại ở cuối nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, Trung Quốc đang tìm cách tích lũy các lá bài mặc cả để khởi động các cuộc đàm phán với chính quyền mới của Mỹ về các lĩnh vực gây tranh cãi trong quan hệ song phương, bao gồm thương mại và đầu tư, khoa học và công nghệ. 

Trung Quốc cũng lo ngại về tác động tiêu cực của các mức thuế quan bổ sung đối với nền kinh tế khó khăn của mình", Reuters ngày 13/12 dẫn nhận xét của giới phân tích.

Tuần qua, Bắc Kinh đã tiến hành điều tra gã khổng lồ sản xuất chip Nvidia vì nghi ngờ tập đoàn Mỹ vi phạm luật chống độc quyền ở Trung Quốc. Động thái này diễn ra sau lệnh cấm xuất khẩu khoáng sản quý hiếm sang Mỹ.

Nhà kinh tế trưởng phụ trách khu vực châu Á của ngân hàng HSBC Fred Neumann cho biết: "Chúng ta phải xem đây là lời chào cho một cuộc đàm phán với Mỹ chứ không chỉ là việc áp thuế rồi tất cả mọi người đều rời đi".

Nhà nghiên cứu tại Trung tâm Trung Quốc của Đại học Oxford George Magnus thì cho hay Trung Quốc đã chuẩn bị tốt hơn để ứng phó với hầu hết mọi mức thuế quan, ngoại trừ "thông báo ngày tận thế" về mức thuế 60% đối với tất cả hàng hóa Trung Quốc.

Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới hiện đang thống trị toàn cầu các lĩnh vực như xe điện, năng lượng xanh và ít phụ thuộc vào các dòng máy bay Boeing và ô tô chạy bằng xăng cỡ lớn mà nước này đã mua vào năm 2017, sau khi tìm được các sản phẩm thay thế như máy bay Airbus và máy bay nội địa Comac C919.

Nhưng Trung Quốc vẫn chưa thể hoàn toàn tự cung tự cấp.

Các nhà phân tích cho biết, một cuộc chiến thương mại mới với nền kinh tế lớn nhất thế giới vẫn sẽ gây tổn hại nhiều hơn cho Trung Quốc, vì Washington có thể đánh thuế nhập khẩu ngày càng cao đối với hàng hóa của nước này và tiếp tục tách Trung Quốc khỏi chuỗi cung ứng của mình.

Trung Quốc vẫn cần nhập khẩu các vật liệu chiến lược từ Mỹ như vi mạch hiện đại và các thiết bị công nghệ cao khác, đồng thời trông cậy vào thị trường tiêu dùng Mỹ mua hàng hóa từ Bắc Kinh, do triển vọng thương mại toàn cầu kém khởi sắc và nhu cầu tiêu dùng trong nước yếu.

Nhà kinh tế trưởng khu vực Châu Á - Thái Bình Dương tại Natixis (Hồng Kông, Trung Quốc) Alicia Garcia-Herrero nói rằng, Bắc Kinh muốn ngồi lại với ê kíp của Tổng thống đắc cử Donald Trump trước khi ông áp đặt thêm các biện pháp hạn chế xuất khẩu công nghệ cao.

Bà nói thêm, dù Huawei đã đầu tư mạnh vào năng lực sản xuất chip tiên tiến thì khả năng thương mại hóa của tập đoàn Trung Quốc này vẫn chưa rõ ràng. Điều này thúc đẩy các nhà đàm phán Trung Quốc ngồi lại với các đối tác Mỹ để đạt được thỏa thuận đảm bảo nguồn cung cấp chip ổn định do Mỹ sản xuất.

Nghệ thuật thỏa thuận

Trung Quốc phải mất 2 năm mới đồng ý nhập thêm 200 tỷ USD hàng hóa và dịch vụ của Mỹ theo các điều khoản của thỏa thuận Giai đoạn 1 nhằm chấm dứt cuộc chiến thương mại trong nhiệm kỳ trước của ông Trump.

Lần này, Trung Quốc lại có những động thái mới để thu hút Washington như tăng mua dầu và khí đốt tự nhiên hóa lỏng, vì hiện tại Mỹ đang sản xuất nhiều hơn mức có thể tiêu thụ.

Ông Bo Zhengyuan tại công ty tư vấn Plenum có trụ sở tại Thượng Hải cho biết, trong bối cảnh Mỹ gia tăng hạn chế xuất khẩu chip thì các lĩnh vực như hàng nông sản, hàng hóa và năng lượng là một trong những mặt hàng mà Mỹ vẫn có thể bán cho Trung Quốc.

Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết nước này sẵn sàng tham gia và trao đổi với các đội ngũ kinh tế và thương mại của chính quyền đắc cử Donald Trump.

Nhưng Bắc Kinh cũng có những đòn để đáp trả Washington.

Chủ tịch Phòng Thương mại Mỹ tại Trung Quốc Michael Hart cho biết các công ty Mỹ đã cảm nhận được áp lực về việc tiếp cận thị trường xứ tỷ dân.

Theo một cuộc khảo sát vào tháng 9 của chi nhánh Thượng Hải thuộc Phòng Thương mại Mỹ, tâm lý kinh doanh của các công ty Mỹ tại Trung Quốc đang ở mức thấp nhất kể từ năm 1999.

Ngoài ra là các yếu tố phi kinh tế cũng đang tác động mạnh mẽ. Ông Trump đã cam kết áp thêm thuế 10% đối với hàng hóa Trung Quốc nhằm buộc Bắc Kinh siết chặt việc kiểm soát chất gây nghiện chafentanyl vào Mỹ. 

Theo ông Neumann, việc sử dụng lý do chính trị để áp đặt các hạn chế thương mại sẽ khiến những căng thẳng trở nên khó giải quyết hơn nhiều.