TS. Nguyễn Đức Kiên: “Chưa đến lúc Nhà nước can thiệp vào thị trường nợ xấu”

TS Nguyễn Đức Kiên

Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Quốc hội

40 bài viết

• Trước mắt là cứu doanh nghiệp đã. Cứu được doanh nghiệp là đảm bảo được ổn định kinh tế
  Tại: Kỳ vọng giảm bớt kế hoạch cơ cấu nợ ngân hàng
• Hai năm tới Đà Nẵng sẽ bị âm nguồn thu
  Tại: Không còn đất để bán, Đà Nẵng sẽ 'âm' nguồn thu

Nợ xấu vẫn đang là vấn đề nhức nhối của ngành ngân hàng hiện nay. Nó là nguyên nhân chính cản trở lãi suất tín dụng giảm, giảm phần lớn lợi nhuận của ngân hàng. Đó là lý do tại sao, nhiều phương án được đưa ra nhằm giải quyết “cục máu đông” này của nền kinh tế.

Phương án dùng thêm ngân sách để xử lý nợ xấu được cho như một hình thức để Nhà nước can thiệp vào thị trường nợ xấu. Nó là phương án khả thi nhất hiện nay giúp các ngân hàng xử lý số “tài sản độc hại” khiến cơ thể sinh bệnh.

Tuy nhiên, nếu nhìn một cách khách quan thì nợ xấu phát sinh từ ngân hàng, mà nguyên nhân chính là do tăng trưởng tín dụng quá đà, năng lực thẩm định vốn kém. Vậy tại sao lại dùng ngân sách, tiền của dân để xử lý nợ xấu?

Trả lời câu hỏi về vấn đề sử dụng ngân sách để xử lý nợ xấu ngân hàng, TS. Nguyễn Đức Kiên, Phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho biết: Xử lý nợ xấu là cả một quá trình, đòi hỏi nền kinh tế phải có sự tổn thất nhất định. Tuy nhiên, chúng ta phải nhớ rằng trước khi Nhà nước bỏ vốn thì thị trường cần tự điều chỉnh.

"Khi thị trường không tự điều chỉnh được mới cần nhà nước can thiệp. Còn hiện nay, thị trường còn chưa điều chỉnh, thì tại sao bảo Nhà nước can thiệp? Chưa đến lúc Nhà nước can thiệp vào thị trường nợ xấu", ông Kiên nhận định.

Theo ông Kiên, thị trường điều chỉnh là phải cho phá sản những doanh nghiệp yếu kém, làm ăn không hiệu quả. Ngân hàng cho vay vào lĩnh vực rủi ro, sai phạm thì ngân hàng phải chịu và doanh nghiệp rủi ro thì phải chịu. Lúc đó, ngân hàng phải siết nợ doanh nghiệp. Sau khi siết nợ xong, ngân hàng cân đối trên bảng thu chi mà còn thiếu bao nhiêu thì hình thành nợ xấu, phải trích lập dự phòng.

Trong trường hợp này, nếu các ngân hàng không trích lập dự phòng thì sẽ không tăng được mức tín dụng để huy động. Lúc đó ngân hàng buộc phải giảm lợi nhuận, tài sản để xử lý nợ xấu. Các cổ đông phải chấp nhận lợi nhuận về bằng 0, thậm chí có 2 – 3 năm phải âm lợi nhuận, giảm tài sản. Đó là việc của các ngân hàng.

Ông Kiên phân tích: Khi đó, thị trường có thiếu thì Nhà nước sẽ thông qua 4 ngân hàng nhà nước để bơm tiền ra nhằm cân đối lại nhu cầu tín dụng của thị trường. Đó mới là lúc, Nhà nước can thiệp vào thị trường. Và nếu ngay cả 4 NHTM nhà nước không làm được thì Nhà nước sẽ thông qua VAMC để xử lý nợ xấu.

“Trong lúc đó, chúng ta phải đảm bảo NHTM nhà nước cũng là một doanh nghiệp kinh doanh, nguyên tắc của nó là không được mất vốn, phải có lợi khi tham gia thị trường đấy, nó phải đạt được lợi nhuận ít nhất là bằng với lợi nhuận kinh doanh bình thường thì cổ đông nước ngoài mới mua cổ phần ngân hàng. Và khi họ mua cổ phần rồi thì họ phải quyết dịnh chứ sao nhà nước lại phải quyết định”, ông Kiên khẳng định.

Đặt vấn đề “phá sản ngân hàng” khi ngân hàng không còn đủ năng lực, âm vốn, ông Kiên cho biết: “Chúng ta không để ngân hàng phá sản nên mới mua lại với giá 0 đồng. Như ngân hàng xây dựng là vốn đang âm 9.000 tỷ đồng và Nhà nước mua bằng 0 có nghĩa là Nhà nước phải bỏ thêm tiền để cho nó cân bằng”.

Cùng với đó Nhà nước cũng hỗ trợ bằng thủ tục, bằng ban hành các quy định đặc biệt. Ví như: Ngân hàng Xây dựng khi đã âm vốn thì không được vay trên thị trường 2. Nhưng trường hợp nhà nước là chủ sở hữu thì Nhà nước quy định ngân hàng này vẫn được tham gia vào thị trường 2 mua bán bình thường trong giới hạn quy định để đảm bảo tính thanh khoản của ngân hàng. Để dòng tiền của người gửi tiền phát hành tín dụng khi được tạo ra không tạo sự bất ổn của thị trường tiền tệ.

Ông Kiên cho biết: Hiện nợ xấu chúng ta đang để cho các ngân hàng tự xử lý và tự đề ra phương án xử lý. Chính phủ chỉ đảm bảo thị trường tài chính không bị vỡ, giữ ổn định để ngân hàng hoạt động. Trong thời hạn 5 năm nếu ngân hàng bán nợ xấu cho VAMC thì phải trích lập dự phòng rủi ro, để sau 5 năm xoá được cái nợ đấy. Đấy là sự hỗ trợ rất lớn của Nhà nước cho các ngân hàng thương mại.

Sau 5 năm, nếu ngân hàng không khắc phục được thì buộc Nhà nước phải vào cuộc. Và việc đầu tiên là mua nợ xấu theo giá thị trường, qua định giá của kiểm toán quốc tế. Họ định giá là bao nhiêu nếu định giá âm thì ngân hàng sau 5 năm phải bù vào chỗ tiền âm kia.

Sau 3 lần đại hội đồng cổ đông mà ngân hàng không bù được chỗ lỗ kia thì lúc ấy ngân hàng buộc phải tuyên bố phá sản, hoặc là để bị mua lại với giá 0 đồng.

Phân tích thêm, ông Kiên cho biết: “Lợi nhuận cùng với rủi ro của ngân hàng phải nhà đầu tư nước ngoài mới định giá được. Ngân hàng là lĩnh vực kinh doanh đặc biệt, không phải cứ bán xong, trao tay là xong. Nó như bán cây cảnh, bán xong đang ở chậu này tươi tốt nhưng chuyển sang chậu khác chắc gì đã tốt, đã sống. Cho nên bao giờ cũng có rủi ro, ràng buộc”.