Từ chuyện sản phụ bị ung thư vú quyết không điều trị để cứu con, bác sĩ BV Việt Đức chỉ cách dự phòng, phát hiện bệnh để "kẻ giết người thầm lặng" không hủy hoại bạn

Trong những ngày gần đây, câu chuyện sản phụ mang thai 3 tháng phát hiện mình ung thư vú giai đoạn muộn quyết định lựa chọn trì hoãn những cơ hội điều trị vì đứa con đã khiến rất nhiều người cảm động. Hình ảnh người mẹ tiều tụy vì chống chọi với bệnh tật để đứa con có thể chào đời đã khiến nhiều người không cầm được nước mắt. Cái tên Bình An của bé cũng là niềm gửi gắm, hy vọng của cha mẹ, mong em bé sẽ có một cuộc sống an yên trong tương lai.

Chia sẻ về câu chuyện này, bác sĩ Trần Quốc Khánh, bệnh viện Việt Đức cũng không giấu sự cảm động: "Dù nơi đâu, bất cứ lúc nào, tình mẫu tử vẫn luôn rất thiêng liêng và bất tử, phải không anh chị? Đứng trước những lựa chọn khó khăn, người mẹ luôn sẵn sàng hy sinh vì đứa con của mình. Thậm chí có nhiều trường hợp đã biết chắc rằng mẹ sẽ không thể nhìn thấy mặt con dù chỉ một lần, bởi lúc con được sinh ra cũng là lúc mẹ trút hơi thở cuối cùng, biệt ly trong đau thương".

Bác sĩ Trần Quốc Khánh trong một ca mổ. Ảnh: FBNV.

Tuy nhiên, bác sĩ Khánh cũng đồng thời cũng thể hiện một nỗi buồn ẩn sâu bởi trong xã hội còn nhiều người chủ quan trước sự nguy hiểm của bệnh và chưa có những lưu ý tương xứng để bảo vệ sức khỏe.

"Ung thư vú là kẻ "giết người" đứng số 1 ở nữ giới trong nhóm bệnh lý ung thư. Một thực tế ngang trái hiện nay đó là việc dự phòng và phát hiện sớm ung thư vú vô cùng đơn giản. Tuy nhiên sự hiểu biết cũng như cả sự quan tâm của chị em đến "kẻ giết người thầm lặng" này lại chưa tương xứng.

Mấy ai trong số các chị tạo thói quen đi khám và siêu âm vú mỗi 6 tháng 1 lần. Mấy ai trong các chị biết rằng ung thư vú có mang yếu tố di truyền tương đối rõ ràng, và hiện nay các nước phát triển đã sàng lọc sớm ung thư vú bằng công nghệ gene. Thêm nữa, chúng ta đã biết phải lưu ý những gì trong cuộc sống hằng ngày để dự phòng không cho ung thư vú… gọi tên mình hay chưa?"

Trong bài viết ngắn gọn trên trang cá nhân, bác sĩ Trần Quốc Khánh đã gửi đến mọi người những thông tin cơ bản về căn bệnh ung thư vú và cách dự phòng bệnh. Đó là những kiến thức rất hữu ích giúp cho mỗi người có thể tự bảo vệ sức khỏe của bản thân:

Ung thư vú cũng giống như rất nhiều ung thư khác, luôn có những yếu tố nguy cơ liên quan. Nhiều nghiên cứu ở trung tâm y tế Mayoclinic cho thấy, nếu chúng ta thay đổi lối sống có thể làm giảm nguy cơ ung thư vú, thậm chí ngay cả ở những phụ nữ có nguy cơ cao. Những nguy cơ đó bao gồm:

1. Uống rượu: Càng uống nhiều rượu, nguy cơ mắc ung thư vú càng cao. Khuyến cáo chung: Tốt nhất là phụ nữ không nên uống rượu, dù chỉ là lượng nhỏ 1 ly mỗi ngày.

2. Hút thuốc lá: Đã có rất nhiều bằng chứng cho thấy mối liên hệ giữa hút thuốc và nguy cơ ung thư vú, đặc biệt là ở phụ nữ tiền mãn kinh.

3. Tăng cân-béo phì: Thừa cân, béo phì làm tăng nguy cơ ung thư vú. Điều này đặc biệt đúng nếu béo phì xảy ra sau tuổi thanh niên, đặc biệt là sau khi mãn kinh.

4. Ăn uống thiếu khoa học: Một chế độ ăn uống lành mạnh có thể làm giảm nguy cơ mắc một số loại ung thư, cũng như bệnh tiểu đường, bệnh tim và đột quỵ. Ví dụ, phụ nữ ăn chế độ ăn Địa Trung Hải có bổ sung dầu ô liu và các loại hạt hỗn hợp có thể giảm nguy cơ ung thư vú. Chế độ ăn Địa Trung Hải tập trung chủ yếu vào các thực phẩm có nguồn gốc thực vật, như trái cây và rau quả, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, các loại hạt và ăn cá thay vì thịt đỏ.

5. Lười vận động thể chất và stress kéo dài: Hoạt động thể chất có thể giúp chúng ta duy trì cân nặng khỏe mạnh và giảm stress, giúp ngăn ngừa ung thư vú. Hầu hết những người trưởng thành khỏe mạnh nên vận động ít nhất 150 phút mỗi tuần cường độ nhẹ đến vừa như đi bộ, chạy bộ, đạp xe, yoga, bơi, múa... cộng với tập luyện sức mạnh ít nhất hai lần một tuần.

Cân bằng trong cuộc sống cũng vô cùng quan trọng, anh chị ạ. Bác sĩ nhận thấy nhiều người hiện nay đang bị cuốn đi theo cuộc sống vội vã, chẳng có cho mình và gia đình 1 phút thảnh thơi hoặc chỉ để nhìn lại chính mình 1 chút thôi. Điều gì là quan trọng nhất trong cuộc sống này của anh chị? Anh chị suy nghĩ thật kỹ và tự trả lời với chính mình nhé, anh chị sẽ nhận ra được điều gì là ý nghĩa nhất với chính đời mình.

6. Không cho con bú hoặc cai sữa quá sớm: Cho con bú đóng một vai trò trong phòng ngừa ung thư vú. Các chị cho con bú càng lâu, tác dụng bảo vệ và dự phòng ung thư vú càng lớn.

7. Sử dụng hormone nội tiết: Liệu pháp hormone kết hợp sử dụng trên 3-5 năm làm tăng nguy cơ ung thư vú. Nếu các chị đang dùng liệu pháp hormone cho các triệu chứng mãn kinh, hãy hỏi bác sĩ về các lựa chọn khác vì các chị có thể kiểm soát các triệu chứng của mình bằng các liệu pháp và thuốc điều trị không có nội tiết tố.

Nếu các chị quyết định lựa chọn vì lợi ích của liệu pháp hormone ngắn hạn lớn hơn các rủi ro, hãy sử dụng liều thấp nhất có hiệu quả và tiếp tục nhờ bác sĩ theo dõi thời gian bạn sử dụng hormone.

8. Tiếp xúc với bức xạ và ô nhiễm môi trường: Những thăm dò hình ảnh như chụp cắt lớp vi tính, chụp X-quang, chụp PET-CT hoặc những thăm dò sử dụng liều cao phóng xạ luôn làm tăng nguy cơ ung thư vú, đặc biệt ở trẻ em gái.

Một số nghiên cứu gần đây cho thấy có mối liên hệ giữa ung thư vú với phơi nhiễm tích lũy bức xạ trong suốt cuộc đời. Chúng ta chỉ thực hiện những thăm dò này khi thực sự cần thiết hoặc theo chỉ định của bác sĩ.

9. Tự khám và đi khám sức khoẻ, kiểm tra vú định kỳ: Đây là yếu tố vô cùng quan trọng. Bất cứ khối u nào cũng luôn cần thời gian hình thành và phát triển. Hơn nữa trong ung thư, việc phát hiện sớm giúp tiên lượng khả quan hơn rất nhiều. Nếu các chị nhận thấy bất kỳ thay đổi nào ở ngực, chẳng hạn như một khối u mới hoặc thay đổi trên da, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

Các chị hãy tự khám vú cho mình mỗi ngày lúc tắm nhé, cách khám thế nào các chị tìm hiểu trên internet hướng dẫn rất chi tiết. Các chị cũng nên: Khám vú mỗi 6 tháng -1 năm, bắt đầu ở tuổi 25. Chụp X- quang tuyến vú một lần mỗi năm bắt đầu ở tuổi 30 hoặc có thể sớm hơn nếu có nguy cơ cao hoặc có yếu tố gia đình và cân nhắc chụp cộng hưởng từ vú, sinh thiết nếu có chỉ định của bác sĩ.

10. Chủ động đi sàng lọc bằng công nghệ gen khi thấy mình có nguy cơ: Khoảng 5-10 % người bệnh bị ung thư vú là do đột biến gen. Đột biến ở hai gen chính BRCA1 và BRCA2 là nguyên nhân thường gặp của ung thư vú và ung thư buồng trứng. Những đột biến này làm tăng nguy cơ bị ung thư vú, ung thư buồng trứng cũng như các bệnh ung thư khác.

Người ta ước tính nguy cơ suốt đời (đến 70 tuổi) của ung thư vú là từ 55% đến 70% đối với BRCA1 và 45% đến 70% đối với BRCA2. Điều này có nghĩa là trong một nhóm gồm 100 phụ nữ có đột biến gen BRCA1, từ 55 đến 70 phụ nữ sẽ bị ung thư vú trong cuộc đời của họ. Nguy cơ mắc ung thư buồng trứng là khoảng 40% đến 45% đối với BRCA1 và 15% đến 20% đối với BRCA2.

Vậy nên nếu các chị thấy mình có nguy cơ (như liệt kê ở trên hoặc trong gia đình họ hàng huyết thống có người bị ung thư vú, ung thư buồng trưng, ung thư tuyến tuỵ) hoặc thậm chí nếu các chị có điều kiện, thì khuyên nên đến những trung tâm gen-di truyền để được tư vấn chi tiết.

Trên đây là những điều liên quan đến ung thư vú bác sĩ Khánh mong muốn gửi đến các mẹ các chị, rất mong mọi người đón nhận và chia sẻ nếu thấy ít nhiều giá trị.

*Theo bác sĩ Trần Quốc Khánh, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức