Tư duy cũ có thể khiến doanh nghiệp mất cơ hội từ UKVFTA

Ông Ngô Chung Khanh - Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương đã chia sẻ những lợi thế và rào cản, thách thức mà doanh nghiệp gặp phải khi xuất khẩu sang thị trường Anh sau hơn 1 năm thực hiện hiệp định UKVFTA .

Gạo Việt Nam xuất khẩu sang Vương quốc Anh tăng trưởng hơn 100%

Theo ông Ngô Chung Khanh, hiệp định UKFTA khởi đầu trong bối cảnh khó khăn do dịch bệnh COVID - 19 nhưng với lợi thế rất tốt về thuế do mức cắt giảm thuế của Anh rất lớn nên trao đổi thương mại hàng hóa hai chiều giữa Việt Nam và Vương quốc Anh đạt mức tăng trưởng cao, góp phần cân bằng cán cân thương mại. Sức mua trên thị trường Anh cao, nhất là sau dịch bệnh, Anh đang thúc đẩy đa dạng hóa nguồn cung và hướng đến thị trường có FTA, trong đó có Việt Nam.

Do vậy, đại đa số mặt hàng Việt Nam xuất khẩu sang Anh tăng trưởng rất tốt như cà phê, hạt tiêu, cao su, rau quả, may mặc giày dép tăng trưởng đến gần 100%. Trong đó, mặt hàng gạo, dù phải cạnh tranh với gạo Ấn Độ - nước thuộc địa có quan hệ thương mại truyền thống lâu năm với Anh và chuỗi cung ứng thiết lập lâu đời nhưng gạo Việt Nam vẫn có mức tăng trưởng đến 100%.

Ở chiều ngược lại, trong kim ngạch nhập khẩu từ Anh, một số doanh nghiệp dệt may, da giày Việt Nam nhập nguyên liệu từ Anh để đăng ký nguồn gốc xuất xứ. Điều này có lợi cho doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp may mặc, da giày đạt được nguyên tắc xuất xứ, thậm chí nâng cao được giá trị sản phẩm. Vương quốc Anh đang trở thành nguồn cung cấp nguyên vật liệu giá trị cao, công nghệ tốt cho Việt Nam.

Đan xen với thuận lợi là thách thức doanh nghiệp Việt cần phải vượt qua. Đó là Anh có tiêu chuẩn cao, đặc biệt là tiêu chuẩn về môi trường, lao động, rất cần doanh nghiệp Việt Nam có sự thích ứng; cạnh tranh với các sản phẩm, hàng hoá đến từ các nước thuộc địa mà thị trường Anh coi trọng; các khó khăn về lạm phát toàn cầu, nhu cầu của người dân giảm, bằng chứng là đơn hàng dệt may sang Anh của Việt Nam đã giảm nhiều…

“Vương quốc Anh đặc biệt quan tâm đến phát triển bền vững như bảo vệ môi trường, lao động, trách nhiệm xã hội… nên hàng hóa của một quốc gia nào đó xuất khẩu sang Anh muốn có chỗ đứng trong lòng người tiêu dùng, ngoài các yếu tố giá cả, chất lượng còn phải đảm bảo các yếu tố phát triển bền vững. Đây là sự khác biệt lớn, các doanh nghiệp cần phải chú ý nhiều hơn” - ông Ngô Chung Khanh nhấn mạnh.

Các ngành hàng được xác định cần thúc đẩy xuất khẩu được Bộ Công Thương tổ chức các hội nghị chuyên đề hướng dẫn, tuyên truyền

Tuy nhiên, theo phân tích của Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên, khó khăn lớn nhất là tư duy của doanh nghiệp. Doanh nghiệp chấp nhận hài lòng với những thị trường truyền thống hay là vượt qua sự hài lòng đó để đến với sân chơi của thị trường Anh.

Qua sự trao đổi với một số doanh nghiệp, đại diện lãnh đạo Vụ Chính sách thương mại đa biên nhận thấy một bộ phần doanh nghiệp tập trung xuất khẩu sang thị trường truyền thống như châu Á, Ấn Độ, Ả rập; chưa quan tâm thị trường mới. Khi được hỏi, doanh nghiệp cho biết e ngại không đủ khả năng, và không muốn thay đổi. Với tư duy như vậy, chúng ta sẽ làm mất nhiều cơ hội có được từ UKVFTA.

Giải quyết tư duy e ngại của doanh nghiệp, ông Nguyễn Chung Khanh cho biết sẽ mời các doanh nghiệp đã thành công trong xuất khẩu sang Anh chia sẻ kinh nghiệm, cách làm để các doanh nghiệp đi sau tự tin rằng không có quá nhiều rào cản quá khắt khe, quan trọng là biết cách làm. Ngoài ra, cần xác định ngành hàng nào cần thúc đẩy xuất khẩu như thủy sản, dệt may, rau quả... để tổ chức các hội nghị chuyên đề, mời các chuyên gia trong những lĩnh vực trên nói chuyện, đáp ứng trúng nhu cầu của doanh nghiệp.

Bộ Công Thương tập trung xây dựng cổng thông tin về các FTA đăng tải các vấn đề liên quan đến FTA từ ưu đãi thuế, quy tắc xuất xứ, thông tin thị trường, xúc tiến, vấn đề lao động, môi trường... nhằm hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng được nhiều hơn cơ hội từ các FTA. Chính phủ cũng đã phê duyệt chủ trương xây dựng Đề án đánh giá kết quả thực thi FTA tại các địa phương, tương tự như PCI Index (đánh giá năng lực cạnh tranh cấp tỉnh). Chỉ số này sẽ xếp hạng tất cả 63 tỉnh thành về kết quả thực thi các FTA qua đó thúc đẩy chính quyền địa phương tích cực hơn, đẩy mạnh hơn hoạt động hỗ trợ, đồng hành với doanh nghiệp tận dụng được các FTA.