Tuyên bố dẫn đầu trong nỗ lực phi đô la hoá, quốc gia quan trọng của BRICS lại 'âm thầm' nhập khẩu hàng tỷ đô la tiền giấy USD và euro

Ngoài ra, những số liệu không công khai cho thấy quốc gia quan trọng của BRICS cũng tìm cách né tránh các biện pháp trừng phạt đó để nhập khẩu tiền mặt. Động thái này cũng cho thấy USD và euro vẫn là công cụ hữu ích đối với các hoạt động thương mại và du lịch, ngay cả khi Moscow nỗ lực giảm tiếp xúc với các đồng ngoại tệ mạnh.

Reuters trích dẫn số liệu từ một nhà cung cấp thương mại tổng hợp cho thấy tiền mặt được vận chuyển đến Nga từ các nước bao gồm UAE và Thổ Nhĩ Kỳ, những nước không áp đặt quy định hạn chế thương mại với Nga. Tuy nhiên, quốc gia chuyển đến hơn 1 nửa tổng số tiền trên không được tiết lộ.

Tháng 12, chính phủ Mỹ đã đe doạ trừng phạt các tổ chức tài chính giúp Nga lách lệnh trừng phạt và áp lệnh trừng phạt với các doanh nghiệp từ nước thứ 3 trong năm 2023 và 2024. Theo đó, Nhân dân tệ của Trung Quốc đã vượt qua đồng bạc xanh để trở thành đồng ngoại tệ được giao dịch nhiều nhất ở Moscow, dù vẫn có những trở ngại.

Dmitry Polevoy, trưởng bộ phận đầu tư tại Astra Asset Management ở Nga, cho biết nhiều người dân Nga vẫn muốn sử dụng tiền mặt là ngoại tệ cho các chuyến đi nước ngoài, cũng như hoạt động nhập khẩu quy mô nhỏ và nhu cầu tiết kiệm trong nước. Ông cho biết, đối với các cá nhân thì USD vẫn là đồng tiền tệ đáng tin cậy.

Reuters cho biết, Nga tăng nhập khẩu tiền mặt ngay trước khi thực hiện chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine. Từ tháng 11/2021 đến 2/2022, 18,9 tỷ USD tiền giấy USD và euro đã “đi vào” Nga, trong khi 4 tháng trước đó là 17 triệu USD.

NHTW Nga đã nhanh chóng hạn chế việc rút tiền mặt bằng ngoại tệ của các cá nhân sau khi mâu thuẫn với Ukraine xảy ra, nhằm hỗ trợ đồng rúp đang suy yếu. Theo dữ liệu được Reuters theo dõi, chỉ 98 triệu USD tiền giấy USD và euro rời khỏi Nga từ tháng 2/2022 đến cuối năm 2023.

Ngược lại, dòng tiền nước ngoài chảy vào Nga lại cao hơn nhiều. Công ty khai báo ngoại tệ lớn nhất ở nước này là một “cái tên” ít người biết đến, Aero-Trade, cung cấp dịch vụ mua sắm miễn thuế tại các sân bay và trên chuyến bay. Công ty này đã khai báo khoảng 1,5 tỷ USD tiền giấy trong khoảng thời gian trên.

Reuters tiết lộ, Aero-Trade đã ký 73 lô hàng trị giá 20 triệu USD tiền USD hoặc euro/lô, tất cả đều được thông quan tại sân bay Domodedovo của Moscow. Các lô hàng này được mô tả trong tờ khai hải quan là trao đổi hoặc doanh thu từ giao dịch trên máy bay. Reuters không xác định được khách hàng của Aero-Trade và không thể xác định nguồn hoặc đích đến của số tiền mặt này.

Theo hồ sơ hải quan và nguồn tin thân cận, hơn 1/4 trong số 2,27 tỷ USD tiền giấy được các ngân hàng nhập khẩu, phần lớn trong số đó là để mua các kim loại quý.

Một số ngân hàng Nga đã nhận được số tiền mặt trị giá 580 triệu USD từ nước ngoài trong khoảng thời gian từ tháng 3/2022 đến tháng 12/2023 và xuất khẩu số lượng kim loại quý ở mức tương đương. Ở một số trường hợp, các lô hàng vàng hoặc bạc đã được chuyển đến các công ty cung cấp tiền giấy.

Reuters cho biết, ngân hàng cho vay Vitabank của Nga đã nhập khẩu 64,8 triệu USD tiền giấy từ công ty giao dịch vàng Thổ Nhĩ Kỳ Demas Kuyumculuk vào năm 2022 và 2023. Trong cùng thời gian, Vitabank đã xuất khẩu 59,5 triệu USD vàng và bạc cho công ty Thổ Nhĩ Kỳ.

Một nguồn tin quen thuộc với hoạt động của Demas xác nhận rằng công ty đã tham gia vào một loạt các giao dịch tiền mặt đổi vàng liên quan đến Vitabank và 2 công ty cho vay khác của Nga từ tháng 3/2022 đến tháng 9/2023.

Việc chuyển tiền giấy từ UAE đến Nga là giải pháp duy nhất mà Demas có để hoàn thành các hợp đồng dài hạn đã ký trước khi lệnh trừng phạt của phương Tây có hiệu lực với các nhà cung cấp vàng của Nga, đồng thời vẫn tuân thủ các quy định của Thổ Nhĩ Kỳ và quốc tế liên quan đến thanh toán xuyên biên giới.

Nguồn tin này tiết lộ thêm, trong quý III năm ngoái, sau khi hoàn thành tất cả các hợp đồng với các công ty Nga có từ trước khi xung đột xảy ra, Demas đã kết thúc các giao dịch 2 chiều.

Tham khảo Reuters