Tỷ lệ sinh đôi bây giờ đang ở mức cao nhất lịch sử nhân loại: Cứ hai lớp mẫu giáo thì lại thấy một cặp

Nếu bạn vào một trường mầm non ở bất kỳ đâu tại thời điểm này, cứ đi qua 2 lớp học thì ít nhất bạn sẽ tìm thấy một cặp song sinh. Điều đó có nghĩa là gì?

Tỷ lệ trẻ song sinh đã gia tăng liên tục trong vài thập kỷ trở lại đây. Trung bình, cứ 1.000 ca sinh hiện giờ thì có 12 trong số đó là của các cặp song sinh. Tỷ lệ là 1,2% mà rất có thể đã đạt tới mức cao nhất trong lịch sử nhân loại, các nhà khoa học cho biết trong một nghiên cứu trên tạp chí Human Reproduction.

Bạn có thể tưởng tượng đó là những niềm hạnh phúc nhân đôi. Vào khoảnh khắc bác sĩ thông báo cho một cặp vợ chồng rằng cô ấy đã nghe thấy một nhịp tim, nhưng hãy khoan, dường như còn một nhịp tim nữa, có hai nhịp đập tất cả.

Thế là họ sẽ về nhà, mua thêm một bộ tã lót, thêm vài bộ quần áo, bao tay, tất chân, khăn trùm đầu, tất cả đều thành 2 bộ. Nhưng trong khi đó là những niềm vui của một số gia đình, các nhà khoa học cho biết dưới một góc nhìn toàn diện, tỷ lệ sinh đôi cao không nhất thiết phải là dịp để ăn mừng.

Cứ 42 trẻ được sinh ra thì có 1 cặp song sinh

Nghiên cứu mới được thực hiện bởi một nhóm lớn các nhà khoa học quốc tế đến từ Đại học Radboud ở Hà Lan, Đại học Oxford ở Anh và Viện Nghiên cứu Nhân khẩu học của Pháp. Trong đó, họ đã khảo sát một kho dữ liệu nhân khẩu học khổng lồ thống kê số lượng các ca sinh đôi của 165 quốc gia từ năm 2010 đến năm 2015.

So với các hồ sơ tương tự được thu thập vào đầu những năm 1980, các nhà nghiên cứu nhận thấy có vẻ như tỷ lệ sinh đôi hiện đã tăng lên tới hơn 30%. Đầu thập niên 80 của thế kỷ trước, chúng ta chỉ có 9,1 ca sinh đôi trên tổng số 1.000 ca sinh. Con số bây giờ là 12/1.000 ca. Tương đương cứ 42 đứa trẻ thì trong đó có 1 cặp song sinh.

Mặc dù số liệu thống kê này chỉ giới hạn trong khoảng vài chục năm gần đây, nhưng các nhà khoa học đứng sau cuộc nghiên cứu cá rằng đó là một kỷ lục xuyên suốt lịch sử nhân loại. "Số lượng tương đối và tuyệt đối của các cặp song sinh trên thế giới đã cao hơn bao giờ hết kể từ giữa thế kỷ XX. Và đây cũng có thể là con số cao nhất mọi thời đại", nhà xã hội học Christiaan Monden tại Đại học Oxford cho biết.

Tỷ lệ sinh đôi trên 1000 ca sinh ở các quốc gia trên thế giới

Nhìn vào bức tranh tổng thể, chỉ có 7 trong số 112 quốc gia có dữ liệu từ năm 1980 chứng kiến tỷ lệ số ca sinh đôi giảm khoảng 10%. Hầu hết đây là các quốc gia Nam Mỹ. Ngược lại, có tới 74 quốc gia có mức tăng trên 10%. Các quốc gia ở Châu Á có tỷ lệ song sinh tăng hơn 32%, con số ở Bắc Mỹ thậm chí lên tới 71%.

Châu Phi cũng chứng kiến sự gia tăng đáng kể về tỷ lệ sinh đôi, từ mức 32% trong giai đoạn 1980-1985 lên 41% trong giai đoạn 2010-2015. Trung bình mỗi năm, cả thế giới sẽ chào đón thêm 1,6 triệu cặp song sinh.

Câu hỏi đặt ra lúc này là: Tại sao xu hướng sinh đôi lại gia tăng trên toàn thế giới?

Các nhà khoa học cho biết có 2 nguyên nhân cho điều đó. Một là ngày càng có nhiều bậc cha mẹ sử dụng các công nghệ hỗ trợ sinh sản. Chẳng hạn như thụ tinh trong ống nghiệm, thường thì các bác sĩ sẽ và cấy nhiều phôi cùng lúc để giúp làm tăng tỷ lệ thành công của phương pháp.

Như một tác dụng phụ ngoài mong muốn, nếu có 2 phôi cùng làm tổ được trong tử cung người mẹ, họ sẽ sinh ra hai đứa trẻ cùng một lúc. Càng nhiều người sử dụng thụ tinh nhân tạo thì tỷ lệ sinh đôi càng gia tăng.

May mắn thay, xu hướng này có thể sẽ giảm trong những năm tới, khi các tiến bộ y học đang dần cải thiện tỷ lệ thành công để chỉ cần cấy một phôi duy nhất cũng có thể giúp một người phụ nữ mang thai.

Nguyên nhân thứ hai là việc các cặp vợ chồng trẻ ngày nay đang trì hoãn việc có con. Điều này, bất ngờ thay cũng khiến tỷ lệ sinh đôi cao hơn nếu họ có con muộn. Một nghiên cứu thực hiện ở Mỹ vài năm trước cho thấy phụ nữ ngoài 35 tuổi có khả năng sinh đôi cao gấp từ 3-4 lần so với độ tuổi trẻ hơn.

Ngoài ra, sự phát triển của y học ở các nước giàu có trên thế giới đã giúp giảm thiểu rủi ro mà việc sinh nở mang lại cho cả bà mẹ và thai nhi, đặc biệt là với phụ nữ lớn tuổi. Giờ là lúc nhiều người không cần e ngại những biến chứng có thể xảy ra trong thai kỳ đặc biệt là khoảng thời gian chuyển dạ.

Vậy tại sao phải lo lắng?

Sự thật là ở các nước nghèo, các nước đang phát triển nhưng có nền y học còn lạc hậu, việc có thêm một đứa trẻ đồng nghĩa với rủi ro cho cả người mẹ và cặp song sinh sẽ tăng lên. "Sinh đôi có liên quan đến tỷ lệ tử vong cao hơn ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Nó cũng khiến bà mẹ và thai nhi có thể phải gặp nhiều biến chứng hơn trong thai kỳ và cả khi sau khi sinh", Monden cho biết.

Các biến chứng thường thấy ở bà mẹ mang thai đôi bao gồm: tiểu đường thai kỳ, tiền sản giật, sinh non. Thai nhi cũng sẽ tăng khả năng bị nhẹ cân, hư thai, hội chứng biến mất thai đôi… Các tình trạng nguy hiểm khác thậm chí có thể xảy ra sau vài tháng thai nhi chào đời.

Jeroen Smits, giám đốc Phòng thí nghiệm Dữ liệu Toàn cầu và là giáo sư Phát triển Kinh tế và Con người tại Đại học Radboud cho biết: "Ở vùng cận Sahara, Châu Phi, nhiều cặp song sinh sẽ mất người anh em của mình trong năm đầu đời. Một số thì cả hai đều không sống được. Theo nghiên cứu của chúng tôi, mỗi năm có khoảng 300.000 ca như vậy".

Trở lại với nghiên cứu, Monden và các đồng nghiệp cho biết họ có kế hoạch tiếp tục theo dõi tỷ lệ sinh trong những năm tới để xem liệu xu hướng sinh đôi có đạt đỉnh hay không? Sự thật là việc xây dựng gia đình muộn và sử dụng biện pháp hỗ trợ sinh sản có thể thay đổi mô hình dân số của chúng ta trong những thập kỷ tới theo nhiều chiều hướng khác nhau.

Nhưng nếu chúng ta đảm bảo được khả năng tiếp cận chăm sóc y tế ở mọi nơi trên thế giới, ngay cả ở các nước nghèo và ở vùng sâu vùng xa, thì việc nghe thấy hai tim thai sẽ trở thành một niềm vui đúng nghĩa hơn là sự lo lắng cho các bậc cha mẹ.

Tham khảo Sciencealert