Ukraine rơi vào tình thế ảm đạm, Nga liệu có thể chiếm trọn Donbass?

Triển vọng u ám của Ukraine khi Nga tiến công mạnh ở phía Đông

Hiện nay, sự phấn khích về cuộc đột kích của Ukraine vào Kursk 2 tháng trước đã lắng xuống. Các lực lượng của Ukraine đang rút lui trước các cuộc tiến công liên tục của Nga trên khắp tiền tuyến ở Donbass do ưu thế về quân số và hỏa lực của Moscow.

Quyết định của Ukraine vào tuần trước về việc rút quân khỏi Ugledar - một pháo đài phòng thủ kiên cố nằm trên bản lề của mặt trận phía Đông và phía Nam đã làm tăng thêm sự u ám về triển vọng của Kiev. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã ca ngợi quyết định đó, cho rằng việc bảo vệ tính mạng của các binh lính "quan trọng hơn bất kỳ tòa nhà nào".

Một tình huống tương tự dường như cũng diễn ra ở phía Bắc Toretsk - một thị trấn  tiền tuyến mà các lực lượng của Nga đang tiến về kể từ tháng 8/2024 với các cuộc tấn công bằng bom lượn. Ngày 8/10, Người phát ngôn Lực lượng Ukraine tại thị trấn này cho biết: "Cuộc giao tranh đang diễn ra ở Toretsk, tình hình không ổn định, gần như mọi lối vào đều chứng kiến nỗ lực chiến đấu của hai bên". Mặc dù Ugledar không có ý nghĩa chiến lược lớn nhưng Toretsk, nằm trên đỉnh đồi, có thể được sử dụng để cản trở các tuyến tiếp tế của Ukraine phía sau phòng tuyến.

Tuy nhiên, Nga không đạt được nhiều tiến triển trong việc chiếm Chasov Yar, cách Toretsk khoảng 40km về phía Bắc và dường như đang bị kẹt ở kênh đào phía Đông thị trấn. Moscow cũng đang nỗ lực để kiểm soát Pokrovsk, một trung tâm hậu cần quan trọng nằm trên tam giác đường bộ và đường sắt, đồng thời là trọng tâm chính trong nỗ lực tấn công của nước này. Vào tháng 8/2024, đã có nhiều suy đoán về sự sụp đổ sắp xảy ra của Pokrovsk nhưng tốc độ tiến công của Nga đã chậm lại đáng kể, với hầu như rất ít lãnh thổ giành được trong 3 tuần qua.

Nico Lange - cựu Tham mưu trưởng Bộ Quốc phòng Đức cho biết mặc dù quân đội Nga hiện đang đặt thị trấn trong tầm bắn của các hệ thống pháo nhưng họ không có đủ lực lượng để tiến hành một cuộc tấn công phối hợp. Trong khi chiếm được Pokrovsk sẽ cung cấp cho Nga bệ phóng để tấn công sâu hơn vào trung tâm Ukraine và làm suy giảm khả năng hậu cần của Ukraine ở phía Nam Donbass thì ông Lange tin rằng chiến dịch này, ngay cả khi thành công cũng phải mất nhiều tháng và gây ra tổn thất nhất định cho Nga.

Nga liệu có thể chiếm trọn Donbass vào cuối năm nay?

Mặc dù một số người bày tỏ lo ngại về sự sụp đổ của Ukraine nhưng theo The Economist hiện không có dấu hiệu nào cho thấy điều đó. Cách tiếp cận của Ukraine là nhượng bộ một số khu vực trong khi gây tổn thất tối đa về lực lượng và trang thiết bị cho đối phương, cũng như bảo toàn các lực lượng của mình để chiến đấu từ các tuyến phòng thủ mới được củng cố.

Phương Tây dự đoán kho dự trữ dường như vô tận của Moscow, bao gồm xe bọc thép và xe tăng thời Liên Xô, có thể cạn kiệt vào năm tới. Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) ở Washington ước tính, chỉ riêng trong khu vực Pokrovsk, Nga đã tổn thất ít nhất 5 sư đoàn xe tăng và xe bọc thép trong năm qua. Nếu không có đủ xe bọc thép, binh lính Nga sẽ dễ trở thành "mồi ngon" cho các máy bay không người lái góc nhìn thứ nhất (FPV) với số lượng ngày càng tăng của Ukraine.

Ngoài ra, The Economist cho rằng cũng có những dấu hiệu cho thấy lợi thế của Nga về pháo binh đang suy giảm. Đầu năm nay, Nga đã bắn đạn pháo nhiều gấp 10 lần Ukraine nhưng theo các nguồn tin của Kiev, khoảng cách hiện đã thu hẹp xuống còn tỷ lệ 2,5:1.

Ukraine đang nhận được nhiều đạn pháo hơn từ các đồng minh, đồng thời tăng cường sản xuất trong nước và tiến hành liên tục các cuộc tấn công tầm xa nhằm vào các kho đạn lớn của Nga. Tuy nhiên, Ukraine - hiện vẫn bị cấm sử dụng tên lửa tầm xa của phương Tây nhắm vào các mục tiêu ở Nga, vẫn chưa thể tìm ra phương án đối phó với những quả bom lượn sát thương cao do chiến đấu cơ triển khai từ không phận Nga, vốn đã trở thành vũ khí chiến trường mạnh nhất của Moscow.

Theo giới quan sát, mặc dù triển vọng hiện tại của Ukraine vẫn ảm đạm nhưng Nga còn lâu mới đạt được mục tiêu chính của mình: Đó là kiểm soát toàn bộ khu vực Donbass vào cuối năm nay. Mặc dù đặt mục tiêu đẩy lùi lực lượng của Ukraine khỏi Kursk vào đầu tháng này nhưng hiện tại điều đó có vẻ mất nhiều thời gian hơn và đòi hỏi lực lượng đáng kể so với những gì Moscow hiện có.

Ông Lange cũng cho rằng, trận chiến mà Nga đang thành công, rõ ràng là trên "không gian thông tin". Theo ông, câu chuyện Ukraine không thể giành chiến thành đang được lan rộng và trở thành cái cớ để phương Tây không cung cấp cho Kiev những gì họ cần để giành chiến thắng. Một kịch bản đã xuất hiện, trong đó sự hỗ trợ như đã cam kết cho Ukraine đến muộn hoặc không đến. Theo nhà quan sát Mỹ Phillips O’Brien, viện trợ của Mỹ thực sự được giải ngân cho Ukraine trong năm nay giảm mạnh so với số tiền được gửi vào năm 2023.